بدون تردید یکی از پر سر و صداترین پروژه‌های ارزهای دیجیتال در یک سال گذشته ارز دیجیتال لیبرا است که با نام فیسبوک گره خورده است. در حالی که گفته می‌شد با عرضه این ارز در سال ۲۰۲۰ صنعت مالی در جهان متحول خواهد شد، اما بارها عرضه آن به تعویق افتاد و حتی پروژه این رمزارز تا مرز تعطیل شدن پیش رفت. اما ارز دیجیتال لیبرا چیست و چرا مقامات دولتی و موسسات مالی با عرضه آن مخالفت می‌کنند؟ در ادامه این مطلب قصد داریم به طور مفصل درباره ارز دیجیتال لیبرا که به نام ارز دیجیتال فیسبوک هم معروف است، صحبت کنیم.
پیدایش لیبرا
قبل از اینکه وارد بحث ارز دیجیتال لیبرا شویم، بهتر است کمی درباره تاریخچه آن صحبت کنیم. شاید نام فیسبوک با مارک زاکربرگ (Mark zuckerberg) گره خورده باشد، اما جالب است بدانید مورگان بلر (Morgan Beller) تنها کسی در کمپانی فیسبوک بود که در سال ۲۰۱۷ روی پروژه بلاک چین فیسبوک کار می‌کرد. پس از آن در ماه مه ۲۰۱۸ دیوید ای مارکوس (David A. Marcus) که پیش از آن معاون و مسئول بخش پیامرسان فیسبوک یا همان Facebook Messenger بود به بخش جدید بلاکچین ملحق شد.
پس از آن پروژه بلاک چین و ارز دیجیتال فیسبوک با قدرت بیشتری به کار خود ادامه داد تا اینکه در فوریه سال ۲۰۱۹ بیش از ۵۰ مهندس روی آن کار می‌کردند. در ماه مه ۲۰۱۹ هم فیسبوک به طور رسمی از پروژه بلاک چین و ارز دیجیتال خود پرده‌برداری کرد و اعلام کرد نسخه اولیه این محصول در سال ۲۰۲۰ رونمایی خواهد شد.
البته پس از آن فیسبوک اعلام کرد این پروژه تا رفع همه نگرانی‌های رگولاتوری‌ها و سازمان‌های تنظیم مقررات ارز دیجیتال برطرف نشود و لیبرا موافقت عمومی را به دست نیاورد، این پروژه راه‌اندازی نخواهد شد.
یکی از مهمترین دلایلی که عرضه لیبرا بحث‌های زیادی را به پا کرد این بود که از آن به عنوان یک ارز جهانی یاد می‌شود که می‌تواند صنعت مالی را در جهان متحول کند. البته با توجه به بیش از ۲/۵ میلیارد کاربر فعال فیسبوک، این امر خیلی بعید هم به نظر نمی‌رسد. طرفداران لیبرا عقیده دارند عرضه این ارز دیجیتال جهانی می‌تواند مشکل بسیاری از مردم جهان که از خدمات بانکی محروم هستند را حل کند.
مارک زاکربرگ موسس فیسبوک و ارز دیجیتال لیبرا
این مطلب راهم مطالعه کنید: موضع گیری سرسختانه اتحادیه اروپا در قبال لیبرا
ارز دیجیتال لیبرا چیست؟
بر اساس وایت پیپر یا همان سپیدنامه انجمن لیبرا (Libra Association)، لیبرا یک ارز دیجیتال جهانی و به نوعی زیرساخت مالی است. فیسبوک هدف از عرضه لیبرا را ایجاد یک سیستم پرداخت برون مرزی مستقل، خصوصی و آسان بیان می‌کند و مخصوصا افرادی را هدف گرفته است که از هرگونه خدمات بانکی و کارت‌های اعتباری محروم هستند. طبق آخرین آمار بانک جهانی بیش از ۱/۷ میلیارد نفر در سراسر جهان به خدمات بانکی دسترسی ندارند.
جالب است بدانید در طرح اولیه لیبرا قرار بود امکان انتقال پول از طریق نرم‌افزار واتس‌آپ (WhatsApp) متعلق به فیسبوک در هند فراهم شود، چرا که واتس‌آپ بیش از ۴۰۰ میلیون کاربر در هند دارد و ۱۹۰ میلیون نفر از جمعیت هند به خدمات بانکی دسترسی ندارند.
