اگر از علاقه‌مندان دنیای ارز دیجیتال باشید حتما می‌دانید که نسخه دوم اتریوم یا همان اتریوم ۲.۰ در سال ۲۰۲۰ راه‌اندازی خواهد شد. در این مطلب از کوین نیک قصد داریم به صورت ساده در مورد استیکینگ اتریوم ۲ و سوال‌های رایج پیرامون آن توضیح دهیم.
تیم توسعه اتریوم هم اکنون در حال کار روی نسخه توسعه یافته اتریوم هستند که لقب اتریوم ۲.۰ به آن داده شده است. فرایند توسعه شبکه اتریوم شامل مهندسی مجدد کل پلتفرم اتریوم است تا یک نسخه جدید و مقیاس‌پذیرتر از اتریوم را فراهم کند.
پروژه اتریوم ۲ یا سرنیتی در ۴ فاز راه‌اندازی خواهد شد که عبارتند از:
- فاز صفر : زنجیره بیکن (Beacon chain) در سال ۲۰۲۰
- فاز۱: زنجیره شارد (shard chain) در سال ۲۰۲۱
- فاز ۲: ماشین مجازی جدید (eWASM) در سال ۲۰۲۱
- فاز ۳: بهبود مستمر در سال ۲۰۲۲
پیاده سازی نسخه جدید اتریوم از تابستان سال ۲۰۲۰ آغاز خواهد شد و به احتمال خیلی زیاد یک یا دو سال طول خواهد کشید تا همه فازهای آن به طور کامل پیاده‌سازی شود. بخش مهمی از به‌روزرسانی شبکه اتریوم جایگزینی مکانیسم اثبات سهام (proof-of-stake) به جای الگوریتم قدیمی اثبات کار (proof-of-work) است. در ادامه در مورد موضوع استیکینگ در نسخه جدید اتریوم بیشتر توضیح می‌دهیم.
مکانیسم اثبات سهام (proof-of-stake)
این مطلب راهم مطالعه کنید: چرا رونمایی از شبکه اتریوم ۲.۰ می‌تواند باعث صعود دوباره قیمت‌ها در بازار شود؟
مکانیسم اثبات سهام چیست؟
به طور خلاصه مکانیسم یا گواه اثبات سهام (PoS)، نوعی از مکانیسم اجماع است در که بلاک چین‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مکانیسم اثبات سهام، به کسانی که دارای سهام یا توکن شبکه هستند اجازه می‌داد تا با اعتبارسنجی و تایید تراکنش‌ها و بلاک‌ها پاداش کسب کنند. این مکانیسم با مدل اثبات کار (PoW) که در بلاک چین بیت کوین انجام می‌شود متفاوت است.
در مکانیسم اثبات کار، شبکه حق تایید تراکنش‌ها و بلاک‌ها را به کسانی که دارای قدرت محاسباتی بیشتری هستند، می‌دهد. یعنی کسانی که از دستگاه‌های ماینینگ قوی‌تری استفاده می‌کنند، می‌توانند تراکنش‌های بیشتری را تایید کنند و بیت کوین بیشتری را به دست بیاورند.
اما در مکانیسم اثبات سهام، تایید کننده موافقت می‌کند تا مقداری از توکن‌های خود را به اشتراک بگذارد، اگر اعتباردهنده (عمدا یا غیرعمد) به نفع شبکه عمل نکند، همه یا بخشی از توکن‌های او ضبط می‌شود.
در اصل همه می‌توانند توکن‌های خود را به اشتراک بگذارند، اما در واقع از یک پروتکل استفاده می‌شود تا مشخص شود که کدام یک از شرکت کنندگان برای تأیید اعتبار بلوک‌ها و کسب پاداش انتخاب می‌شوند. معمولا حق تایید اعتبار بلاک و کسب پاداش متناسب با ارزش سهام تعیین می‌شود.
