نظریه بازی و ارزهای رمزنگاری شده، یک تئوری بنیادی و اساسی است. در واقع یکی از دلایلی که بیت کوین با وجود تلاش‌های بی‌شمار برای ایجاد اختلال در شبکه، توانسته بیش از یک دهه رشد و پیشرفت داشته باشد؛ همین تئوری بازی است. ما در این مطلب از کوین نیک، به نظریه بازی و نقش آن در ادامه حیات ارزهای رمزنگاری می‌پردازیم.
نظریه بازی چیست؟
اساسا نظریه بازی روشی از ریاضیات کاربردی است که برای مطالعه رفتار انسان، بر اساس تصمیم‌گیری منطقی، به کار می‌رود. «بازی» به عنوان یک محیط تعاملی، طراحی شده است؛ بنابراین بازیکنان تمایل دارند که هنگام پاسخ دادن به قوانین بازی یا تحت تاثیر سایر بازیکنان، عقلانی و منطقی عمل کنند.
ابتدا این مفهوم در علم اقتصاد، برای بررسی رفتار مشاغل، بازارها و مصرف‌کنندگان به کار برده شد؛ اما امروزه در سایر زمینه‌های مطالعاتی هم کاربرد دارد. بنابراین مدل‌های نظریه بازی می‌توانند به عنوان ابزاری برای بررسی رفتار احتمالی عوامل تعامل و نتایج احتمالی اقدامات آن‌ها، در شرایط از پیش تعیین شده، مورد استفاده قرار گیرند. از طرفی این مدل‌ها، در مطالعات گسترده سیاست، جامعه شناسی، روانشناسی و فلسفه هم، کاربرد دارند.
این مطلب راهم مطالعه کنید: معرفی بهترین راه های سرمایه گذاری ارزهای دیجیتال
معمای زندانی
معمای زندانی، یکی از محبوب‌ترین نمونه‌های مدل نظریه بازی است. این معما، سناریویی را نشان می‌دهد که ۲ مجرم (A و B) پس از دستگیری، تحت بازجویی قرار می‌گیرند. هر مجرم، در اتاق جداگانه آی مورد بازجویی قرار می‌گیرد و قادر به برقراری ارتباط با دیگری نیست.
بازپرس سعی می‌کند تا مجرمان را متقاعد کند که برای کم شدن اتهامات‌شان، علیه یکدیگر شهادت دهند. اگر A علیه B شهادت دهد، آزاد می‌شود و B مدت ۳ سال، زندانی می‌شود و بالعکس. اما اگر هر ۲ خیانت کرده و علیه یکدیگر شهادت دهند؛ هر ۲ نفر آن‌ها مدت ۲ سال، زندانی می‌شوند. سرانجام اگر هر ۲ مجرم A و B تصمیم به وفاداری بگیرند و سکوت اختیار کنند؛ به دلیل نبود مدارک کافی، فقط به یک سال زندان، محکوم می‌شوند.
به این ترتیب، ما می‌توانیم نتایج احتمالی زیر را بر اساس تصمیم فردی آن‌ها، در نظر بگیریم:
| B سکوت اختیار می‌کند. | B خیانت می‌کند. | |
| A آزاد می‌شود و B مدت ۳ سال، زندانی می‌شود. | هر ۲ نفر مدت ۲ سال، زندانی می‌شوند. | A خیانت می‌کند. |
| هر ۲ نفر یک سال، زندانی می‌شوند. | B آزاد می‌شود و A مدت ۳ سال، زندانی می‌شود. | A سکوت اختیار می‌کند. |
بدیهی است که بهترین سناریو برای A یا B، خیانت و آزادی است؛ اما این نتیجه، نیازمند آن است که دیگری سکوت اختیار کند. از طرفی هم، هیچ راهی برای پیش‌بینی تصمیم نفر دیگر، وجود ندارد. بسیاری از زندانیان منطقی، در مقابل یک پاداش، احتمالا تصمیم می‌گیرند که به نفع خود عمل کرده و به دیگری خیانت کنند. اما اگر هم A و هم B خیانت کنند، آن‌ها ۲ سال در زندان می‌مانند و این در واقع، بهترین نتیجه نیست. بنابراین بهترین گزینه برای هر دوی آن‌ها، این است که سکوت اختیار کنند و به جای ۲ سال، فقط یک سال زندانی شوند.
معمای زندانی، انواع مختلفی دارد. اما این داستان ساده، نشان‌دهنده ایده استفاده از مدل‌های نظریه بازی برای بررسی رفتار انسان و همچنین تحلیل نتایج احتمالی، بر اساس فرآیند تصمیم‌گیری منطقی آن‌ها است.
نظریه بازی
نظریه بازی و ارزهای رمزنگاری شده
زمانیکه تئوری بازی، برای ارزهای رمزنگاری شده به کار برده شود؛ مدل‌های نظریه بازی هنگام طراحی یک سیستم اقتصادی ایمن اما غیرقابل اعتماد مثل بیت کوین، نقش مهمی را ایفا می‌کنند. ایجاد بیت کوین، به عنوان یک سیستم تحمل خطای بیزانس (BFT)، نتیجه ترکیب هماهنگی رمزنگاری و نظریه بازی است.