همچنین لیبرا از همان سیستم امنیتی و اصول ثبت تراکنش‌هایی که در بیت کوین استفاده می‌شود بهره می‌گیرد اما برخلاف بیت کوین، این پروژه از همان ابتدا توسط شرکت‌های مالی سنتی بزرگ مانند پی پال، ویزا و مستر کارت پشتیبانی می‌شود، زیرا ارزش این ارز قرار است بر اساس چندین ارز واقعی درجهان مانند دلار و یورو پایه‌گذاری شود.
البته مارک زاکربرگ مدیرعامل فیسبوک پس از جلسه با نماینده جمهوری‌خواه کنگره امریکا اعلام کرد لیبرا بدون گرفتن مجوز از رگولاتوری‌های امریکا به هیچ عنوان عرضه نخواهد شد، بسیاری از همکاران بزرگ این پروژه مانند پی پال، ای بی، مسترکارت و … این پروژه را ترک کردند.
انجمن لیبرا چیست؟
ارز دیجیتال لیبرا نه فقط توسط فیسبوک بلکه توسط انجمن لیبرا مدیریت می‌شود. انجمن لیبرا در واقع یک سازمان غیرانتفاعی و غیردولتی است که از همکاری ۲۸ شرکت تشکیل شده و دفتر مرکزی آن در ژنو سوییس قرار دارد.
با وجود اینکه در ابتدای راه شرکت‌های بزرگی مانند پی‌پال، مستر کارت، ویزا، مرکادو پاگو و eBay به عضویت این انجمن درآمده بودند اما با مخالفات مقامات دولتی امریکا با عرضه لیبرا، ابتدا پی پال و سپس eBay، ویزا، مستر کارت، استرایپ و مرکادو پاگو هم از انجمن لیبرا خارج شدند تا برنامه‌های بلندپروازانه فیسبوک با چالش بزرگی روبرو شود.
در واقع علت جدا شدن این شرکت‌ها کاملا واضح بود اگر ارز دیجیتال لیبرا توسط مجرمین و تروریست‌ها و قاچاق‌چیان مواد مخدر مورد استفاده قرار بگیرد، عواقب آن نه تنها فقط گریبان فیسبوک بلکه گریبان‌گیر سایر شرکت‌های عضو انجمن لیبرا هم خواهد شد.
شرکت‌های عضو انجمن لیبرا
این مطلب راهم مطالعه کنید: زاکربرگ تهدید کرد در صورت حذف لیبرا ارز دیجیتال چین دنیا را می‌گیرد
چرا به این ارز لیبرا گفته می‌شود؟
جالب است بدانید نام لیبرا از واحد اندازه‌گیری در روم باستان گرفته شده است، حتی علامت اختصاری lb که برای پوند به‌کار برده می‌شوت از لیبرا اتخاذ شده، نماد £ در واقع همان حرف L در لیبراست.
البته قرار بود پیش از این نام ارز لیبرا گلوبال کوین « GlobalCoin» یا فیسبوک کوین «Facebook Coin» باشد که هنگام اعلام رسمی انجام این پروژه در ماه ژوئن ۲۰۱۹ به نام ارز دیجیتال لیبرا تغییر کرد.
لیبرا چگونه کار می‌کند؟
برنامه از این قرار بود که توکن‌های لیبرا برای جلوگیری از نوسان، به وسیله دارایی‌های مالی مانند سبدی از ارزها مانند دلار و یورو و و اوراق بهادار خزانه داری ایالات متحده پشتیبانی شود. فیسبوک اعلام کرده بود که هرکدام از شرکا قرار است در ابتدا ۱۰ میلیون دلار به این پروژه تزریق کنند، به این ترتیب لیبرا در همان روز آغاز پروژه یک ارز به طور کامل پشتیبانی شده محسوب شود.