به این ترتیب اگر کسی تنها ۱ درصد از کل سهام را به اشتراک بگذارد، تنها امکان تایید اعتبار ۱ درصد از بلاک‌ها را به دست خواهد آورد. اگر چه مدت زمان به اشتراک گذاشتن سهام هم می‌تواند در انتخاب تایید کننده بلاک توسط پروتکل نقش داشته باشد.
استیکینگ (staking) در اتریوم ۲ چیست؟
به صورت خیلی خلاصه استیکینگ یعنی نگه داشتن مقدار معینی از اتر برای مشارکت در شبکه و به دست آوردن پاداش به ازای آن.
فرآیند استیکینگ یا دریافت سهام و پاداش، شامل نگه داشتن مقدار معینی ارز دیجیتال اتر در کیف پول ارز دیجیتال برای مشارکت در تایید تراکنش‌ها و بلاک‌های شبکه بلاک چین و دریافت پاداش در ازای آن است.
به صورت پیش‌فرض هر کسی می‌تواند در اجماع اثبات سهام (proof-of-stake) مشارکت کند. اثبات سهام متغیرهای مختلفی دارد که به افراد امکان می‌دهد تا در تایید تراکنش‌ها مشارکت کنند و در ازای آن پاداش به دست بیاورند. شبکه برای مشخص کردن اینکه چه کسی می‌تواند تراکنش را تایید کند از پروتکل استفاده می‌کند که در بالا درباره آن توضیح داده شد.
چرا اتریوم ۲ از مکانیسم اثبات سهام استفاده می‌کند؟
علت اصلی این کار توسط اتریوم تمرکززدایی و افزایش سرعت شبکه است.
اتریوم در گذشته از الگوریتم اجماع اثبات کار استفاده می‌کرد. یکی از دلایل اصلی تغییر رویه اتریوم و رفتن به سوی مکانیسم اثبات سهام این است که از نظر مصرف انرژی نسبت به اثبات کار بسیار کاراتر است.
یکی دیگر از دلایلی که توسعه دهندگان اتریوم به آن اشاره می‌کنند، افزایش تمرکززدایی در شبکه است. در طول سال‌های اخیر استخراج ارزهای دیجیتال بزرگ مانند بیت کوین و اتریوم به دلیل رقابت برای توسعه دستگاه‌های استخراج قوی‌تر به تعداد کمی از استخرهای استخراج محدود شده است.
اما به کمک مکانیسم اثبات سهام، هرکسی بدون نیاز به داشتن سخت افزار قدرتمند می‌تواند به عنوان تایید کننده تراکنش‌ها در شبکه فعالیت کند. بنابراین مکانیسم اثبات سهام به دلیل اینکه موانع کمتری پیش روی کاربران می‌گذارد امکان تمرکززدایی را افزایش می‌دهد.
همانطور که گفتیم فاز ۱ توسعه اتریوم ۲٫۰ پیاده‌سازی زنجیره شارد است. در این فاز کل شبکه اتریوم به ۶۴ بلوک تقسیم می‌شود. این پارتیشن‌بندی جدید می‌تواند به افزایش توان عملیاتی شبکه کمک کند.
مقایسه مکانیسم اثبات سهام با سایر پلتفرم‌ها
این مطلب راهم مطالعه کنید: افزایش خرید اتریوم توسط سرمایه‌گذاران برای دریافت پاداش اتریوم ۲
استیکینگ در اتریوم ۲ چگونه کار می‌کند؟
استیکینگ در اتریوم ۲ بسیار ساده خواهد بود. برای مشارکت در عملیات استیکینگ نیاز به حداقل ۳۲ اتریوم دارید و اعتباردهندگان باید گره اعتبارسنجی (validator node) را اجرا کنند. همانطور که در بالا هم اشاره کردیم برای این کار نیازی به دستگاه‌های تخصصی نیست و تنها یا یک لپ‌تاپ یا کامپیوتر شخصی هم می‌توان در تایید تراکنش‌های شبکه مشارکت کرد. با این حال انتظار می‌رود که اعتباردهندگان باید دائما آنلاین باشند، در غیر اینصورت با جریمه‌های کوچکی مواجه خواهند شد.
