بیت کوین به عنوان یکی از بزرگترین داراییهای دیجیتال در یک دهه اخیر، قصد دارد به عنوان یک ارز جهانی تبدیل شود. این ارز دیجیتال برای رسیدن به این هدف با دست پر و ویژگیهای منحصربهفردی نسبت به پولهای سنتی به میدان آمده است. ما قصد داریم در این تحلیل فاندامنتال بیت کوین با تمام زیر و بم پادشاه ارزهای دیجیتال به طور مفصل آشنا شویم. همچنین در این تحلیل فاندامنتال به سوالاتی مثل بیت کوین چیست و چگونه کار میکند؟ ارزش بیت کوین در چیست و چه پشتوانهای دارد؟ و چرا با اینکه وجود خارجی ندارد همچنان ارزشمند است؟ پاسخ خواهیم داد.
فصل اول – تحلیل فاندامنتال بیت کوین چیست؟
اساسا تحلیل فاندامنتال روشی برای تحلیل یک شرکت، محصول، سهام یا یک دارایی از طریق بررسی چندین وجه کلیدی است. در خصوص ارزهای دیجیتال، تحلیل فاندامنتال بیت کوین برای افرادی بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد که قصد سرمایهگذاری بلند مدت داشته باشند. در سرمایهگذاری بلند مدت، یک فرد دارایی خود را برای چندین ماه یا حتی چندین سال هولد یا نگهداری میکند. تحلیل فاندامنتال به یک سرمایهگذار میگوید که آیا دارایی مورد نظر او قابلیت سرمایهگذاری بلند مدت را دارد یا نه. البته که تحلیل فاندامنتال و وقایعی که باعث تغییر قیمت بیت کوین یا دیگر ارزهای دیجیتال میشود، برای سرمایهگذاران کوتاه مدت و تریدرها نیز کاربرد دارد. با این حال اگر قصد سرمایهگذاری کوتاه مدت دارید، باید تمرکز بیشتری روی تحلیلهای تکنیکال بیت کوین داشته باشید.
فصل دوم – پول چیست و از کجا آمده است؟
قبل از طراحی و توسعه واسطهای برای خرید و فروش (Medium of Exchange) مانند پول که امروزه از آن استفاده میشود، مردم از معاملههای کالا به کالا برای دریافت محصولات و سرویسهای مورد نظر خود استفاده میکردند. به منظور انجام این کار، دو شخص یا گروه هر کدام دارای محصول یا وسیلهای بودند که طرف مقابل به آنها نیاز داشت، بنابراین برای در اختیار گرفتن وسیله مورد نیاز خود، با یکدیگر توافق میکردند تا این وسیلهها را با هم مبادله کنند.
اما این نوع داد و ستد وقتی دردسرساز شد که مردم نیاز به انتقال آنها به مسافتهای دورتر یا بخشپذیر کردن آنها برای کالاهای ریز و درشتی بودند که اعتقاد داشتند به اندازه کالایی که به طرف مقابل میدهند، ارزش ندارد یا قابل مقایسه با کالایی که دریافت میکنند نبود. حتی گاهی اوقات آنها کالایی داشتند که به درد طرف مقابل نمیخورد، اما طرف مقابل آنها کالایی در اختیار داشت که به شدت به آن نیاز داشتند. مثلا ممکن بود یک دامدار گاو داشته باشد و نیاز به ذرت دارد. اما طرف مقابلی که ذرت در اختیار داشت، نیازی به گاو نداشت تا قصد معامله داشته باشد. یا برعکس ممکن است شخصی گاو و گوسفند داشته باشد اما هیچ علاقهای به ذرت نداشته باشد و در محلهای اطراف خود به دنبال کسی باشد که فقط سیبزمینی داشته باشد؟ و این مسئله همینطور ادامهدار و مشکلساز شد.
نه فقط این موضوع، بلکه مسئله انتقال هم مطرح بود. شخصی که گاو داشت و گوشت در اختیار داشت و به دنبال فردی بود که سیبزمینی داشته باشد، بعد از کلی گشت و گذار فرد مورد نظر را پیدا میکند، اما فاصله آنها با یکدیگر زیاد بود و همین باعث ایجاد یک دردسر دیگر شد. تحمل پیچیدگیهای انتقال کالا به کشورها و سرزمینهای مختلف به منظور داد و ستد با کالاهای دیگر، فقط برای برخی از کالاها ارزش داشت. مثلا دانههای قهوه به یکی از اساسیترین بارهای کشتیهای تجاری آن زمان تبدیل شده بود.
اما برخی کالاهای دیگر واقعا ارزش این همه دردسر را نداشتند. مثلا شخصی که گاو در اختیار دارد و بالاخره توانسته فردی را پیدا کند که ذرت در اختیار دارد، شاید با خود میگفت که یک مقدار ذرت واقعا ارزش انتقال گاو یا گوشت را به آن منطقه ندارد. حتی موضوع این است که حتی با قبول کردن دردسر انتقال گاو یا گوشت، باید به توافق میرسیدند که چه مقدار ذرت، ارزش یک بخش از گاو یا کل گاو را دارد.
ورود کالای اقتصادی
برای قرنها مردم با مشکلات سیستم کالا به کالا دست و پنجه نرم میکردند. تا این که در قرن ۱۷ و اوایل قرن ۱۸، سیستم کالای اقتصادی روی کار آمد. کالاهایی که انتقال آنها به سختی انتقال کالاهای زنده یا تاریخ مصرف دار نبود. مثلا آمریکاییها از پوست سگ آبی یا دانههای ذرت خشک برای خرید و فروش استفاده میکردند. این نوع کالاها شاید فرق چندانی با سیستم کالا به کالای سابق نداشت اما فرق اساسیاش این است که مردم در این بازه از تاریخ، فقط به سراغ کالاهایی میرفتند که مشخصات یک کالای قابل معامله را داشته باشد؛ قابل قبول و خواستی بودن برای طیف وسیعی از مردم، با ارزش بودن، قابل حمل، قابل انبار کردن و با تاریخ مصرف بالا، از جمله این مشخصات محسوب میشدند.
اما هر چه که دنیا پیشرفتهتر شد، کالاهای اقتصادی باارزشتر و خاصتری هم به منظور خرید و فروش روی کار آمدند. یکی از برجستهترین نمونه کالاهای اقتصادی در این مقطع، فلزات گرانبها مانند طلا بود. برای مثال برای قرنها تا دهه ۱۹۷۰، طلا به عنوان ارز بک پیپر (Back Paper Currency) استفاده میشد. مثلا در کشوری مانند آمریکا، این نوع ارز به این معنی بود که دولتهای خارجی با ارز خود میتوانستند با یک نسبت نرخ مشخص، آنها را با طلا معامله کنند.
نکتهای که در این خصوص اهمیت داشت این بود که بر خلاف پوست سگ آبی یا ذرت خشک شده، طلا خالص بود و مردم آن را میخواستند و در حقیقت لزوما استفاده خاصی هم نداشت. بله، طلا قابل خوردن نبود، مردم را شبها گرم نگه نمیداشت و نمیتوانستند آن را در طول روز بپوشند، اما طیف وسیعی از مردم سرتاسر دنیا آن را زیبا میدانستند. بنابراین به همین دلیل طلا ارزش پیدا کرده بود و به یک کالای اقتصادی محبوب تبدیل شد. کار به جایی رسید که بر اساس درک و استنباط مردم، طلا به عنوان نشانهای از ثروت تبدیل شد.
با آگاهی از اهمیت طلا به عنوان یک کالای اقتصادی، حالا میتوان رابطه میان پول و طلا را درک کرد. حالا میتوان متوجه شد که پول چطور ارزش پیدا میکند، چرا که نشان دهنده یک چیز با ارزش است.
نسل بعدی داد و ستدها: ورود پول فیات
دومین نوع از پولهایی که وارد سیستم جهانی اقتصاد دنیا شد، پول فیات بود. پولهای فیات، همین پولهای رایج کشورهای مختلف هستند که نیاز به یک پشتوانه فیزیکی باارزش مانند طلا ندارند. در عوض ارزش این پولها بر اساس میزان عرضه و تقاضا و باور مردم نسبت به ارزشی که دارند، تعیین میشود. دولتها نمیتوانستند از طلا به عنوان یک دلیل مشخص به عنوان پشتوانه پول خود استفاده کنند، چرا که طلا محدود بود و معدن طلا هم در هر سرزمینی وجود نداشت.
حالا این پولهای نقد فیات بودند که جای طلا را گرفتند و از دید مردم تبدیل به نشانهای از ثروت شدند. در این مقطع بود که کلمه پول شکل امروزیاش را به خود گرفت و دنیای اقتصاد پیشرفت کرد. دیگر خبری از مبادلههای کالا به کالا نبود، اما حالا هر چقدر که یک کشور در توسعه کالاهای مورد نیاز دنیا موفقتر باشد، اقتصاد بهتری هم دارد. هر چقدر که اقتصاد یک کشور قدرتمندتر باشد، پول آن کشور هم ارزشمندتر است. بد نیست پیش از ادامه مطلب، به سوال اول خود برگردیم.
پول چیست؟
میتوان اینطور تعریف کرد که پول در طول تاریخ در اشکال و ابعاد مختلفی ایجاد شده است. اما تعریف کلی آن نسبت به بازههای مختلف تاریخ، توافق اجتماعی یک شهر، یک کشور یا چندین و چند کشور مختلف بر سر انتخاب یک کالای اقتصادی ارزشمند است که بتوانند با آن معامله کنند و کالاهای مورد نیاز خود را بخرند. در طول تاریخ، این تفاوت بر سر پول به روشهای مختلفی انجام شده است و پول ابعاد و اشکال مختلفی را به خود دیده است. پول شاید در ابتدا هنوز به عنوان یک کلمه تعریف نشده بود، اما این توافق اجتماعی بر سر کلاهای اقتصادی با ارزش، کار خود را از صدفهای دریایی و سنگهای مرمر آغاز کرد و به نمک، قهوه، طلا و در نهایت به سیستمهای بانکی و ارائه کاغذهای با ارزش رسید.
با ادامه پیشرفتهتر شدن دنیا، پول به یکی از مهمترین مسائل و دغدغههای مردم دنیا تبدیل شد. مردم کار میکنند تا پول کسب کنند و آن را برای کالاهای مورد نیاز، امور روزانه و آینده خود ذخیره کنند. نه فقط مردم، بلکه پول یکی از اولین موضوعات مهم یک دولت است و آنها برای پیش بردن امور کشور نیاز به آن دارند.