در وایت پیپر لیبرا، ۵ ویژگی مهم برای آن اشاره شده است که عبارتند از:
- لیبرا روی یک بلاک چین کاملا امن، مقیاس‌پذیر و قابل اطمینان ساخته شده است
- لیبرا یک استیبل کوین یا ارز با قیمت ثابت است که که به وسیله دارایی‌های مختلف پشتیبانی می‌شود.
- لیبرا توسط انجمن مستقل لیبرا مدیریت خواهد شد.
- از مکانیسم اجماع LibraBFT در بلاک چین لیبرا استفاده می‌شود.
- قراردادهای هوشمند با استفاده از زبان برنامه نویسی «Move» روی لیبرا اجرا خواهد شد.
همچنین فیسبوک کیف پول ناوی (Novi) را هم طراحی کرده است که برای مبادله و ذخیره ارز لیبرا مورد استفاده قرار می‌گیرد، البته در ابتدا اسم این کیف پول کالیبرا (Calibra) بود که به خاطر وجود شرکت همنام کالیبرا، فیسبوک نام آن را به ناوی تغییر داد. فیسبوک درباره توضیح داده است کاربران می‌توانند با استفاده از ناوی ارز لیبرا را از طریق گوشی‌های هوشمند و به وسیله فیسبوک مسنجر، واتس‌اپ و خود اپلیکیشن ناوی انتقال دهند.
در طرح اولیه لیبرا فیسبوک به کاربران اجازه می‌دهد تا از ارائه دهندگان خدمات پرداخت مانند ویزا، مسترکارت، پی پال و استرایپ برای انتقال وجه به ناوی استفاده کنند، همچنین کاربران می‌توانند از طریق ناوی ارز دلار خود را به لیبرا تبدیل کنند، البته این موارد هنوز قطعی نیست و تا راه‌اندازی رسمی لیبرا باید صبر کنیم.
ساختار و کارمزد تراکنش‌ها
- یک تراکنش معمولی لیبرا از اجزای زیر تشکیل شده است:
- آدرس حساب فرستنده
- کلید عمومی مرتبط با کلید خصوصی که برای وارد شدن به حساب کاربری مورد نیاز است
- هزینه انجام تراکنش ( مانند مدل گس در بلاک چین اتریوم)
زمانی که ارز دیجیتال لیبرا راه اندازی شود، کاربران می‌توانند ناوی (کیف پول دیجیتال مخصوص ارز لیبرا) را دانلود کنند. به کمک این کیف پول کاربران می‌توانند به آدرس گیرنده لیبرا ارسال کنند.
البته فیسبوک در نظر دارد با همکاری کمپانی‌های مختلف امکانی را فراهم کند تا کابران بتوانند برای پرداخت‌های روزانه مانند پرداخت هزینه تاکسی اینترنتی یا سفارش آنلاین غذا هم از لیبرا استفاده کنند.
تفاوت لیبرا و بیت کوین
در مقایسه بین لیبرا و بیت کوین باید بدانید که بیت کوین یک بلاک چین غیرمتمرکز است که از مکانیسم اثبات کار (Proof-of-Work) از طریق ماینرها برای تایید تراکنش‌ها استفاده می‌کند. در حالی که قوانین و مدیریت بلاک چین لیبرا در دست انجمن لیبراست، بنابراین بر خلاف بیت کوین، لیبرا یک ارز متمرکز محسوب می‌شود، البته انجمن لیبرا تعهد داده است تا الگویی را طراحی کند تا در ۵ سال آینده لیبرا هم به یک بلاک چین غیرمتمرکز تبدیل شود.
تفاوت ارز دیجیتال لیبرا و بیت کوین
این مطلب راهم مطالعه کنید: سرمایه گذاری روی لیبرا ؛ آیا می توان به ارز متمرکز فیسبوک اعتماد کرد؟
ریسک‌ها و فرصت‌های لیبرا
بدون تردید مهمترین مزیت ارز لیبرا فراهم کردن یک راهکار پرداخت ارزان، برون مرزی و حفظ ارزش دارایی است. از آنجایی که هرکسی در سراسر جهان به راحتی می‌تواند یک حساب لیبرا برای خود داشته باشد، امکان نقل و انتقالات مالی ارزان و بدون واسطه برای همه فراهم می‌شود که می‌تواند در کاهش هزینه‌های مبادلات نقش موثری داشته باشد.
