بسیاری از افراد حاضر در دنیای ارزهای دیجیتال فکر می‌کنند که هر چه قیمت یک رمزارز پایین‌تر باشد، احتمال افزایش قیمت و ارزش آن‌ها بیشتر خواهد بود. برای مثال، برای رمزارزی با ارزش ۰/۱۰ دلار در مقایسه با رمزارزی با ارزش ۱٫۰۰۰ دلار، شانس بیشتری جهت صعود ارزش کلی در روزهای پیش رو قائل هستند. با این حال، اینکه فقط به ارزش کنونی یک رمزارز به عنوان معیاری برای برآورد ارزش واقعی آن تکیه کنیم به هیچ وجه درست نیست. بلکه شاخص مهم‌تر در این خصوص، حجم بازار کریپتو است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
حجم بازار کریپتو چیست؟
حجم بازار کریپتو
حجم بازار یا مارکت کپ اصطلاحی است که برای نشان دادن ارزش بازار ارزهای دیجیتال به کار می‌رود. ضمن اینکه از آن به عنوان معیاری برای اندازه‌گیری یک رمزارز خاص هم استفاده می‌شود؛ بدین صورت که هر چه ارزش بازار رمزارز مورد نظر بالاتر باشد، اندازه آن هم در مقایسه با رقبایش بیشتر است. در حال حاضر، بیت کوین بزرگ‌ترین ارز دیجیتال موجود از لحاظ حجم بازار است.
شیوه محاسبه ارزش بازار بسیار ساده و سرراست است. فرمول طلایی آن به این شکل است: “قیمت بازار * توکن‌های در گردش”. در واقع ارزش بازار هر رمزارز با محاسبه ضرب قیمت کنونی در مقدار سرمایه در گردش کلی آن مشخص می‌شود. برای مثال در ادامه به محاسبه این شاخص در بیت کوین می‌پردازیم:
در زمان نوشتن این مطلب، هر بیت کوین با قیمت حدودا ۴۷ هزار دلار در بازار معامله می‌شود و مقدار کلی بیت کوین موجود در بازار برابر با ۱۸٫۸۱۶٫۴۰۰ واحد است. بنابراین با محاسبه ذکر شده، ارزش بازار بیت کوین تقریبا معادل ۸۸۷ میلیارد دلار می‌شود. از آنجا که بیت کوین به نوعی پدر دیگر ارزهای دیجیتال به حساب می‌آید، طبیعی است که با تسلط ۴۱ درصدی این ارز دیجیتال در بازار، آن را بزرگ‌ترین کوین دیجیتالی جهان بدانیم. بنابراین ارزش بازار بیت کوین را می‌توان معادل ۴۱ درصد از ارزش کل بازار ارزهای دیجیتال برآورد کنیم. در ادامه نگاه دقیق‌تری به دو مولفه موجود در این فرمول، خواهیم انداخت:
قیمت بازار
قیمت بازار به قیمت ارز دیجیتال مورد نظر بر اساس نرخ‌های کنونی بازار می‌گویند. به زبان ساده، این مقدار به همان قیمتی گفته می‌شود که خریداران و فروشندگان در یک بازار آزاد و در یک زمان خاص، روی آن به توافق رسیده‌اند. این نکته مهمی است که قیمت ارز دیجتال بسته به صرافی‌ها، زوج ارزهای متفاوت (فیات یا دیجیتال) و کشورهای مختلف، متفاوت است.
همانطور که در می‌دانید، قیمت‌های بیت کوین در صرافی‌های مختلف و در یک زمان خاص، به هیچ‌وجه یکسان نیست. این مساله به خاطر تفاوت در پویایی عرضه و تقاضا است که در نهایت منجر به تعیین قیمت ارزهای دیجیتالی می‌شود. به عنوان مثال، قیمت بیت کوین در کشورهایی که عرضه کمتری (به دلیل کمبود فروشنده) به نسبت تقاضای موجود دارند، می‌تواند گران‌تر باشد. از جمله این کشورها می‌توان به نیجریه و زیمباوه اشاره کرد. بهترین راه برای پیدا کردن ارزش بازار یک ارز دیجیتال، نگاه به قیمت تجمیعی آن است. این قیمت بر اساس میانگین قیمت کوین مورد نظر در صرافی‌های مختلف به دست می‌آید. برای دسترسی به این قیمت می‌توانید به سایت‌هایی مثل CoinMarketCap مراجعه کنید.
سرمایه در گردش
این شاخص به تعداد کوین‌های جاری و موجود در بازار اشاره دارد. این شاخص را نباید با مفهوم کل سرمایه موجود اشتباه بگیرید. چون به کلی متفاوت هستند.