امروزه ارزش پول بر اساس قدرت خرید آنها محاسبه میشود. اما این معیار باعث شده تا ارزش پول به شدت تحت تاثیر تورم قرار بگیرد. مسئله این است که شاید دولتها بتوانند به راحتی پول را چاپ کنند اما این باعث نمیشود تا ارزش یک پول بالا برود. بلکه ارزش پول به نوعی با توجه به تعامل آن در دنیای واقعی با خواستههای باارزش (مثل یک محصول، مسکن، فلزات گرانبها و…) تعیین میشود. پول ارزشمند است چرا که ما برای این نوع خواستهها به آن نیازمندیم.
پول چطور تولید میشود؟
حالا ما متوجه شدیم که پول چیست، چطور نیاز به آن به وجود آمد و ارزش آن چطور مشخص میشود. متوجه شدیم که پول به عنوان نمایانگر ارزش، چگونه اقتصاد یک کشور را تشکیل داده و اقتصاد یک کشور چطور میتواند ارزش این پول را کاهش یا افزایش دهد. اما مسئلهای که در خصوص پولهای فیات دنیای مدرن وجود دارد، نفوذ بانکهای مرکزی به سیستم مالی کشورهاست. بانکهای مرکزی هر کشور، دسترسی مستقیم به میزان عرضه پول دارند.
اگر یک بانک مرکزی بخواهد میزان چرخه پول را افزایش دهد تا مثلا فعالیتهای اقتصادی را گسترش دهد، میتواند پول چاپ کند. بنابراین چاپ پول توسط بانک مرکزی، اولین راه تولید پول است. راه دیگری که بانک مرکزی پول تولید میکند، خرید اوراق بهادار با درآمد ثابت دولتی است. هنگامی که یک بانک مرکزی این اوراق بهادار دولتی را خریداری کند، در حقیقت پول را وارد بازار کرده است یا بهتر است بگوییم به شکل موثری، پول را به جامعه تزریق کرده است. اما سوال این است که یک بانک مرکزی مانند بانک فدرال آمریکا، پول این اوراق بهادار را از کجا میآورد؟ پاسخ روشن است، بانک مرکزی پول را خودش تولید میکند و آن را برای خرید اوراق بهادار خرج میکند. اما در نقطه مقابل، بانک مرکزی با کاهش نرخ سود، به بانکها اجازه میدهد تا وامهای کم هزینه ایجاد کنند تا کسب و کارها و اشخاص عادی بتوانند آنها را دریافت کنند و به این صورت پول در چرخه قرار بگیرد.
اما بانک مرکزی با تولید پول با خطر تورم هم روبهرو میشود. برای کاهش عرضه پول یا بهتر است بگوییم کاهش تورم، یک روش معکوس هم دارد. به این صورت که اوراق بهادار دولتی را به فروش میرساند. پولی که با خریداران اوراق بهادار به بانک مرکزی میدهند، در حقیقت به معنی خارج کردن پول از چرخه است. البته این فقط یک مثال و تعریف ساده است و سیستم بانک مرکزی کشورها پیچیدگی خاص خود را دارند.
اما این نکته را باید یادآور شویم که تا وقتی مردم به ارز فیات باور داشته باشند، بانک مرکزی هم نسبت به عرضه هرچه بیشتر آن روی میآورد. اما اگر بانک مرکزی بیش از حد پول عرضه کند، ارزش آن هم کاهش پیدا میکند. درست مانند هر چیزی که با افزایش عرضه، میزان تقاضا برای آن کاهش مییابد. به همین دلیل بانک مرکزی نمیتواند گاه و بیگاه پول چاپ کند.
مشکلات رایج پولهای فیات؛ جرقهای برای تولد ارزهای دیجیتال
برای قرنها، پولهای فیات تنها گزینه مردم در چرخه اقتصادی کشورها بودند. مردم برای پول کار میکنند تا هر آنچه را که در زندگی حال و آینده خود به آن نیاز دارند خریداری کنند. اما پولهای فیات پر از مشکلات مختلفی هستند که مردم چارهای جز قبول کردن آنها نداشتند.
یکی از بزرگترین معایب پول فیات، ریسکهای مرتبط با از دست دادن ارزش خود به دلیل تورم یا دلایل ریز و درشت دیگر هستند. تورم شدید حتی باعث میشود پولی که در اختیار مردم است به کلی بیارزش شود. تورم شدید نشان دهنده میل بالای دولت یک کشور برای چاپ بیش از حد پول است.
یکی دیگر از ایراداتی که به پول فیات وارد میشود این است که با وجود اینکه بانکهای مرکزی این قدرت را در اختیار دارند تا اقتصاد یک کشور را از طریق سیاستهای پولی مدیریت کنند، اما تاریخ ثابت کرده است که این مسئله درست نیست. مثلا در بحران اقتصادی آمریکا بانک مرکزی این کشور به خوبی نتوانست امتحان خود را پس بدهد و در این زمینه شکست خورد.
دخالت دولت در زمینه مالی و در اختیار داشتن قدرت اقتصادی یک کشور توسط آنها و بانک مرکزی، از دیگر ایرادات وارد شده به پول فیات است. بسیاری از مردم و محققان باور دارند که این مسئله باعث ایجاد فساد مالی میشود.
مسائل مربوط به فساد و تورم را که کنار بگذاریم، مسئله انتقال پول در سرتاسر دنیا هم مطرح است. انتقال پول به صورت برون مرزی، زمان زیادی از مردم را میگیرد. حتی ممکن است جابهجایی یک پول از کشوری به کشور دیگر چندین روز طول بکشد. فقط مسئله زمان نیست، بلکه حتی هزینه این انتقال هم بالاست و مردم باید برای تکمیل شدن این انتقال کارمزد پرداخت کنند. حتی تبدیل یک ارز به یک ارز دیگر نیازمند به پروسه جداگانه خود است.
همچنین بد نیست به یکی دیگر از مشکلات رایج پولهای فیات، یعنی حضور واسطهها هم اشاره کنیم. پول فیات در بسیاری از مقاطع مردم را مجبور میکند تا از واسطهها استفاده کنند. مردم سرتاسر دنیا وابسته به دولت هستند تا پول را عرضه کنند و در عین حال تورم را حفظ کنند. مردم دنیا وابسته به بانکها هستند تا پولشان را نگه دارند. همچنین مسئله مالیات هم مطرح است.
بنابراین میتوان نتیجه گرفت که پول هر کشور میتواند نسبت به مدیریت دولت، تورم و چاپ بیش از حد پول، انواع پدیدههای مختلف و حتی تحریمهای سختگیرانه، کاهش ارزش پیدا کند.
کم ارزش شدن پول و بیمعنی شدن پسانداز مردم، محدودیتهای انتقال پول در دنیا، فساد، عدم وجود مالکیت کامل پول به دلیل وجود واسطهها و بسیاری از ایرادات دیگر، باعث شدهاند تا پول فیات ارزش خود را از دست بدهد و جرقهای برای ایجاد یک جایگزین باشد. جایگزینی که سالها، خیلیها به دنبال آن بودند، اما در نهایت در گوشهای از جهان، یک فرد ناشناس، توانست آن را به ثمر بنشاند و یکی از قدرتمندترین سیستمهای مالی دنیا را ایجاد کند؛ ساتوشی ناکاموتو، بیت کوین و ظهور ارزهای رمزنگاری شده.
فصل سوم – داستان بیت کوین
سال ۲۰۰۸ بود، در تاریخ ۳۱ اکتبر، فقط چند مدت پس از آن که دولت ایالات متحده آمریکا اجازه پرداخت ۷۰۰ میلیارد دلار وثیقه به بانکها را صادر کرده بود. شخص یا گروهی از اشخاص ناشناس با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) مقالهای فنی و تخصصی (که به وایت پیپر معروف است) را در خصوص یک سیستم پرداخت دیجیتالی با نام بیت کوین منتشر کرد. این مقاله را برای گروهی به نام سایفرپانک (Cypherpunk) منتشر کرد. این گروه، متشکل از فعالانی در زمینه حریم خصوصی بودند که به منظور جلوگیری از دولت در خصوص استفاده از قدرتشان در زمینههای مختلف، ابزارهای کاربردی نرمافزاری ایجاد میکردند.
اما این که چرا این مقاله باعث جلب توجه این گروه شد، چند دلیل مشخص دارد. نکته اول نام مستعار ساتوشی است. ساتوشی ناکاموتو، نام مستعاری است که حتی تا امروز هویت اصلی آن مشخص نشده است و شاید یکی از بزرگترین و هیجانانگیزترین رازهای دنیا باشد. اما نکته دومی که سایفرپانکها را کنجکاو کرد، ارائه یک سیستم مالی تر و تازه بود که تا پیش از این هرگز وجود نداشت، سیستمی که میتوانست به دور از هرگونه قدرت دولتی به فعالیت خود ادامه دهد و خبری از نیروهای متمرکز حکومت و بانک مرکزی نبود. سیستمی اقتصادی که شاید دسترسی به آن تا پیش از ارائه این مقاله دور از ذهن به نظر میرسید.
چند ماه از انتشار این وایت پیپر گذشت تا این که ساتوشی ناکاموتو، با راهاندازی شبکه بیت کوین، برگ جدیدی از دنیای اقتصاد را در دنیا ورق زد. ساتوشی در اولین اقدام خود برای راهاندازی بیت کوین، یک جمله را به عنوان سرنخ برای دلیل خلق بیت کوین، در شبکه بلاک چین بیت کوین (مرکز دادههای بیت کوین که به صورت دیجیتالی در اینترنت قرار گرفته است) منتشر کرد.
این جمله، تیتر اول روزنامه تایمز در تاریخ ۳ ژانویه ۲۰۰۹ بود: در آستانه تحویل وثیقه دوم به بانکها
هدف اصلی ساتوشی از انتخاب این تیتر و سرنخ این بود تا به تمام دنیا بگوید که سیستم مالی فعلی که تحت سلطه دولتها و بانکهای مرکزی قرار دارد، بسیار ناکارآمد است و هزینه اشتباهاتی که بانکها مرتکب میشوند را مردم پرداخت میکنند. ساتوشی ناکاموتو بیت کوین را به این دلیل ایجاد کرد تا یک سیستم مالی غیرمتمرکز که به دور از دستان و دخالت دولتها و بانکها است، در اختیار مردم قرار دهد و دنیای اقتصاد امروزی را از وضعیتی که در آن قرار دارد، خارج کند.