همچنین همانطور که می‌دانیم لیبرا یک استیبل کوین است که به وسیله دارایی‌های واقعی مانند دلار و یورو پشتیبانی می‌شود، بنابراین دارندگان این ارز دیجیتال می‌توانند آسوده خاطر باشند که ارزش دارایی‌شان به دلیل نوسانات بازار کاهش نخواهد یافت.
با وجود اینکه فیسبوک ادعا می‌کند تمام تلاش خود را انجام می‌دهد تا خدمات مالی امنی را از طریق لیبرا برای افرادی که به خدمات بانکی دسترسی ندارند ایجاد کند، اما همواره ریسک‌هایی هم وجود خواهد داشت.
شاید مهمترین ریسک لیبرا امنیت داده‌ها باشد، چرا که فیسبوک تا به حال چندین بار دچار افشای داده‌ها بوده است. با وجود اینکه دیوید مارکوس مدیر بخش لیبرا اعلام کرده است از تراکنش‌های داده برای اهداف مالی استفاده نخواهد شد اما هنوز راهکار امنی برای آن ارائه نشده است.
از آنجایی که لیبرا بر خلاف بیت کوین یک ارز متمرکز محسوب می‌شود این ریسک وجود دارد که ترکیب مدیران و سرمایه‌گذاران اصلی این طرح بتوانند روی قیمت و بازده این دارایی تاثیر بگذارند.
همچنین از آنجایی که اوراق قرضه دولتی یکی از انواع دارایی‌هایی است که به عنوان پشتیبان لیبرا در نظر گرفته شده است، ریسک‌های پیش فرض بازارهای مالی مانند نرخ مبادله، سیاست‌های پولی و مالی و … برای لیبرا هم وجود دارد.
علت تاخیر در عرضه ارز دیجیتال لیبرا چیست؟
با وجود اینکه ارز دیجیتال فیسبوک قرار بود در ۶ ماه نخست سال ۲۰۲۰ عرضه شود، اما به شدت توسط مقامات دولتی و رگولاتوری‌ها با راه‌اندازی آن مخالفت شد. کار به جایی رسید که حتی دونالد ترامپ رییس جمهور امریکا هم به مخالفت با آن پرداخت و در توییتی به این موضوع اشاره کرد که اگر فیسبوک یا سایر کمپانی‌ها قصد دارند به یک بانک تبدیل شوند، باید تابع کلیه مقررات بانکی باشند. ترامپ همچنین تایید کرد، ارز مجازی فیسبوک زیرساخت ضعیف و قابلیت اعتماد پایینی دارد.
یکی دیگر از دلایل مخالفت مقامات دولتی با راه‌اندازی لیبرا فراهم شدن یک بستر مالی گسترده برای تروریست‌ها، فروشندگان مواد مخدر و سایر مجرمینی است که برای اهداف غیرقانونی به دنبال فعالیت در خارج از سیستم بانکی سنتی هستند.
اما شاید مهمترین علتی که مانع از راه‌اندازی ارز دیجیتال لیبرا می‌شود، تبدیل شدن آن به یک ارز دیجیتال جهانی است که می‌تواند پادشاهی ارزهای فیات مانند دلار و یورو را زیر سوال ببرد. در واقع فیسبوک با لیبرا می‌تواند تبدیل به یکی از قدرتمندترین موسسات مالی در جهان شود که هیچ موسسه مالی سنتی قادر به رقابت با او نباشد.
حالا باید صبر کنیم ببینیم عاقبت جدال بین فیسبوک به مقامات دولتی و سازمان‌های تنظیم مقررات مالی به کجا کشیده خواهد شد. به نظر شما در آینده نزدیک شاهد عرضه لیبرا خواهیم بود یا باید این ارز را فراموش کنیم؟
فراموش نکنید نظرات، ایده‌ها و تحلیل‌های خود درباره بازار ارزهای دیجیتال را از طریق سایت کوین نیک با ما در میان بگذارید. همچنین می‌توانید آخرین اخبار و اطلاعات پیرامون این حوزه را از طریق حساب توییتر کوین نیک یا اینستاگرام کوین نیک دنبال کنید.
منابع: blockgeeks و cnbc
