زنان در دنیای ارز دیجیتال بهشکل عجیبی حضور و فعالیت کمرنگتری از مردان دارند. طبق اعداد و ارقام گوگل آنالیتیکس تقریبا ۹۵ درصد افرادی که در جامعه بیت کوین فعالیت میکنند مرد هستند.
ارز دیجیتال یک دارایی مجازی رمزنگاریشده است و روی بستر بلاکچین ثبت میشود. بلاکچین به یک کتابچه توزیعشده میماند که میزبان تراکنشهای ارز دیجیتال است و با اینکه یک پلتفرم عمومی است اما از امنیت بالایی برخوردار است. از آنجایی که بلاکچین یک پلتفرم توزیعشده است، توسط نهادی متمرکز، مانند بانک یا شرکتی فعال در حوزه تکنولوژی مدیریت نمیشود. تکنولوژی بلاکچین واسطهها را حذف کرده و بستری را آماده کرده است که یک تراکنش مستقیما و بدون هیچ واسطهای انجام شود. اغلب بلاکچین را از طریق ارزهای دیجیتال، مانند بیت کوین و تراکنشهای مالی میشناسند، اما این تکنولوژی کاربردهای فراوان دیگری مانند تسهیل محاسبات کامپیوتری، ذخیرهسازی و چیزهایی از این قبیل نیز دارد. باوجود اینکه شکوتردیدهای زیادی نسبت به تکنولوژی بلاکچین وجود دارد، این تکنولوژی پتانسیلی دارد که جزییات زندگیمان را تغییر دهد و راهورسم سرمایهگذاری را عوض کند.
در حال حاضر زنان نقش کمرنگی در شکلگیری اپلیکیشنهای مبتنی بر بلاکچین دارند. طبق یک آمار جهانی که از بررسی ۳۷۸ استارتاپ حوزه ارز دیجیتال بدست آمده، تنها ۸/۵ درصد این استارتاپها توسط یک زن تاسیس شدهاند. اگر این جامعه آماری را گسترش دهیم و تمام استارتاپهای حوزه تکنولوژی را در نظر بگیریم، باز هم با عدد ۱۷/۷ درصد مواجه میشویم که آن هم نسبت کوچکی است، اما به هر حال از ارز دیجیتال بزرگتر است.
تکنولوژی و جنسیتزدگی
در جریان جنبش MeToo# و بهطور کلی با نگاه به نابرابری جنسیتی در جامعه تکنولوژی، حضور کمرنگ زنان در جامعه ارز دیجیتال بیشتر به چشم آمد. گروههایی مانند «زنان در بلاکچین» در تلاش هستند تا آگاهی نسبت به اهمیت تنوع جنسیتی در این صنعت را افزایش دهند. در ماه مارس ۲۰۱۸ استارتاپ Mogul رویداد «زنان در ارز دیجیتال» را برگزار کرد. الکسیا بوناتسوس، یک زن سرمایهگذار خطرپذیر توییت کرد: زنان! ارز دیجیتال را دریابید. وگرنه دوباره مردان تمام پولها را به جیب میزنند.
از طرفی برخی کارها که در جهت برابری جنسیتی انجام میشود، خودشان ضدزن هستند. آناستاسیا اسوتسوا مدیر آژانس M&A PR که از زنان فعال و مشهور در حوزه تکنولوژی است، تعریف میکند وقتی به یکی از شرکتهای سردمدار تکنولوژی رفته است به اتاقی برخورده است با نام «اتاق صورتی»؛ اتاقی که اختصاصا برای زنها طراحی شده بود. آریانا سیمپسون، از مدیران شرکت Autonomous Partners، شرکت سرمایهگذار خطرپذیری که در حوزه ارز دیجیتال فعالیت میکند، معتقد است «این اصلا رویکرد مناسبی نیست». سیمپسون میگوید که نادیدهگرفتن زنان در این حوزه همینقدر میتواند نامناسب باشد و تاثیر منفی بگذارد. «زنانی در این حوزه فعالیت میکنند که بهمعنای واقعی کلمه در تمام جنبههای آن تخصص دارند و به عقیده من بجای فقط حرف زدن و گفتن اینکه نگاه کنید، ما در بلاکچین زن هم داریم، باید عمل کنیم و قرار دادن این زنان متخصص در ردههای بالا قدم اولیست که باید در این زمان حساس در این جهت برداشته شود.»
البته این رویکرد فقط بهخاطر تقسیم عادلانه ثروت نیست. دلایل متعددی وجود دارد مبنی بر اینکه زنان میتوانند این صنعت را در مسیرهای درخشانی قرار دهند و نادیدهگرفتن زنان میتواند برای آن زیانآور باشد.