بیت کوین اولین، محبوبترین و مورد استفادهترین ارز دیجیتال دنیاست. اما بیت کوین چطور میتواند به عنوان یک پول دیجیتال، تفاوتها را با ارزهای فیات رقم بزند؟
تمرکز زدایی و جلوگیری از تورم با ایجاد کمیابی هوشمند
در دنیای اقتصاد و مادی، ما اجناس و داراییهایی داریم که در دسته کمیابها قرار میگیرند. برخی از این نوع داراییهای کمیاب، مصنوعی هستند. به طوری که به دست خود بشر ایجاد میشوند. مانند یک جنس کلکسیونی ناب مثل نقاشیهای داوینچی که میلیونها یا حتی میلیاردها دلار ارزش دارند. چرا راه دور برویم، حتی یک لباس با ارزش هم میتوانند جزو این دست از کالاها قرار بگیرند. اما نکتهای که در خصوص داراییهای کمیاب مصنوعی وجود دارد این است که میتوان به راحتی آنها را کپی و جعل کرد.
اما یک دست دیگر از داراییهای کمیاب وجود دارند که به صورت طبیعی در دنیا قرار گرفتهاند. مانند نقره، طلا و خیلی موارد دیگر. نکتهای که در مورد داراییهای کمیاب وجود دارد این است که جعل آنها دشوار و گاها غیرممکن است و هیچ فرد یا گروهی در دنیا نمیتوانند آن را کنترل کنند.
تفاوت میان این دو، باعث میشوند تا ما متمرکز بودن و کنترل پذیری یک دارایی را درک کنیم. در کمیابی مصنوعی که به کمیابی متمرکز هم شناخته میشود، یک فرد، شرکت، گروه یا دولت میتواند روی آن تمرکز داشته باشد و آن را کنترل کند. مثلا بانک مرکزی چین قدرت عجیب و غریبی روی کنترل وامها و پولی که در دنیا به کشورها میدهد دارد یا صندوق ذخیره فدرال ایالات متحده آمریکا. حتی یک هنرمند که یک آثار ارزشمند خلق میکند. با این که این نوع کالاها کمیاب هستند، اما صاحب آنها چه یک بانک باشد یا یک هنرمند، میتواند تولید، انتشار یا حتی وساطت و مصادره این نوع کالاها را کنترل کند.
اما موضوع برای کالاهای کمیاب غیرمتمرکز فرق میکند. این نوع کالاها مانند طلا، به هیچ وجه توسط یک فرد یا گروه قابل ساختن نیستند و هیچ قدرتی قادر به کنترل آن نیست. مثلا در خصوص طلا، هیچ دولت یا بانک مرکزی قادر نیست میزان استخراج یا به وجود آمدن آن را کنترل کند.
ساتوشی ناکاموتو، با استفاده از ذات غیرقابل دستکاری بودن و غیرمتمرکز بودن کالاهای کمیاب، دست به تولید سیستم قدرتمندی زده تا بتواند جایگیزن سیستم اقتصادی کهنه دنیا شود.
تمرکزدایی، اولین اصل موفقیت بیت کوین
همانطور که تا اینجای مقاله خواندیم، وجود تمرکز روی ارزهای فیات، یکی از مهمترین معایب آن محسوب میشود. بانک و دولت یک کشور میتواند به صورت خودسرانه و هر وقت که بخواهد، روی عرضه و کنترل پول فیات کشور دستکاری کند. حتی برخی از دولتها و بانکها بدون این هدف فاسدی داشته باشند، و فقط برای ایجاد شرایط و اهدافی مانند زیرساختها، برنامههای رفاه اجتماعی یا تثبیت یک بحران اقتصادی، پول تولید میکنند. با این حال این کار نه تنها تورم ایجاد میکند، بلکه پولدارها را پولدارتر و زندگی را برای اقشار آسیبپذیر سختتر میکند.
البته در نقطه مقابل، کالاهای کمیاب مانند طلا ایرادات خاص خود را دارند. با این که طلا غیرمتمرکز است، وزن بالا، نگهداری، ایجاد امنیت و نقل و انتقال آن کار راحتی نیست. این مسئله حتی برای یک نقاشی ارزشمند هم صادق است.
حالا متوجه شدهایم که هم پولهای فیات و هم کالاهای کمیابی مانند طلا هر کدام ایرادات خاص خود را دارند. ساتوشی ناکاموتو با هدفگذاری حل مشکل هر دو نوع داراییها، سیستمی را خلق کرده که نه تنها غیرمتمرکز است و دست بانکها، موسسات، دولت و واسطهها را از آن قطع کرده، بلکه کمیاب است و مشکلاتی که طلا و داراییهای ارزشمند با آن روبهرو هستند را رفع میکند.
فصل چهارم – بیت کوین چگونه کار میکند؟
بیت کوین یک ارز دیجیتال است و هیچگونه وجود فیزیکی ندارد. اما شاید از خود بپرسید که ارزهای فیات هم در عصر اطلاعات، به صورت دیجیتالی جابهجا میشوند و حتی دیگر خبری از پول نقد در کیف پول مردم نیست و دارایی فیات خود را در کارتهای اعتباری نگهداری میکنند. وارد عصری شدهایم که تجارت، تجارت الکترونیکی است و به سرعت میتوان با داشتن یک ایمیل، پول جابهجا کرد. این مسئله باعث شده تا حتی مرزها از بین بروند و تجارت جهانی به آسانی صورت بگیرد. وجود این سیستم باعث شد تا تجارتهای بینالمللی و آنلاینی مانند فروشگاههای عظیمی مانند آمازون ایجاد شوند، سیستمهای اعتباری بینالمللی مانند مسترکارت و پی پال در انجام تراکنشها و دنیای تجارت دگرگونی ایجاد کنند و اپلیکیشنهای مختلفی روی کار بیایند.
اما مسئله مهم در خصوص این سیستمهای آنلاین چیست؟ نکته مهم این است که از ابتدا تا انتها، از بانکی که پول خود را در آن نگه داشتهاید تا سیستمی که از طریق آن پول خود را جابهجا میکنید، روی دارایی شما، روی فعالیتهایتان و حتی روی تراکنشهای مالی، اختیار تام دارند. حتی آنها این قدرت را دارند تا بنا به دلایل مختلف، پولتان را مصادره و حتی به دلیل وجود تحریم یک دولت، حساب شما را مسدود کنند.
خطرات زیادی در خصوص این مسئله وجود دارد که نظارت روی پول و دارایی مردم فقط گوشهای از آن است. هک شدن سیستمها و از بین رفتن دارایی و اطلاعات شخصی، همیشه جزو بزرگترین ایرادات سیستمهای مالی دنیاست. اما بیت کوین با حذف سیستم نظارتی و خاصیت غیرمتمرکز بودن، ایجاد سیستمی امن که هک کردن آن غیرممکن است و ایجاد روشی اصولی برای کمیاب بودن، تمامی این مشکلات را رفع کرده است.
کمیاب بودن بیت کوین در حقیقت یک ریشه ریاضی دارد و ساتوشی ناکاموتو فکر تمام این مسائل را کرده است.
بیاید با هم کمی ریاضی حل کنیم:
در دنیای علوم ریاضی، اعداد اول، نادرترین اعداد به شمار میروند. اعدادی مثل ۲، ۳ یا ۵ فقط بر عدد ۱ و خودشان بخشپذیر هستند. هر چقدر هم که اعداد بزرگتر شوند، اعداد اول در بین آنها کمیابتر میشوند. مثلا از بین عدد ۱ تا ۱۰۰، فقط ۲۵ عدد اول وجود دارد. اما وقتی این مقدار را از عدد ۱ تا ۱۰۰۰ گسترش دهیم، تعداد اعداد اول بر خلاف باور ما، فقط ۱۶۷ عدد هستند. حال تصور کنید این محدوده به میلیونها یا میلیاردها عدد برسند، آنگاه تعداد اعداد اول چقدر نسبت به میزانی که در آن قرار داریم کمیاب و کمیابتر میشوند؟
ساتوشی ناکاموتو هم با استفاده از این شیوه ریاضی، یک دارایی کمیاب ایجاد کرده است. در شبکه بیت کوین، برای اینکه یک بیت کوین خلق شود، افرادی که در این شبکه حضور دارند، برای پیدا کردن اعداد کمیابی مانند همین اعداد اول با هم رقابت میکنند.
شاید برای شما هم درک این مسئله کمی پیچیده باشد، پس بیایید در ادامه نگاهی به چگونگی استخراج بیت کوین داشته باشیم.
استخراج بیت کوین؛ تمرکززدایی و کمیابی
مانند طلا که استخراج آن دشوار است و معدنچیها باید برای یافتن آن تلاش کنند، بیت کوین نیز باید استخراج شود و یافتن آن کار آسانی هم نیست. در استخراج بیت کوین، ماینرها باید با حل معادلات ریاضی در یک فضای اینترنتی، بیت کوین را استخراج کنند. هنگامی که ماینر (فردی که بیت کوین استخراج میکند) به آن عدد کمیاب دست پیدا کند، در یک فضای توزیع شده که کاربران زیادی از سرتاسر دنیا از طریق اینترنت به آن دسترسی دارند، این عدد را میتوانند اعتبارسنجی کنند تا از درستی آن آگاه شوند. درست مانند طلا که اصل و بدل آن به راحتی قابل تشخیص است.
همانطور که پی بردید، ماینرهای بیت کوین در یک فضای اینترنتی به استخراج میپردازند، پس خبری از بیل و کلنگ برای حفاری نیست. بلکه این اشخاص از کامپیوترها و سختافزارهای قدرتمند برای پیدا کردن اعداد کمیاب استفاده میکنند. این افراد باید از قدرت سختافزاری قابل قبولی برخوردار باشند تا شانس پیدا کردن یک عدد کمیاب که حاوی چندین بیت کوین است را داشته باشند. این عمل در دنیای ارزهای دیجیتال که یک ماینر برای پیدا کردن بیت کوین تلاش میکند، اثبات کار یا Proof of Work نامیده میشود. زیرا یک ماینر برای پیدا کردن این عدد تلاش و هزینه کرده است.
نکته جذاب ماجرا این است که برای استخراج بیت کوین، هیچ مسئول و دولتی نمیتواند دخالت کند. تنها کافی است به سختافزار مورد نظر دسترسی داشته باشید. سپس میتوانید نرم افزار استخراج بیت کوین را دانلود کنید و به جستجو برای اعداد کمیاب بپردازید. البته برخلاف طلا که باید در نقاط خاصی از دنیا به دنبال آن باشید، ماینرها میتوانند فقط با داشتن سختافزار مناسب و در اختیار داشتن انرژی برق، این کار را انجام دهند.