پیش بینی می‌شود نرخ بازگشت استیکینگ اتریوم در حدود ۴ تا ۱۰ درصد باشد. همچنین برنامه‌ای به نام « slashing» روی فعالیت‌های اعتباردهندگان اجرا می‌شود تا در صورت انجام هرگونه فعالیت بر ضد منافع شبکه، مقداری از سهام اعتباردهنده را از حساب او کسر می‌کند.
مقایسه مکانیسم اثبات سهام با سایر پلتفرم‌ها
چند بلاک چین بزرگ دیگر از جمله تزوس (Tezos)، الگوراند (Algorand) و کوانتوم (Qtum) هم در حال حاضر از مکانیسم اجماع اثبات سهام استفاده می‌کنند.
تزوس برنامه استیکینگ خود را تحت الگوریتم «اثبات سهام نقد» یا (Liquid Proof-of-Stake) اجرا می‌کند که ترکیبی از اثبات سهام خالص و اثبات سهام تخصیص داده شده (DPoS) است. به فرآیند تایید اعتبار بلاک‌ها در شبکه تزوس بیکینگ (baking) گفته می‌شود. هرکسی که مقدار توکن تزوس (XTZ) در اختیار داشته باشد، می‌تواند توکن‌های خود را به یک اعتباردهنده واگذار کند تا از طرف او کار بیکینگ را انجام دهد.
در شبکه تزوس تنها افرادی می‌توانند کار اعتباردهی یا بیکینگ را انجام دهند که دارای حداقل ۸۰۰۰ توکن تزوس باشند. به این افراد که می‌توانند گره اعتبارسنجی را اجرا کنند، «roll» گفته می‌شود. نرخ بازگشت استیکینگ در شبکه تزوس در حال حاضر در حدود ۷ درصد است.
الگوراند هم از پروتکل اجماع اثبات سهام خالص (pure proof-of-stake) استفاده می‌کند. این بلاک چین از سیستمی به نام «خود انتخاب مخفی» یا (secret self-selection) جهت انتخاب کمیته‌ای از کاربران برای تایید اعتبار تراکنش‌ها و بلوک‌ها بهره می‌برد.
چیزی که الگوراند را از بقیه متمایز می‌کند این است که دارندگان توکن الگو (Algo) صرفنظر از اینکه در برنامه اثبات سهام یا تایید بلوک‌ها مشارکت کنند یا نه، صرفا به خاطر نگهداشتن توکن‌ها پاداش دریافت می‌کنند.
بنابراین ضرورت داشتن حداقل سهام برای به دست آوردن پاداش در بلاک چین الگوراند وجود ندارد. نرخ بازده فعلی نگه داشتن توکن‌های الگو در حدود ۵ درصد است.
همچنین بلاک چین Qtum هم از یک الگوریتم اثبات سهام خالص مشابه الگوراند استفاده می‌کند. در این بلاک چین هر کسی با داشتن تا کسری از توکن Qtum می‌تواند برای تایید اعتبار و دریافت پاداش رقابت کند.
این پروژه یک برنامه بسیار ساده را پیاده سازی کرده است تا کاربران روزانه راحت‌تر بتوانند در برنامه استیکینگ مشارکت داشته باشند. همچنین گزینه رابط کاربری خط فرمان (command-line) هم برای کاربران با دانش فنی بالاتر وجود دارد. نرخ بازده در بلاک چین کوانتوم سالانه در حدود ۷ درصد است.
در بلاک چین کوانتوم میزان حداقلی برای داشتن شرایط اعتباردهی دهی وجود ندارد اما داشتن تعداد توکن بیشتر شانس انتخاب شدن به عنوان اعتبار دهنده و تایید تراکنش‌ها در شبکه را افزایش می‌دهد.