برای مثال سرمایه در گردش کنونی بیت کوین، ۱۸٫۸۱۶٫۴۰۰ بیت کوین است. این یعنی بیش از ۱۸ میلیون بیت کوین در حال حاضر وجود دارد. بیت کوین‌هایی که یا در صرافی‌ها معامله می‌شوند یا در کیف پول کاربران نگهداری می‌شوند یا اینکه خیلی ساده، برای همیشه گم شده‌اند! اما مفهوم کل سرمایه به مقدار کل کوین‌هایی که در این پروژه وجود دارند، از جمله کوین‌هایی که هنوز استخراج نشده‌اند، اشاره دارد.
در مورد بیت کوین، حداکثر تعداد این ارز دیجیتال، ۲۱ میلیون واحد خواهد بود. به این شکل که با توجه به روند استخراج، بیت کوین جدید ایجاد می‌شود. این کار تا زمانی که میزان تامین کوین‌های فعلی به مرز ۲۱ میلیون عدد برسد ادامه دارد. با رسیدن به این مرز مشخص شده، دیگر هیچ بیت کوینی برای استخراج کردن در دسترس نخواهد بود. در آن مرحله، کل سرمایه بیت کوین برابر با سرمایه در گردش آن خواهد بود.
یادآوری این نکته مهم است که اکثر توکن‌ها از پیش استخراج شده هستند. به این معنی که این توکن‌ها در شروع پروژه استخراج شده‌اند و از این‌رو دیگر هیچ توکنی برای استخراج در آینده باقی نمانده است. در این حالت هم مقدار سرمایه کلی رمزارز مورد نظر برابر با سرمایه در گردش خواهد بود.
انواع معیارهای حجم بازار کریپتو
به طور کلی برای این موضوع دو نوع معیار در دنیای ارزهای دیجیتال وجود دارد: ارزش بازار برای هر رمزارز و ارزش کلی بازار رمزارزها.
حجم بازار برای هر رمزارز
این معیار به طور خاص و به صورت جداگانه به بررسی ارزش بازار برای هر کدام از رمزارزها می‌پردازد. اطلاعات مربوط به این دسته را هم می‌توانید از سایت CoinMarketCap جویا شوید.
معمولا هر ارز دیجیتال بر اساس ارزش بازارش رتبه‌بندی می‌شود. ارزش بازار بالاتر به معنی اندازه بزرگ‌تر است. توجه به این شاخص در هر ارز دیجیتال برای ارزیابی آن یا حتی مقایسه‌اش با دیگر رقبا بسیار کاربردی است. اما اگر قصد پیگیری رشد کلی بازار ارزهای دیجیتال را دارید، معیار بعدی می‌تواند به شما کمک کند.
ارزش کلی بازار رمزارزها
اگر به صورت مرتب به سایت CoinMarketCap یا پلتفرم‌های مشابه آن مراجعه می‌کنید، احتمالا با این معیار آشنایی داشته باشید. برای مثال به تصویر زیر دقت کنید:
حجم بازار کریپتو، معیاری برای بررسی ارزش تمامیت بازار ارزهای دیجیتال است. محاسبه این معیار با جمع کردن ارزش بازار همه رمزارزهای موجود صورت می‌گیرد. در حال حاضر، ۷۷۰۰ کوین و توکن در دنیای رمزارزها وجود دارد. معیار ارزش کلی بازار می‌تواند نشان‌دهنده اندازه این دنیا باشد. بدین ترتیب می‌توانیم به راحتی و در هر زمانی رشد و قدرت بازار رمزارزها را زیر نظر بگیریم. در تصویر زیر، گرافی در این خصوص را مشاهده می‌کنید:
در حال حاضر، ارزش کلی صنعت و بازار رمزارزها معادل ۲.۱ تریلیون دلار است. همانطور که می‌بینید، به راحتی توانستیم با استفاده از این معیار به بررسی میزان کلی بازار رمزارزها بپردازیم.
اهمیت معیار حجم بازار کریپتو
تئوری‌های مالی بر این عقیده استوار هستند که هر چه اندازه شرکت (در این مورد، ارز دیجیتال) بزرگ‌تر باشد، نرخ رشد آن کندتر بوده و از ریسک کمتری هم برخوردار است. با مقایسه بیت کوین به عنوان اولین و بزرگ‌ترین ارز دیجیتال موجود با یک توکن جدید با همان عرضه اولیه کوین (ICO)، به درستی و منطقی بودن این تئوری پی می‌بریم. توکن جدید از احتمال افزایش بی‌نظیری در قیمت برخوردار است. به طوری که پیش بینی می‌شود در مدت زمان نسبتا کوتاهی قیمت آن به ۲، ۳ و حتی ۱۰ برابر افزایش پیدا کند. چنین رشدی را هرگز در بیت کوین شاهد نخواهیم بود.