البته نمیتوان از نکات منفی استخراج بیت کوین هم عبور کرد. یکی از بزرگترین مشکلاتی که استخراج بیت کوین به همراه دارد، هزینه به شدت بالای برق است. همچنین در بسیاری از کشورها، دولتها سعی کردهاند تا با اخذ مالیات و شناسایی مراکز استخراج بیت کوین، تلاش خود را برای دخالت در استخراج بیت کوین دریغ نکردهاند. با این حال بیت کوین توانسته همچنان به روند خود در دنیا ادامه دهد.
شبکه بیت کوین یک شبکه اینترنتی توزیع شده در سرتاسر دنیاست. به این صورت که هر شخصی که بخواهد میتواند با عضویت در شبکه بیت کوین، عضوی از روند تکامل آن را برعهده بگیرد. تصور کنید میلیونها نفر از مردم روی کامپیوتر خود مشغول فعالیت، استخراج یا سرمایهگذاری در شبکه بیت کوین هستند. در این شبکه مهم نیست سیستم یک فرد خراب شود یا مشکلی برای او به وجود بیاید، به دلیل وجود میلیونها کامپیوتر دیگر، شبکه بیت کوین به راحتی به کار خود ادامه میدهد.
در حقیقت این سیستم غیرمتمرکز باعث ایجاد مزیای بسیار بیشتری نسبت به سیستمهای مالی متمرکز شده است. بیاید یک مقایسه ساده انجام دهیم. فرض کنید برای چند دقیقه یا چند ساعت، سیستم بانکی یا موسسهای که پولتان در آن قرار دارد مختل شود. آنگاه هرگز قادر نخواهید بود پولتان را جابهجا کنید یا خریدی انجام دهید. اما شبکه بیت کوین فرق میکند، چرا که سرورهای آن متمرکز در یک شرکت یا بانک نیست، بلکه به صورت مجازی در سرتاسر دنیا توزیع شده است. حتی با از کار افتادن اینترنت کل یک کشور، شبکه بیت کوین از کار نمیافتد، چرا که میلیونها کامپیوتر دیگر در سرتاسر دنیا هستند تا این شبکه بتواند کار خود را ادامه دهد.
حتی این موضوع باعث شده تا هک یا سانسور تراکنشها یا فعالیتهای شبکه هم غیرممکن شود. مثلا فرض کنیم شبکه بیت کوین روی صد میلیون کامپیوتر در حال کار است. یک هکر نمیتواند با هک یکی از این کامپیوترها روی شبکه بیت کوین کنترل پیدا کند بلکه او باید حداقل بیش از ۵۰ میلیون از این کامپیوترها را کنترل کند تا شبکه بیت کوین را در اختیار بگیرد. آیا این کار شدنی است؟ شما بگویید.
شبکه بیت کوین چیست؟
شبکه بیت کوین، که دفتر کل آن محسوب میشود، بلاک چین (Blockchain) نام دارد. همانطور که گفتیم، صدها هزار نفر در سرتاسر دنیا، نرمافزار بیت کوین را روی سیستم خود اجرا میکنند. افرادی که این نرمافزار را اجرا کردهاند، در حقیقت وارد شبکه بلاک چین شدهاند و به تمامی دادههای درون آن دسترسی دارند. هر یک از این افراد که در شبکه بلاک چین حضور دارند (که به نودها شناخته میشوند) قادر هستند درستی تراکنشهای شبکه را بررسی کنند.
بنابراین اگر فقط یک نفر قصد داشته باشد دادههای درون این شبکه را دستکاری کند، صدها هزار نفر دیگر وجود دارند که جلوی این کار را میگیرند. چرا که این شخص نسخه بلاک چین خود را تغییر داده است باعث شده تا دادههای آن با دیگر نودهای شبکه متفاوت باشد. این دستکاری به سرعت در شبکه شناسایی و باعث جریمه شدن فرد میشود. بنابراین هیچ دولت یا قدرتی قادر نیست در تراکنشهای بیت کوین دستکاری کند.
فصل پنجم – یک تراکنش بیت کوین چطور انجام میشود؟
تراکنشهای بیت کوین، همانند برگههای چک بانکی است. به این صورت که یک شخص رقم مورد نظر را روی چک مینویسد و آن را امضا میکند. اما متوجه شدهاید که چکهای بانکی، ضررها و ریسکهای خود را دارد و یک امضا به راحتی قابل جعل است. اما برعکس چکهای بانکی، در شبکه بیت کوین برای انجام یک تراکنش، شما امضای دیجیتال را روی برگه چک خود ثبت میکنید. این امضای دیجیتال، بر اساس علم رمزنگاری انجام میشود. یک رمزنگاری قدرتمند که از بروز هرگونه مشکل جلوگیری میکند. به همین دلیل به بیت کوین و دیگر ارزهای مشابه آن، ارزهای رمزنگاری شده یا کریپتوکارنسی (Cryptocurrency) گفته میشود.
رمزی که در امضای دیجیتال یک تراکنش وجود دارد، فقط در اختیار صاحب بیت کوین است. این امضا با رمز اختصاصی آن، به کلید خصوصی (Private Key) شناخته میشود. صاحب یک بیت کوین زمانی که دارای این کلید خصوصی باشد، ثابت کرده است که بیتکوین متعلق به او است.
زمانی که فرد بخواهد بیت کوین خود را به شخصی دیگر منتقل کند، روی چک مورد نظر باید مشخص کند که این بیت کوین به حساب چه شخصی منتقل میشود. بنابراین او به یک آدرس نیاز دارد تا بیت کوین را به درستی برای فرد منتقل کند. این آدرس، کلید عمومی یک فرد است. شخص با در اختیار داشتن کلید عمومی خود، میتواند بیت کوین مورد نظر را دریافت کند یا با در اختیار داشتن کلید عمومی فردی دیگر، بیت کوین را برای او ارسال کند.
اما حتما برایتان سوال شده است که یک فرد چطور بیت کوین خود را نگهداری میکند؟ برای ذخیره بیت کوین و کلا ارزهای رمزنگاری شده، کیف پولهایی طراحی شدهاند که یا به صورت نرمافزاری یا به صورت سختافزاری در اختیار کاربران قرار میگیرند. کیف پول ارز دیجیتال شما، آدرسی است که در آن بیت کوینهاتان را ذخیره میکنید. همچنین با کمک همین کیف پول میتوانید از شخص دیگر، بیت کوین دریافت کنید.
سوال این است که چطور تراکنشهای بیت کوین پردازش میشوند؟ همانطور که گفتیم خبری از سرورهای مرکزی یا حضور یک مرکزی مانند بانک به منظور تکمیل تراکنشهای بانکی در شبکه بیت کوین نیست. بله، شبکه بیت کوین یک پردازشگر مرکزی ندارد تا این تراکنشها را پردازش کند. در عوض، این ماینرها هستند که وظیفه این کار را برعهده میگیرند. ماینرها با تکمیل تراکنشها و انتقال آنها به دفتر کل یا دفتر حسابداری بیت کوین، تراکنشهای افراد را انجام میدهند. کار این ماینرها به این صورت است که تراکنشهایی که در صف انتظار هستند در قالب یک بلاک، برای تایید اعتبار به شبکه بیت کوین ارسال میکنند. سپس در دفتر حسابداری بیت کوین که هر شخصی میتواند در آن نظارت داشته باشد، میتوان از صحت این تراکنشها اطمینان حاصل کرد.
بنابراین ماینرها دو کار انجام میدهند. ۱- استخراج بیت کوین با یافتن اعداد کمیاب و ۲- تکمیل تراکنش کاربران. این ماینرها نه تنها با یافتن عدد کمیاب بیت کوین پاداش میگیرند، بلکه برای تکمیل تراکنش کاربران هم کارمزد دریافت میکنند. این که هر تراکنش چقدر کارمزد داشته باشد، کاملا بستگی به فرد ارسال کننده دارد. اما توجه داشته باشید که اگر کارمزد پایینی انتخاب کنید، یک ماینر ممکن است تراکنش شما را نادیده بگیرد و به سراغ تراکنشهایی برود که کارمزد بالاتری دارند. بنابراین هرچه کارمزد بهتری تعیین کنید، تراکنش شما هم زودتر انجام میشود.
محدودیت تعداد بیتکوین؛ سیاست پولی
اما هر ماینر چقدر بیت کوین به دست میآورد؟ از آن جایی که منبع تزریق بیت کوینهای جدید به بازار همین ماینرها هستند، بنابراین باید این سیستم به گونهای طراحی میشد تا نه تنها برخلاف سیستمهای پیچیده بانکی، ساده و قابل فهم باشد، بلکه از یک روند مناسب و غیر قابل دستکاری (باز هم برخلاف سیستم بانکها) برخوردار باشد.
همانطور که تا الان متوجه شدیم، ماینرها با کمک سختافزارهایی که در اختیار دارند، پس از یافتن آن عدد کمیاب و البته معتبر، آن را با مجموعهای از تراکنشهای در صف انتظار کاربران، به صورت یک بلاک در شبکه بلاک چین بیت کوین قرار میدهد. با این کار شخص ماینر پاداش خود را که بیتکوینهای جدید بهعلاوه کارمزد تراکنشها است، دریافت میکند. تقریبا هر ۱۰ دقیقه، یک یا گروهی از ماینرها میتوانند یک معادله ریاضی معتبر را حل کنند و پاداش خود را بگیرند. اما همانطور که گفتیم، بیت کوین یک دارایی کمیاب و محدود است.
تعداد کل بیتکوینهای موجود که برای استخراج وجود دارد، ۲۱ میلیون عدد تعیین شده. تقریبا بیش از ۱۰ سال از عرضه بیت کوین، بیش از ۱۸٫۷ میلیون بیت کوین استخراج شده است یا به زبان دیگر ۸۹ درصد از تمامی بیتکوینها عرضه شدهاند. فقط ۲٫۲۹۵ میلیون بیت کوین برای استخراج باقی مانده است.
شاید با خود فکر کنید که پس چند سال دیگر تمام بیتکوینها تمام میشوند! مخصوصا با سختافزارهای جدید استخراج که با قدرت بالایشان میتوانند مقدار بیت کوینهای باقی مانده را در مدت کوتاهی استخراج کنند. اما جالب است بدانید که ساتوشی ناکاموتو فکر این مسئله را هم کرده است. سیستمی در توزیع بیت کوین به کار برده شده که با توجه به قدرت سختافزاری استخراج و مقدار بیت کوینهای باقی مانده، تعداد اعداد بیت کوین کمیابتر میشود و یافتن آن سختتر میشود. در طی این روند، مقدار پاداش هر بلاک معتبری که یک ماینر به شبکه بلاکچین اضافه میکند کمتر میشود. معمولا این اتفاق هر چهار سال یکبار رخ میدهد و به آن هاوینگ بیت کوین (Bitcoin Halving) گفته میشود.