استخر استیکینگ (staking pools) چیست؟
استخرهای استیکینگ به معنی گرد هم آمدن چند مشاکرت کننده دور هم به منطور تشکیل یک اعتباردهنده واحد است.
استخرهای استیکینگ توسط اپراتور آن استخر اداره می‌شوند. برای مثال صرافی‌هایی مانند بایننس، کریپتو دات کام (Crypto.com) و کراکن (Kraken) برنامه های استخر استیکینگی را اجرا می‌کنند که دارایی کاربران در آن کیف پول نگهداری و برای استیکینگ مورد استفاده قرار می‌گیرد.
البته این امکان وجود دارد که کاربران با استفاده از دارایی خود در کیف پول‌های شخصی، استخرهای استیکینگ را راه‌اندازی و در آن مشارکت کنند.
مزیت استخرهای استیکینگ این است که به کاربران اجازه می‌دهد تا توکن‌های خود را در یک استخر جمع کنند تا شانس بیشتری برای انتخاب شدن به عنوان اعتباردهنده و کسب پاداش داشته باشند. البته ناگفته نماند که پاداش‌های به دست آمده هم بین تمام مشارکت کنندگان در استخر تقسیم می‌شود و بنابراین نسبت کمتری از پاداش نصیب هر کاربر می‌شود.
استخرهای استیکینگ همچنین فرصت خوبی برای کسب درآمد غیرفعال (Passive income) از طریق استیکینگ، بدون نیاز به دانش فنی برای راه‌اندازی یک گره اعتبار سنجی در شبکه است. مزیت دیگر استخرهای استیکینگ این است که توکن‌ها نیازی نیست تا برای مدت زمان تعیین شده قفل شوند. ( در بسیاری از برنامه‌های استیکنگ از جمله اتریوم ۲ مقدار مشخصی توکن باید برای مدت زمان تعیین شده قفل شوند)
در اتریوم ۲ برای مشارکت در استیکینگ نیاز است تا کاربر ۳۲ توکن اتر را قفل کند، ولی با وجود استخرهای استیکینگ چندکاربر می‌توانند با مشارکت همدیگر ۳۲ توکن مورد نیاز را تامین کنند.
مزایا و خطرات استیکینگ
این مطلب راهم مطالعه کنید: سرنوشت ارزهای اتر در اتریوم ۲ چه خواهد شد؟
مزایا و خطرات استیکینگ چیست؟
مهمترین و بارزترین مزیت استیکینگ فرصت کسب درآمد غیر فعال یا همان کسب درآمد از طریق ارزهای دیجیتال پس انداز شده است. همچنین استیکینگ این امکان را می‌دهد تا نقش فعال و پررنگی در بلاک چین محبوب خود ایفا کنید.
فراموش نکنید مهمترین ریسک مشارکت در استیکینگ این است که کاربران باید مقداری از دارایی خود را برای مدت زمان مشخصی قفل کنند. به این معنی اگه در این زمان، بازار سقوط کند و ارزش دارایی شما کاهش پیدا کند، امکان خارج کردن دارایی از برنامه استیکینگ نخواهید داشت.
ریسک دیگر این کار این است که در صورت سقوط بازار حتی به صورت اندک هم ممکن است پاداش به دست آمده از مشارکت در استیکینگ، میزان ضرر ناشی از کاهش ارزش ارز دیجیتال را جبران نکند.
علاوه بر این هنگام مشارکت در یک استخرر استیکینگ باید آگاه باشید که وظیفه نگهداری از دارایی شما بر عهده شخص دیگری خواهد بود. همین موضوع می‌تواند به نوعی دارایی شما را به خطر بیندازد.
یک توصیه عمومی که به عنوان دارنده ارز دیجیتال هرگز نباید فراموش کنید این است که به هیچ عنوان کلید خصوصی (private key) خود را در اختیار فرد یا سازمان دیگر قرار ندهید.
منبع: cointelegraph