دانکن استوارت، مدیر تحقیق بخش تکنولوژی شرکت دلویت کانادا میگوید مطالعات زیادی در این زمینه صورت گرفته و نتایج آنها نشان میدهد مردان زمانی که بازار دچار حباب قیمتی میشود، تحت تاثیر قرار میگیرند، درصورتی که زنان بهشکل دیگری واکنش نشان میدهند. محققان به این نکته اشاره میکنند که زنان در سرمایهگذاری در بازار سهام محتاطتر هستند اما تمایل دارند که از همکارهای مرد خود بهتر عمل کنند و برتر باشند. در مقالهای با عنوان «آیا بیت کوین یک حباب است؟ تقسیم جنسیتی میگوید که احتمالا بله» نوشته استوارت، اذعان شده نابرابری جنسیتی ثابت نمیکند بیت کوین یک حباب است اما این حقیقت که ۹۵ درصد سرمایهگذاران بیت کوین و ارزهای دیجیتال دیگر مرد هستند، برای من نمایانگر یک پرچم قرمز بزرگ است. هیچ ارز یا دارایی یا بازاری را به یاد نمیآورم که اینچنین نابرابری جنسیتی داشته باشد و در یک مسیر پایدار و هموار حرکت کند.
سهم زنان در دنیای ارز دیجیتال
مهسا مککونا از فعالان حوزه بلاکچین میگوید زنان در تلاش هستند سهم متناسبی از دسترسی به ارز دیجیتال بدست بیاورند. در سراسر جهان، هنوز هم زنان دسترسی اندکی به حوزه اقتصاد دارند. در عربستان سعودی زنان نمیتوانند بدون داشتن دو ضامن مرد درخواست وام دهند و در آمریکا حتی ۹۴ درصد زنانی که قربانی خشونت شدهاند، از لحاظ اقتصادی نیز قربانی سواستفادههای مالی شدهاند و متجاوز، دسترسی آنها را به حزوه اقتصادی قطع کرده است. ارز دیجیتال دنیای آدمهای ناشناس است، مسائل مالی به یک کلید متصل است، نه نام آنها. پس زنانی که به اینترنت دسترسی دارند بهراحتی میتوانند از طریق ارزهای دیجیتال مسائل مالی خود را مدیریت و کنترل کنند، بدون اینکه هیچ مردی، یا دولتی، یا هرکسی بخواهد دخالتی در آن داشته باشد.
عرصه ارز دیجیتال و بلاکچین روزبهروز گستردهتر و شناختهشدهتر میشود، پس بسیار مهم است که در این زمان حساس زنان فعالیت بیشتری در این حوزه داشته و نه تنها به عنوان موسس، بلکه در جایگاه یک مصرفکننده ارز دیجیتال نیز فعال باشند. درغیراینصورت از موج بعدی نوآوریهای اقتصادی محروم خواهند شد.
پریان بورینگ، موسس شرکت مشاوره مالی فعال در حوزه بلاکچین Chamber of Digital Commerce معتقد است صنعت بیت کوین برای حضور کمرنگ زنان مجازات خواهد شد. زنان ذاتا در ارتباط برقرار کردن بهتر هستند و اتفاقا مشکل مردم این است که در فهم بیت کوین مشکل بزرگی دارند. افراد در مقابل درک بیت کوین دچار کجفهمی شدهاند و تا زمانی که راهی برای متعادل کردن این فضا پیدا نشود، این تکنولوژی قانونی را قبول نخواهد کرد.
البته علاقه زنان به ارز دیجیتال رفتهرفته در حال افزایش است. گروههایی از زنان در سراسر جهان در این حوزه فعالیت میکنند. تنها در شهرهای سانفرانسیسکو و نیویورک به ترتیب ۳۸۱ و ۹۸۶ نفر در این گروهها فعالیت جدی دارند. برخی از سرمایهگذاران زن ارز دیجیتال، تکنولوژی بلاکچین را راهحلی برای مشکلات مالیای میدانند که زنان با آنها دستوپنجه نرم میکنند. مشکلاتی مانند جمعآوری سرمایه اولیه برای شروع یک تجارت.
بهترین زمان برای حضور پررنگتر زنان
واضح است که هرچه بیت کوین شناختهشدهتر شود، بهتر است. فضای ارز دیجیتال ذاتا نیازی ندارد که نسبت جنسیتی برابر باشد اما لازم است درجهت پذیرش گستردهتر، حامیانی از همه نوع داشته باشد. قطعا بیت کوین نمیتواند تبدیل به یک شیوه پرداخت و سرمایهگذاری جهانی شود، اگر نیمی از جمعیت جهان را حذف کند. طبعا وقتی کسی جلوی ورود زنان به دنیای ارز دیجیتال را نگیرد، دیگر نیازی به کارهای تشویقی برای جلب نظر آنها نیست.
برای ورود زنان به حوزه ارز دیجیتال دلایل زیادی وجود دارد. مناسبات مالی جهان به لطف تکنولوژی بلاکچین و ارزهای دیجیتال در حال تجربه یک دگرگونی بنیادیست. این انقلاب تازه میتواند شرکتهای مالی و نهادهای تصمیمگیرنده سنتی را کاملا نابود کند، قدرت را در دست مردم و جریان متنوع بشریت قرار دهد و دسترسی به اطلاعات و تکنولوژی را تماما آزاد کند، بدون اینکه هویت، جنس و یا موقعیت مکانی محلی از اعراب داشته باشند.
جمع بندی مشاهدات ما را به آنجا میرساند که در حال حاضر بیشتر صنعت ارز دیجیتال در دستان مردان است و وقت آن است اوضاع تغییر کند. در نقطه حساسی از لحاظ زمانی ایستادهایم و باید گفت هیچگاه زمانی بهتر از حالا برای حضور زنان در دنیای ارز دیجیتال و شکل دادن به این صنعت نبوده است.