در ابتداییترین روزهای انتشار بیت کوین، پاداش هر بلاک ۵۰ بیت کوین بود. در اولین هاوینگ تعداد آن به ۲۵ کاهش یافت، سپس این رقم به ۱۲٫۵ رسید و در سال ۲۰۲۰ با هاوینگ چهارم، پاداش این ارز دیجیتال به ۶٫۲۵ عدد کاهش یافت. در سال ۲۰۲۴ این پاداش به عدد ۳٫۱۲۵ عدد میرسد. با توجه به این روند، آخرین بیت کوین موجود در سال ۲۱۴۰ استخراج خواهد شد.
فصل ششم – ویژگیهای بیت کوین
بیت کوین به خاطر ویژگیهای جذاب مختلفی توانسته تا این حد مورد توجه قرار بگیرد. یکی از ویژگیهایی که بیت کوین معرفی کرد و انقلابی در صنعت تکنولوژی بود، شبکه آن یعنی بلاک چین است. سیستم بلاک چین به قدری بینقص و قدرتمند است که بسیاری آن را آینده دنیای امروزی میدانند و خیلیها تلاش کردهاند تا نسخههای بهتر یا مشابه بلاک چین بیت کوین را با ویژگیهای به مراتب بیشتر ایجاد کنند.
اما بلاک چین تنها یکی از مزایایی بود که بیت کوین به دنیای تکنولوژی معرفی کرد. قابلیت فعالیت دائمی بیت کوین به دلیل وجود همین شبکه بلاک چین و سیستمی که ارائه میدهد، دیگر ویژگی این ارز دیجیتال است. بلاک چین یک سیستم همتا به همتاست، یعنی سیستم آن به گونهای طراحی شده که بدون نیاز به وجود یک مرکز یا مدیریت، شبکه به صورت زنجیروار از یک کامپیوتر به کامپیوتر دیگر در سرتاسر دنیا تشکیل و راهاندازی شده است. اگر حتی یکی یا چندین کامپیوتر هم قطع شوند، بلاک چین باز هم به کار خود ادامه میدهد. بنابراین متوقف کردن بیت کوین یک امر غیرممکن است. به همین دلیل هم است که بسیاری از دولتها قادر به متوقف کردن پیشروی بیت کوین نیستند و سعی دارند با ایجاد مالیاتهای سنگین، جلوی فعالیت کاربران بیت کوینی را بگیرند.
یکی دیگر از ویژگیهای جالب بیتکوین، سیستم پاداش و جریمه است. در شبکه بیت کوین، ماینرهایی که به درستی فعالیت کنند، پاداش خود یعنی بیتکوینهای جدید را دریافت میکنند. اما در صورتی که ماینر یا هر عضو دیگری بخواهد تقلب کند، با جریمه سنگین روبهرو خواهد شد. به طوری که تمام هزینههایی که برای سختافزارهای خود کرده است، به باد خواهد رفت. سیستم پاداش بیت کوین به قدری خوب و سیستم امنیتی آن به قدری قوی است که هیچ هکر یا مخربی سعی نمیکند به آن نفوذ کند. امنیت بیت کوین کاملا وابسته به تعداد کاربران آن است. هر چقدر که افراد بیشتری وارد شبکه بیت کوین شوند، بیت کوین بیشتری در اختیار داشته باشند و عضوی از این شبکه شوند، امنیت آن هم افزایش خواهد یافت.
در نهایت یکی دیگر از ویژگیهای بیت کوین که اشاره به آن خالی از لطف نیست، دسترسی به آن است. بسیاری از مردم دنیا هستند که به بانک و سیستم پسانداز پول دسترسی ندارند. بسیاری از بانکها محدودیت سنی دارند یا حتی بسیاری از بانکها برای خواستههای مردم عملکرد درستی از خود نشان نمیدهند. اما بیت کوین و شبکه آن، برای همه مردم دنیا در دسترس است. کافی است تا شخص به اینترنت متصل باشد، سپس میتواند به راحتی برای خود بیت کوین داشته باشد.
تفاوت بین کوین با ارزهای دیجیتال دیگر
برخی از ارزهای دیجیتال هستند که از بیت کوین یک کپی آشکار ساختهاند، برخی از ارزهای دیجیتال هستند که با استفاده از سورس کدهای بیت کوین که برای عموم قابل دسترس است، نمونههایی مشابه اما با کارایی بهتر ساختهاند. برخی دیگر از ارزهای دیجیتال هم با استفاده از دانش خود و با الهام از بیت کوین، بلاک چین و ارز رمزنگاری شده خود را ایجاد کردهاند. میتوان گفت تمامی نمونه ارزهای مشابه بیت کوین، رمزارز هستند، چرا که برای ارسال آنها همگی نیاز به امضای دیجیتالی دارند که بر اساس علم رمزنگاری (Crypto) ایجاد شدهاند. به هر رمزارزی به غیر بیت کوین، آلت کوین (Altcoin) گفته میشود.
برخی از این رمزارزها که معمولا کپی شده از ارزهای دیگر هستند، یا تقلبی و با اهداف کلاهبرداری ایجاد شدند، یا به امید تکرار پیروزی بیت کوین، حالا در گورستان کریپتوها برای همیشه خاموش هستند.
البته در بین هزاران رمزارزی که ایجاد شده است، برخی از آنها توانستهاند با اهدافی متفاوت، موفقیت خود را به ثمر بنشانند. مثلا اتریوم، به جای اینکه بخواهد یک تکرار از بیت کوین برای اهداف مالی و اقتصادی باشد، خود را به عنوان یک پلتفرم جدا برای ایجاد اپلیکیشنهای غیرمتمرکز و قراردادهای هوشمند معرفی کرده است. تا جایی که اتریوم را در جایگاه دوم ارزهای دیجیتال از نظر ارزش بازار مینامند. البته اتریوم به خودی خود یک پلتفرم بلاک چین محسوب میشود و رمزارز آن اتر نام دارد.
ارزهای دیجیتال دیگری هم هستند که میخواهند مشکلاتی که بیت کوین به همراه دارند، حل و فصل کنند و به پلتفرم مطمئنتری تبدیل شوند. مثلا ارز دیجیتال مونرو، با از بین بردن محدودیتهای بیت کوین مانند مقیاسپذیری و حریم خصوصی بیشتر توانسته به این موفقیت برسد، اما آیا مونرو توانسته ارزشی فراتر از بیت کوین پیدا کند؟ خیر!
چرا بیت کوین نسبت به ارزهای رمزنگاری شده دیگر ارزش بازار بیشتری دارد؟
با وجود دهها ارز دیجیتال دیگر که توانستهاند امکانات بیشتری را در اختیار کاربران قرار دهند، بیت کوین بیش از ده سال است که در رتبه اول ارزش بازار ارزهای رمزنگاری شده دنیا قرار میگیرد. بگذارید برخی از دلایل آن را با هم بررسی کنیم:
- شهرت و اعتبار خالص
بیت کوین اولین ارز رمزنگاری شده بود که وارد صحنه شد. اولین ارز رمزنگاری شده که توانست تمامی اهداف خود را به درستی به ثمر بنشاند. این رمزارز به عنوان اولین مهرهای که حرکت کرد، به خوبی از موقعیت خود استفاده میکند و خود را همچنان در صدر حفظ کرده است. - تعداد محدود در عرضه
بیت کوین همانند طلا محدود است. فقط ۲۱ میلیون بیت کوین وجود دارد و بیش از ۱۸/۵ میلیون از آن استخراج شده است. کمیابی این ارز دیجیتال مانند طلا، باعث شده تا در طول زمان، ارزش آن افزایش پیدا کند. اما در نقطه مقابل، ارزهای دیجیتالی مانند اتر، در حال حاضر نامحدود هستند. در حال حاضر بیت کوین تنها پول رمزنگاری شده غیرمتمرکز و کمیاب دنیاست که از ارزش بالایی هم برخوردار است. - دسترسی بالا در صرافیها
بیت کوین اکوسیستم بسیار بیشتر و پویاتری نسبت به دیگر رمزارزها دارد. بسیاری از اپلیکیشنها، شرکتها و حتی فروشگاهای آنلاین، امروزه بیت کوین را به عنوان یک روش پرداخت پذیرفتهاند. شما حتی میتوانید با بیت کوین لامبورگینی یا تسلا بخرید! - تغییر نظام مالی دنیا
به جز افزایش ارزش که نظر بسیاری از مردم دنیا را به سمت خود جلب کرده، بیت کوین به خاطر تغییر سیاستهای مالی بانکها و دولتهای قدرتمند دنیا پا به میدان گذاشت. این مسئله به خودی خود یکی از مهمترین دلایلی بود که کاربران زیادی را به خود جلب کرد. غیرمتمرکز بودن بیت کوین و جلوگیری از هرگونه سانسور در تراکنشها و انتقال جهانی و بدون مرز آن هم بیدردسر و سریع، همه و همه توانستند دلایلی محکم برای شهرت بیت کوین باشند.
فصل هفتم – مهمترین کاربردهای بیت کوین
جلوگیری از دخالت دولتها، بانکها و موسسات در پسانداز مردم، این شاید اولین هدف و کاربرد بیت کوین باشد که اهمیت بالایی دارد. تمامی ویژگیهای بیت کوین و بلاک چین آن، اجازه دادهاند تا مردم بتوانند روی پول و سرمایه خود مدیریت ۱۰۰ درصدی داشته باشند. با کمک بیت کوین، هیچ بانکی و سازمانی نمیتواند بر نوع و نحوه سرمایهگذاری و پسانداز مردم کنترل کند. آنها حتی قادر نخواهند بود روی انتقال پول مردم کنترلی داشته باشند. بیت کوین توانسته تنها در ۱۰ سال به این هدف برسد و قدرتهای کشورها را برای جلوگیری از بیت کوین به تکاپو بندازد. تصور شما از قدرت بیت کوین در چند سال آینده چیست؟
پایان دخالتهای ناخواسته
یکی از اعتراضاتی که همیشه به بانکها و موسسات وارد میشود، عدم اهمیت کامل آنها به حقوق بشر است. جالب است بدانید که بر اساس دادههای بنیاد حقوق بشر، تقریبا بیش از نیمی از مردم سرتاسر دنیا، تحت حکومتهای اقتدارگرا زندگی میکنند. بسیاری از امور مالی این مردم تحت تاثیر و نظارت بانکهای ملی این کشورهاست. مسئله فقط این کشورهای تحت حکومت اقتداگر نیست. در بسیاری از کشورها، مردم به دلیل تحریم یا محدودیتهای مختلف مجبور به استفاده از سرویسهای پرداخت متمرکزی مانند ویچت هستند.