استفاده از نظریه بازی در زمینه ارزهای رمزنگاری شده، همان چیزی است که مفهوم علم اقتصاد رمزنگاری (Cryptoeconomic) را به وجود آورده است. اقتصاد رمزنگاری در اصل، مطالعه اقتصاد پروتکل‌های بلاک چین و پیامدهای احتمالی است که طراحی این پروتکل‌ها، تحت عنوان نتیجه رفتار شرکت‌کنندگان آن، ارائه می‌دهند. همچنین این مفهوم، رفتار «عوامل خارجی» که در واقع، جزئی از اکوسیستم نیستند را در نظر می‌گیرد؛ اما در نهایت، می‌تواند به شبکه متصل شود تا فقط آن را امتحان و از درون، مختل کند.
به عبارت دیگر، علم اقتصاد رمزنگاری با در نظر گرفتن منطقی‌ترین و محتمل‌ترین تصمیمات، رفتار کاربران شبکه را، بر اساس مشوق‌های ارائه شده توسط پروتکل، بررسی می‌کند.
این مطلب راهم مطالعه کنید: ۱۲ ابزار برتر برای انجام معامله ارز دیجیتال
از آنجا که بلاک چین بیت کوین به عنوان یک سیستم توزیعی، طراحی شده است (با گره‌های بسیاری که در نقاط مختلف توزیع شده‌اند)؛ باید به توافق این گره‌ها در مورد اعتبار معاملات و بلوک‌ها، اعتماد کند. در صورتیکه این گره‌ها، واقعا قادر به اعتماد به یکدیگر نیستند. بنابراین چگونه چنین سیستمی، می‌تواند از فعالیت‌های مخرب جلوگیری کند؟ چگونه یک بلاک چین می‌تواند از اختلال ایجاد شده توسط گره‌های متقلب، در امان بماند؟
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های شبکه بیت کوین که از آن در برابر فعالیت‌های مخرب محافظت می‌کند؛ الگوریتم اجماع اثبات کار (Proof of Work consensus) است. این روش، تکنیک‌های رمزنگاری را به کار می‌برد که باعث می‌شود فرآیند استخراج، بسیار پرهزینه و دشوار شود و یک محیط استخراج بسیار رقابتی، ایجاد می‌کند. بنابراین معماری ارزهای رمزنگاری شده مبتنی بر الگوریتم اثبات کار، گره‌های استخراج‌کننده را به انجام فعالیت‌های صادقانه تشویق می‌کند. به این ترتیب آن‌ها با از دست دادن منابع سرمایه‌گذاری شده، ریسک نمی‌کنند. در مقابل، هرگونه فعالیت مخرب، شامل تشویق نبوده و به سرعت مجازات می‌شود. گره‌های استخراج‌کننده که رفتار متقلبانه‌ای داشته باشند، احتمالا پول زیادی را از دست می‌دهند و از شبکه اخراج می‌شوند. در نتیجه منطقی‌ترین تصمیمی که توسط یک استخراج‌کننده اتخاذ می‌شود، ایمن نگه داشتن بلاک چین است.
بلاک چین بیت کوین
سخن پایانی
به طور کلی کاربرد کلی نظریه بازی را می‌توان مدل‌سازی، بررسی رفتار و تصمیم‌گیری انسان‌‌ها بر اساس ذهنیت عقلی‌شان دانست. بنابراین مدل‌های نظریه بازی باید هنگام طراحی سیستم‌های توزیعی مثل مدل ارزهای رمزنگاری شده، در نظر گرفته شوند.
به لطف ترکیب متعادلی از نظریه بازی و رمزنگاری، الگوریتم اجماع اثبات کار توانست بلاک چین بیت کوین را به عنوان یک سیستم اقتصادی غیر متمرکز، ایجاد کند که در برابر حملات، بسیار مقاوم است. همچنین این امر در مورد سایر ارزهای رمزنگاری شده، صادق است و مفاهیم نظریه بازی در مورد بلاک چین‌های PoS یا اثبات سهام (Proof of Stake) هم صدق می‌کند. تفاوت اصلی در اینجاُ روشی است که یک بلاک چین اثبات سهام، در اعتبارسنجی معاملات و بلوک‌ها به کار می‌برد.
به هر حال، به خاطر داشته باشید که میزان امنیت و انعطاف‌پذیری یک بلاک چین به پروتکل آن بستگی داشته و ارتباط مستقیمی با تعداد شرکت‌کنندگان آن شبکه دارد. شبکه‌های توزیعی بزرگ‌تر، قابل اطمینان‌تر از شبکه‌های کوچک‌تر هستند. خرید بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال به همین مساله امنیت، وابسته است.