با این حال، ریسک خرید این توکن هم بسیار زیاد است. چرا که احتمال برابری هم برای از کار افتادن این رمزارز جدید وجود دارد. چرا که توکن‌های ICO بسیار تازه کار هستند و هنوز راه زیادی برای گذراندن تست‌های زمانی در پیش دارند. در نقطه مقابل، بیت کوین از ریسک بسیار پایین‌تری برخوردار است. چرا که در طول این سال‌ها بارها تست شده و کارایی خود را ثبت کرده است.
مشکل دستکاری در رمزارزهای با ارزش کم
رمزارزهایی که از ارزش بازار پایینی برخوردار هستند به شدت توسط تریدرها و سرمایه‌گذاران بزرگ دستکاری می‌شوند. این کار از آن جهت برای این دسته از کاربران آسان است که کمبود حجم معاملات در این نوع از کوین‌ها باعث می‌شود که وارد شدن با قیمت‌های دلخواه و ایجاد نوسانات شدید در آن، کار چندان مشکلی نباشد. از آنجا که در فضای رمزارزها قاعده و قانون خاصی وجود ندارد، دستکاری بازار در آن کاری شایع است. در حالی که دستکاری کوین‌های با ارزش بالاتر مثل بیت کوین دشوارتر است. این قضیه به علت ارزش و حجم بالاتر این دسته از سکه‌ها است. در واقع برای دستکاری در بیت کوین، باید قادر به تزریق مقدار بسیار زیادی بیت کوین به بازار باشید؛ چیزی که احتمال وقوعش بسیار کم است.
آیا فقط باید به ارزش بازار توجه کنیم؟
معمولا این گرایش وجود دارد که ارزش هر رمزارز را با توجه به قیمت فعلی آن تعیین کنیم. برای مثال، وقتی رمزارزی را با قیمت ۰/۱۰ دلار یا ۰/۰۵ دلار می‌بینیم، فورا ارزانی این سکه را مورد توجه قرار داده و فرض را بر پتانسیل بالای آن برای رشد چند برابری در آینده نزدیک قرار می‌دهیم. با این حال این اشتباهی رایج است. چرا که عامل مهم دیگری هم در این میان باید مورد توجه قرار گیرد و آن، سرمایه در گردش است. بهتر است توضیح این مطلب را با مقایسه لایت کوین (LTC) و ریپل (XRP) ادامه دهیم.
مقایسه ریپل و بیت کوین
قیمت ریپل ۱ دلار و قیمت لایت کوین، ۱۸۲ دلار است. طبیعتا اگر فقط به قیمت این دو ارز دیجیتال توجه کنید، ریپل را به عنوان ارز دیجیتالی که از آینده بهتری برای رشد بیشتر برخوردار است انتخاب می‌کنید. چرا که به نظر می‌رسد رشد یک دلاری برای ریپل ساده‌تر و در دسترس‌تر از لایت کوین باشد. با این حال در واقعیت احتمال رشد ارزش لایت کوین بیش از ریپل است. به این دلیل که کوین‌های در گردش لایت کوین فقط ۶۵ میلیون عدد است؛ در حالی که این مقدار برای ریپل ۴۵ میلیارد عدد است! بدین ترتیب ارزش بازار لایت کوین فقط ۱۲ میلیارد دلار است. در نقطه مقابل، ارزش بازار ریپل برابر با ۵۰ میلیارد دلار است. بنابراین لایت کوین برای رسیدن به ریپل، می‌تواند تا ۲ تا ۳ برابر رشد بیشتر را تجربه کند. از این مثال می‌توانیم به سادگی به اهمیت این شاخص و توجه به آن به جای در نظر گرفتن قیمت ارز دیجیتال مد نظرمان پی ببریم.
نکته مهم دیگر این است که کل تعداد کوین‌های ریپل برابر با ۱۰۰ میلیارد عدد است. بنابراین هنوز ۵۵ میلیارد ارز XRP عرضه نشده وجود دارد. در علم اقتصاد، هرچه مقدار سرمایه کلی چیزی بیشتر باشد در نهایت شاهد قیمت پایین‌تر آن خواهیم بود (با فرض مقدار تقاضای ثابت). به این خاطر که ارزش کوین مورد نظر بین همه کوین‌های اضافی موجود توزیع می‌شود. نکته‌ای که در نهایت منجر به قیمت پایین‌تر آن می‌شود.
به این مساله توجه داشته باشید که توجه صرف به یک معیار یا شاخص به صورت جداگانه، نمی‌تواند تصویر کاملی از وضعیت موجود به شما ارائه کند. این شاخص عموما به عنوان معیاری برای اندازه گیری اندازه یا ارزش ارزهای دیجیتال به کار می‌رود. منتهی برای سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال، نباید فقط به بررسی حجم بازار کریپتو اکتفا کنید. چون عوامل بسیاری وجود دارند که باید مورد توجه قرار دهید.