مثلا ویچت یک سرویس پرداخت چینی است و وقتی اسم چین به زبان میآید، میدانیم که ریزترین فعالیتها هم تحت نظارت هستند. نه فقط سیستمهای پرداخت، بلکه مردم کشوری که تحت تحریمهای شدید قرار میگیرند، هیچ دسترسی درست و قابل اطمینانی برای انجام امور مالی یا کسب و کار خود در اختیار ندارند. دلایل زیادی در دنیا وجود دارد که مردم چه از نظر اقتصادی و چه از نظر امور زندگی تحت فشار قرار دارند. مهمترین کاربرد بیت کوین؟ ارائه یک راه جایگزین برای سیستمهای مالی کشورهای دنیا.
بیت کوینی که به دست ساتوشی ناکاموتو خلق شده، نه تنها به چنین مردمانی اجازه داده تا یک پلتفرم مالی غیرمتمرکز داشته باشند که کنترل تمامی امور در دست خودشان است، بلکه اجازه داده تا میلیونها نفری که برای استفاده یا پسانداز خود به هیچگونه خدمات بانکی دسترسی ندارند، یک حق انتخاب مطمئن داشته باشند که نیاز به اجازه هیچ فردی ندارند.
از حق اجازه گفتیم. یکی از ویژگیهای بزرگ بیت کوین، بدون اجازه بودن آن است. یعنی یک شخص بدون در نظر گرفتن سن، جایگاه، محل زندگی یا حتی مقدار پولی که در اختیار دارد، بدون نیاز به اجازه هیچ بانک، دولت یا حتی فرد بزرگتر از خود، میتواند با بیت کوین کار کند. حتی انتقال پول از یک کشور به کشور دیگر هم نیازی به اجازه دولت یا بانک ندارد. شما فقط کافی است آدرس شخص مقابل در کشوری دیگر را در اختیار داشته باشید و بیت کوینها را منتقل کنید، همین!
بنابراین میتوان گفت بیت کوین تا همین جای کار هم بسیاری از قوانین و قواعد نقل و انتقالات، سرمایهگذاری و حتی پسانداز یک شخص عادی را هم تغییر داده است.
فرار از تورم
یکی از بزرگترین مشکلاتی که پولهای فیات دارند، تورمهایی است که به دست خود دولتها ایجاد میشوند. کشورهای مختلفی وجود دارند که بیپروا پول چاپ میکنند و باعث میشوند تا پولی که مردم به سختی پس انداز کردهاند بیارزش یا کم ارزش شود. این مشکل در خصوص کشور ما هم صدق میکند. به گفته بانک مرکزی ایران، فقط در ۵ ماه نخست سال ۱۳۹۹، روزانه ۲٫۲۰۰ میلیارد تومان به نقدینگی کشور افزوده شده است!
نه فقط ایران، بلکه همه بانکهای دنیا در به وجود آمدن تورم نقش بسزایی دارند. تورم یکی از آن دست مواردی است که به راحتی از کنترل خارج میشود. شاید یک بانک فقط با هدف به چرخ درآوردن بازارهای مالی، کمی پول به بازار تزریق کند، اما ممکن است همین امر شرایط و ارزش پول را به کلی تغییر دهد.
مثلا در کشور ونزوئلا، به دلیل چاپ بیرویه پول و عدم مدیریت صحیح (و البته فساد) در سال ۲۰۱۸ شاهد افزایش ۲٫۳۰۰٫۰۰۰ درصدی قیمتها بودهایم. این یک ابر تورم بود و عملا پول این کشور و پسانداز آن را بیمعنی ساخت. مردم شروع به پناه بردن به کشورهای همسایه کردند و دولت پاسخگوی اعتراضات آنها نبود.
مردم این کشورها چطور میتوانند خود را از شر تورم خلاص کنند؟ چطور میتوانند ارزش پولی را که به سختی کسب کردهاند، حفظ و آینده روشنی برای آن ببینند؟
همه بانکها و دولتها روی انتقال پول، مخصوصا به صورت بینالمللی، نظارت شدید دارند. بنابراین یا به دلیل تحریمها یا به دلیل مسائل امنیتی، بسیاری از مردم قادر نیستند پول خود را از طریق خارج مرزها، به دلار یا دیگر پولهایی که ثبات بیشتری دارند، تبدیل کنند. البته که در بحرانهای اخیر مانند وضعیتی که ویروس کرونا در دنیا حاکم کرد، حتی نمیتوان به ثبات ارزهایی مثل یورو و دلار اتکا کرد.
اما با نگاهی به بیت کوین، میتوان آن را یک راه حل عالی دانست. بیت کوین به راحتی و بدون شناخت هیچ مرزی، قابل انتقال است. بیت کوین هیچوقت تورم نخواهد داشت چرا که محدود است. نمیتوان جلوی بیت کوین را گرفت و هیچ بانک و مرکزی هم قادر نیست روی آنها کنترل داشته باشد.
شاید مردم کشورهایی که چندان با تورم بالای پول خود مواجه نیستند، نسبت به نوسانات بالای بیت کوین اعتراض داشته باشند و آن را یک ریسک بزرگ بدانند. اما کشوری مانند ونزوئلا که هر روز ارزش پول آنها کمتر میشود، حتی یک نوسان شدید هم هیچ اهمیتی برای آنها ندارد و در مقابل تورم ۲٫۳۰۰٫۰۰۰ درصدی که تجربه کردهاند، یک شوخی بیش نباشد. این مردم میتوانند بدون نیاز به بانک و به دور از نظارت دولت، از بیت کوینهای خود نگهداری کنند و هیچگاه نگران دخالت واسطهها نباشند.
پول شما، برای خود شماست
همانطور که در بالا هم مثال زدیم، به دلیل وجود دخالتها و نظارتهای شدید دولتی و بانکی بر داراییها، مردم به درستی مالک پول خودشان نیستند. این مسئله علاوه بر این که باعث شده مردم مالک ۱۰۰ درصدی پول خود نباشند، بلکه فساد، اختلاس و چنین مواردی هم در پی دارند.
اما در طرف مقابل، بیت کوین شرایطی را فراهم میسازد که اختیار دولت و دخالت بانکها به حداقل ممکن کاهش پیدا میکند و مردم این حق را خواهند داشت تا کنترل کامل پولشان را در اختیار بگیرند.
در بالا به کلیدهای خصوصی و عمومی اشاره کردیم. اگر فردی کلید خصوصی بیت کوینهایش را در اختیار داشته باشد، به این معنی است که کنترل این پول تماما برعهده خود است. حتی او برای انتقال این دارایی به فرد دیگر، نیازی ندارد تا وابسته بانک باشد چرا که میتواند به راحتی از طریق یک صرافی غیرمتمرکز مستقیما بدون وجود واسطهای که هویت فرستنده و گیرنده برای آن فاش شود، پول جابهجا کند.
به دلیل وجود سیستم همتا به همتای بلاک چین بیت کوین، بلاک چینی که روی صدها هزار کامپیوتر دنیا وجود دارد، هیچ بانک و دولتی نیست که بتواند این سطح از امنیت را برای کاربران فراهم کند. البته که این یک چالش جدید هم برای دارندگان بیت کوین فراهم کرده است.
یادتان میآید که پدربزرگها و مادربزرگها پولهای نقد خود را زیر فرش یا در گوشه و کنار خانه خود پنهان میکردند؟ بله این پولها تحت مالکیت خودشان بود، اما اگر شخصی جای این پولها را میدانست یا دزدی با کمی گشت و گذار در خانه، به راحتی میتوانست تمامی این پولها را بدزدد. مسئله در خصوص کلید خصوصی بیت کوین هم همین است، اما پیچیدهتر و کمی حرفهایتر. به این معنی که یک هکر میتواند در صورت غفلت، تمامی بیت کوینهای یک فرد را از آن خود کند و هیچ راهی هم برای بازگردادن این پولها وجود ندارد.
با این حال در صورتی که از امنیت همه جانبه بیت کوینها و کیف پول خود مطمئن باشید، هیچ فردی قادر نیست به دارایی شما نزدیک شود.
یکسان برای همه مردم دنیا
کشورهای انگشت شماری هستند که با سیستم بانکی مناسب و مورد پذیرشی که در اختیار دارند، به راحتی یک حساب باز میکنند، نگران تورم و ارزش پول خود نیستند و آیندهای برای آن متصور میشوند. این شرایط شاید برای صدها میلیون نفر صدق کند، اما برای میلیاردها نفر دیگری که در سرتاسر دنیا هستند، حتی شاید یک رویا باشد.
مردمانی در سرتاسر دنیا هستند که حتی از یک سیستم بانکی مناسب برخوردار نیستند. مردمانی وجود دارند که به دلایل مختلف، به بانک دسترسی ندارند. حتی در برخی کشورها، مردان خانواده اجازه نمیدهند تا همسرانشان یک حساب بانکی به نام خود داشته باشند. برخی از کشورها حتی به دلیل ارزش به شدت پایین پول خود نمیتوانند به راحتی از مزایا یا حتی محصولات کشورهایی که به راحتی آنها را تهیه میکنند برخوردار باشند.
بیت کوین میتواند یک راه نجات عالی برای تمامی این مشکلات باشد. بگذارید یک نمونه جالب از نجاتبخش بودن بیت کوین را بیان کنیم:
در کشور افغانستان، زنان اجازه باز کردن حساب شخصی ندارند و مردان درآمد زنهای شاغل خانواده را از آنها میگیرند. در سال ۲۰۱۴، یک کارآفرین حوزه فناوری به نام رویا محبوب، با چنین چالش بزرگی روبهرو شد. او قصد داشت برای خانمها شغل ایجاد کند، اما قادر نبود حقوق آنها را به خودشان بدهد زیرا مردان خانواده پول را از آنها میگرفتند. همچنین در کشور افغانستان اصلا خبری از سرویسهایی مانند پیپال نیست و از آنجایی هم که نمیتوانستند حساب بانکی ایجاد کنند، شرایط به شدت سختی در برابر رویا محبوب قرار داشت.
رویا با پیشنهاد یکی از دوستانش تصمیم گرفت تا حقوق این کارمندان خانم را از طریق بیت کوین بپردازد. این کار باعث شد تا نه تنها مشکلی که با آن مواجه بود به کلی رفع شود، بلکه به تیتر بسیاری از سایتها و رسانههای خبری مرتبط با حوزه ارزهای دیجیتال تبدیل شود.
البته این پایان کار نبود و موضوع جالبتر و البته غمانگیزی هم بهوجود آمد. یکی از همین خانمها که با تهدید جانش از سوی مردان خانواده روبهرو شد، از افغانستان پا به فرار گذاشت. او با بیتکوینهای ذخیره شده خود از افغانستان فرار کرد و خود را به آلمان رساند. از شانس خوب او، ارزش بیتکوینهایی که در اختیار داشت افزایش پیدا کرده بود و توانست زندگی جدید خود را در این کشور آغاز کند.
این تنها گوشهای از نجاتبخش بودن بیت کوین برای مردم سرتاسر دنیاست. درست است که در دنیا همه صاحب تلفن و اینترنت نیستند. اما یکی از خوبیهای عصر ارتباطات این بود که در دنیا با رشد قابل توجه اینترنت و دسترسی مردم به موبایلهای هوشمند بودهایم. طبق برخی از مراکز تحقیقاتی، بیش از ۵۰ درصد مردمی که در کشورهای اقتصاد نوظهور زندگی و فعالیت میکنند، به تلفن هوشمند دسترسی دارند. البته این آمار همچنان در حال افزایش است. از طرفی اینترنت به شکل غیرقابل توقفی در حال گسترش است. از بزرگترین پروژههای گسترش اینترنت در دنیا میتوان به پروژه استارلینک ایلان ماسک اشاره کرد که قصد دارد از طریق ماهواره، تمام مردم دنیا را بدون محدودیت به اینترنت متصل کند.
تکنولوژی غیرقابل توقف است و بیت کوین مطمئنا تا چند سال دیگر با وجود این پیشرفت تکنولوژی، برای همه در دسترس خواهد بود.
دسترسی همه به پول به صورت دیجیتال و خداحافظی با پول نقد
یکی از فواید و کاربردهای بیت کوین این است که به صورت ۲۴ ساعته در هفت روز هفته در دسترس است. بر خلاف بانکها که در روزهای تعطیل فعالیتی ندارند، بیت کوین به لطف شبکه گسترده و همیشه آنلاین خود، بدون توقف و خرابی فعالیت میکند.
یکی از مسائل مرتبط با این موضوع و کلا یکی از مشکلات پولهای فیات، وجود پولهای نقد است. مسئله این است که هرچقدر پول نقد در سالهای اخیر کمتر شده و سیستم دیجیتالی روی کار آمده، با این که کارهای روزمره برای شهروندان سادهتر میشود و همچنین جلوی انواع بیماریهایی که از طریق پول نقد قابل انتقال است گرفته میشود، در نقطه مقابل قدرت بانکها و دولت ها در کنترل پول مردم هم افزایش چشمگیری مییابد. اگر پولها از طریق اینترنت جابهجا شوند، رهگیری فرد ارسال کننده و دریافت کننده برای آنها به آسانی صورت میگیرد.
در کشورهایی مانند چین و ژاپن و رفته رفته کشورهای اروپایی و آمریکا، به کلی تمام پرداختهای خود را از طریق اینترنت و به صورت دیجیتالی انجام میدهند. این پیشرفت در کشور ما هم قابل مشاهده است و میتوان از بین رفتن پولهای نقد و افزایش کارتهای بانکی را در کیف پول مردم شاهد بود. طبق تخمینهای انجام شده، تا سال ۲۰۳۰ افرادی که از پول نقد استفاده خواهند کرد نزدیک به صفر خواهد رسید.
این مسئله مزایا و معایب خود را دارد. اما میتوان با یک گزینه، معایب دیجیتالی شدن پول را که همان نظارت مستقیم دولتها و بانکها است، از بین برد. بگذارید یک مثال ترسناک بزنیم. سیستمهای پرداخت چینی مانند ویچت یا علیپی که بیش از یک میلیارد کاربر در اختیار دارند، تحت نظارت دولت چین هستند. هدف مسئولین چین از این نظارت، علاوه بر کنترل و نظارت پول، بررسی رفتار، خرید محصولات و سرویس و حتی عقاید شهروندان است. در چین همه چیز امتیازی است، اگر فردی رفتار مثبت یا حتی عقیده مثبتی داشته باشد، امتیاز میگیرد. امتیاز منفی بر اساس عقاید سیاسی و ضد دولتی، باعث میشود تا این افراد از مسافرت، اینترنت، مدرسه، وام و بسیاری از موارد دیگر محروم شوند. تمامی شناسایی این رفتارها فقط از طریق فعالیتهای دیجیتالی مخصوصا در هنگام جابهجایی پول قابل ردیابی است.
موضوع فقط این سختگیریها نیست. بلکه بسیاری از شرکتهای پرداخت پول آنلاین در کشورهای پیشرفته، با ارائه و فروش اطلاعاتی که از طریق رفتار و تراکنشهای مردم به دست میآورند، به راحتی حریم خصوصی کاربران را در اختیار شرکتهای تبلیغاتی و حتی دولت قرار میدهند.
حالا که نمیتوان جلوی الکترونیکی شدن پولها را گرفت و از مزایای مفید آن هم چشمپوشی کرد، پس چرا در دنیای پولهای دیجیتال، به سراغ رمزارزی مانند بیتکوین نرویم که نه تنها تمامی مزایای پولهای دیجیتال فیات را داراست، بلکه معایب آن را هم پوشانده است. دولت، بانک یا هیچ شرکت واسطهای نمیتواند در جابهجایی و دسترسی پول مردم نقشی داشته باشد.
فصل هشتم – ارزش بازار بیت کوین
ارزش بازار یک دارایی در بازار، فرمول خاص خود را دارد. این فرمول برابر است با ضرب قیمت یک دارایی رمزنگاری شده با میزان این دارایی در چرخه بازار.
در خصوص بیت کوین که تا امروز با ارزشترین ارز دیجیتال در بازار محسوب میشود، به ارزش بازار بیش از ۱ تریلیون دلاری رسیده است.
اما ارزش بازار بیت کوین چه اهمیتی دارد؟ وقتی از ارزش بازار بیت کوین آگاه شویم، میتوان تخمین زد که چه مقدار از این دارایی رمزنگاری شده در بازار مورد قبول و پذیرش واقع شدهاند. میتوان از این آمار برای مقایسه بیت کوین با دیگر ارزهای رمزنگاری شده دنیا استفاده کرد. مثلا اتریومی که در رتبه دوم قرار دارد، در حال حاضر ارزش بازار بیش از ۴۵۰ میلیارد دلاری دارد و این ۵۰۰ میلیارد دلار کمتر از بیت کوین است. البته که این آمار و اختلاف نمیتواند به تنهایی یک گزینه مناسب برای تفاوت بین چند ارز دیجیتال باشد.
با این حال افزایش قابل توجه ارزش بازار بیت کوین جالب توجه است. مثلا بیت کوین به تنهایی توانسته حالا به ۱۰ درصد از ارزش بازار طلا دست پیدا کند. طلا در حال حاضر بیش از ۱۱ تریلیون دلار برسد. این نشان میدهد که بیت کوین در مدت زمان کوتاهش با چه سرعتی در حال نزدیک شدن به بزرگترین بازارهای جهانی است.
هر چقدر که از عمر بیت کوین بگذرد، این رمزارز مورد توجه بیشتری قرار میگیرد، در کشورها، شهرها، شرکتها و پلتفرمها و توسط مردم مورد پذیرش قرار میگیرد، قابل اطمینانتر میشود و به ثبات بالاتری دست مییابد.
فصل نهم – قیمت بیت کوین
قطعا یکی از مهمترین مواردی که باعث جلب توجه بسیاری از مردم به سمت بیت کوین شده، نه ویژگیهای آن، بلکه قیمت آن است. یکی از مسائلی که باعث شده بیت کوین به یک گزینه مناسب برای خرید و فروش و سرمایهگذاری تبدیل شود، همین نوسانات بالای آن است. زمانی که یک دارایی دچار نوسان میشود، بر هم ریختن توازن میان خریداران و فروشندگان است. این برهم ریختن توازن میتواند دلایل مختلفی داشته باشد که آن را به سه دسته تقسیم میکنیم: کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت.
کوتاه مدت
اگر نگاهی به قیمت لحظهای بیت کوین انداخته باشید، متوجه نوسانات ریز و درشت آن در طول شبانه روز شدهاید. این نوسانات به این دلیل است که هر جا و هر لحظه که بیت کوین معامله و خرید و فروش شود، یک نوسان در پی خواهد داشت. مهم نیست این معامله کجا صورت بگیرد. خرید و فروش بیت کوین در صرافیهای همتا به همتا یا غیرمتمرکز که دو شخص به صورت مستقیم با هم معامله میکنند؟ تبدیل بیت کوین به یک ارز دیجیتال دیگر یا برعکس؟ تبدیل پول فیات به بیت کوین؟ خرید و فروش بیت کوین در صرافیهای متمرکز؟ فرقی ندارد. هر تراکنش بیت کوین باعث نوسان آن میشود.
بر خلاف بازار ارزهای فیات، یا بورس که فقط شش یا پنج روز هفته آن هم فقط برای ۸ ساعت فعالیت دارند، بیت کوین به صورت شبانه روزی کار میکند و هیچگاه متوقف نمیشود. برای استفاده از آن هم فقط به اینترنت و یک دستگاه هوشمند برای وصل شدن به آن نیاز دارید. این سادگی خرید و فروش بیت کوین باعث شده تا نه تنها به یک دارایی برای کسب درآمد تبدیل شود، بلکه روی نوسان قیمتها هم در کوتاه مدت تاثیر دارد. این نوسانات برای معاملهگران یک اتفاق شیرین است تا از آن سود به جیب بزنند.
این نوسانات کوتاه مدت گاها میتواند ریز و گاهی میتواند به شدت درشت باشد. بگذارید به ژانویه ۲۰۱۹ برگریدم. جایی که قیمت بیت کوین ۳٫۵۰۰ دلار بود. اما درست یک ماه بعد آگوست قیمت آن به ۱۱ هزار دلار رسید. خیلیها از این نوسان بزرگ ثروتمند شدند. البته این نوسان گاهی هم میتواند منفی باشد. به همین دلیل سرمایهگذاری و معامله بیت کوین نیازمند به تحقیق و بررسی دقیق رفتارهای تکنیکال و فاندامنتال آن دارد. از آن جایی که بر خلاف بسیاری از بازارهای سنتی، قیمت بیت کوین بر اساس قواعد بنیادی تعیین نمیشود و همه چیز به شرایط بازار بستگی دارد. به همین دلیل هم هر جا که در خصوص معاملات بیت کوین خوانده باشید، در اصل قضیه همیشه روی تحلیلهای فنی تاکید شده است.
اما یکی از ویژگیهای بیت کوین در خصوص نوسانات قیمت نسبت به بازارهای سنتی این است که بر اساس شرایط خوب قیمت آن افزایش و بر اساس شرایط بد قیمت آن کاهش پیدا نمیکند. منظورمان از شرایط بد و خوب، اخبار و رویدادهای جهانی است. با این که هم قیمت بیت کوین و هم بازارهای سنتی با توجه به وقایع و رویدادهای روز دنیا نوسان را تجربه میکنند، اما بیت کوین نسبت به دیگر بازارها مقاومتر است.
مثلا وقتی ویروس کرونا همهگیر شد و دنیا با شرایط بد اقتصادی و تجاری روبهرو شد، نفت، طلا و بسیاری از دیگر بازارهای سنتی روزهای خونینی را سپری کردند. اما این بیت کوین بود که در این شرایط به قدرت و قوت خود ادامه داد. البته بیت کوین نشان داده است که هرچه از عمر آن بگذرد، جای خود را محکمتر میکند. مثلا در سال ۲۰۱۴، صرافی ژاپنی Mt Gox که بزرگترین صرافی بیت کوین در جهان بود و بیش از ۷۰ درصد تمامی معاملات بیت کوینی را رسیدگی میکرد، ناگهان هک شد و قیمت بیت کوین فرو ریخت. تمامی حسابهای کاربران در این صرافی مسدود شد و هیچکس نمیتوانست به دارایی خود دسترسی داشته باشد. البته این درس بزرگی برای سرمایهگذاران شد تا دارایی خود را به صرافیها واگذار نکنند و پس از هر معامله آن را به کیف پول خود منتقل کنند.
در طی این هک، ۷۴۰ هزار بیت کوین گم شد که در آن زمان ۴۶۰ میلیون دلار ارزش داشت. اگرچه ۲۰۰ هزار بیت کوین برگردانده شدند، اما ۵۴۰ هزار بیت کوین دیگر هیچگاه پیدا نشدند.
از این داستان که بگذریم، مدتها بعد در سال ۲۰۱۸ باز هم چنین اتفاق مشابهای رخ داد. صرافی بایننس که امروزه یکی از بزرگترین صرافیهای ارزهای دیجیتال شناخته میشود، یک بار هک شد. اما برعکس شرایطی که در سال ۲۰۱۴ در خصوص صرافی Mt Gox رخ داد، این بار قیمت بیت کوین افزایش پیدا کرد. بنابراین میتوان نتیجه گرفت که هرچه ارزش بیت کوین و نقدینگی آن بالاتر میرود، نوسانات آن هم به نسبت کمتر میشود.
در شرایط کوتاه مدت، افزایش معاملهگران، ریسک بالایی که آنها در سرمایهگذاری خود انجام میدهند، شرایط نقدینگی و خیلی موارد دیگر، روی نوسان قیمت تاثیرگذار هستند.
میان مدت
برای یافتن دلیل نوسانات به صورت میان مدت، باید از اخبار و رویدادهای کوتاه بگذریم و دیدگاه بزرگتری داشته باشیم. این دیدگاه، توجه به شرایط استخراج، خریدهای حجیم و البته هاوینگ بیت کوین است.
در خصوص شرایط استخراج، هزینهها مد نظر است. استخراج بیت کوین نیاز به خرید سختافزار دارد. سختافزارها روزبهروز گرانتر میشوند، مخصوصا که تعداد درخواستها نسبت به تولید و عرضه آنها کمتر است. همچنین هزینه سرسامآور برق مورد دیگری است که ماینرها باید به آن توجه داشته باشند. البته از سنگاندازیها و شرایط سختی که دولتها برای استخراج ماینینگ ایجاد میکنند هم نمیتوان گذشت. ماینرها که احتمالا تمام درآمدشان از طریق همین بیت کوینهاست، مجبور هستند برای پرداخت هزینهها، بخش یا همه بیت کوینهای استخراجیشان را به بازار تزریق کنند. جالب است بدانید که این میزان تزریق و هزینه تا امروز بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون دلار تخمین زده شده است.
از طرفی هم باید به شرکتهای سرمایهگذاری ثروتمند توجه کرد. شرکتی مانند MicroStrategy که یک پلتفرم تحلیلی کسب و کار است، بیت کوین را به عنوان اصلیترین دارایی خود برای سرمایهگذاری انتخاب کرده است. این شرکت در حال حاضر بیش از ۹۰ هزار بیت کوین به ارزش بیش از ۳ میلیارد دلار در اختیار دارد. شرکتهایی مثل تسلا، گلکسی دیجیتال و گریاسکیل نیز به همین ترتیب مشغول جمعآوری بیت کوین هستند و هر ماه شاهد انتشار خبری در خصوص خرید بیت کوین از سوی آنها هستیم. شرکت Grayscale Investments بدون شک یکی از بزرگترین شرکتها در زمینه بیت کوین است. این شرکت در حال حاضر بیش از ۳ درصد تمامی بیت کوینهای موجود در بازار، معادل ۶۵۶٫۱۶۶ عدد بیت کوین در اختیار دارد؛ چیزی حدود بیش از ۳۰ میلیارد دلار سرمایه.
در نهایت باید به هاوینگ بیت کوین هم اشاره کرد. همانطور که پیشتر گفتیم. هاوینگ بیت کوین که تقریبا هر ۴ سال یکبار رخ میدهد، باعث نصف شدن پاداش بیت کوین ماینرها میشود. وقتی هزینه استخراج بالا و مقدار دریافتی ماینرها نصف شود، بنابراین قیمت بیت کوین هم افزایش پیدا میکند.
نکته جالب توجهی که باید در خصوص چنین افزایش قیمتهایی اشاره کرد، حمله بسیاری از سرمایهگذاران تازه وارد است. از شرکتهای سرمایهگذار گرفته تا سرمایهگذاران انفرادی تازه وارد، وقتی که با افزایش قیمت بیت کوین مواجه میشوند، احساس از قافله عقب ماندن (FOMO) میکنند. این باعث میشود تا به شدت تقاضا برای خرید بیت کوین بالا برود و در نتیجه قیمتها هم به همراه آن دوباره افزایش پیدا میکنند. در این شرایط باید مراقب باشید، چرا که چنین روندهایی میتوانند باعث ایجاد حبابها شوند. در گذشته بیت کوین با چنین حبابهایی مواجه شده بود، حبابهایی که پس از ترکیدن، باعث کاهش ۸۰ درصدی قیمت بیت کوین شدند.
بلند مدت
هنگامی که صحبت از نوسانات و ارزش بازار بلند مدت میشود، پای چند هفته و چند ماه وسط نیست، بلکه تقویم سالیانه را باید نگاه کنیم. بیت کوین در اولین قدمهای خود یک دارایی ۱ دلاری بیشتر نبود. اما در طول ۱۰ سال به ۲۰ هزار دلار رسید و حتی به قیمت بیشتر از ۶۰ هزار دلار هم رسیده است.
همانطور که گفتیم، بیت کوین یک دارایی کمیاب است و تعداد کل آن به ۲۱ میلیون واحد میرسد. بیت کوین ثابت کرده که در طول چند سال، قیمت آن افزایش چشمگیری پیدا میکند. این یک گزینه به شدت ایدهآل برای سرمایهگذاران بلند مدت است. از آن جایی که نه دولت، نه بانک و نه شخصی قادر به تولید هرچه بیشتر بیت کوین است، بنابراین هرچه که از عمر بیت کوین و استخراج بیشتر آن بگذرد، به احتمال زیاد قیمت آن هم رشد میکند.
زمانی که صحبت از سرمایهگذاری بلند مدت باشد، دیگر یک سرمایهگذار به نوسانات کوتاه مدت توجه ندارد و به آینده این ارز نگاه میکند. بیت کوین روز به روز در حال تبدیل شدن به ارزی قابل قبول توسط مردم دنیاست. این یکی دیگر از دلایل مهم سرمایهگذاران بلند مدت است. هرچند که در این بین، سرمایهگذارانی هم وجود دارند که به دلیل ترس باخت، با ریزش ناگهانی قیمت بیت کوین، سریعا قید سرمایهگذاری بلند مدت را میزنند و دارایی خود را میفروشند. این مسئله به تنهایی میتواند روی نوسانات هرچه بیشتر و کاهش قیمت تاثیرگذار باشد.
بیت کوین در مدت زمانی که در دنیا حضور داشته، توانسته است ارزش بازار خود را به ۱ تریلیون دلار برساند. این تقریبا ۱۰ درصد از ارزش بازار طلا محسوب میشود. نکته مهم این است که بیت کوین نسبت به طلا که قرنها در دنیا حضور داشته، فقط در چند سال توانسته به این میزان دست پیدا کند. به همین دلیل میتوان انتظار داشت که با چنین رشد سریع بیت کوین، شاهد هر چه کمتر شدن نوسانات آن هم باشیم. البته که این کاهش نوسانات بیت کوین و افزایش ارزش بازار آن در حد ارزش بازار طلا، شاید چند دهه به طول بیانجامد.
فصل دهم – حجم معاملات بیت کوین
در کنار چرخه عرضه و ارزش بازار، یکی دیگر از مهمترین شاخصهای ارزهای دیجیتال، حجم معاملات است. درک حجم معاملات بیت کوین کار چندان سختی نیست. حجم یک ارز دیجیتال یعنی میزان ارزهایی که در ۲۴ ساعت یا بازههای زمانی متفاوت، معامله شدهاند. مثلا در زمان نوشتن این مطلب، حجم معاملات بیت کوین در روز گذشته، بیش از ۵۵ میلیارد دلار بوده است. با استفاده از این آمار میتوان متوجه شد که چه مقدار پول به لطف بیت کوین جابهجا شده است، در چه صرافیهایی بیشترین حجم معاملات صورت گرفته یا از همه مهمتر، حجم معاملات بیت کوین نشان میدهد که چه تعداد از مردم بیت کوین خرید و فروش کردهاند.
برای مثال اگر قیمت بیت کوین بالا برود و حجم معاملات آن قوی ظاهر شود، نشان از این دارد که مردم زیادی در حال حاضر مشغول فعالیت در بازار خرید و فروش بیت کوین هستند. بنابراین این حجم از درگیریها، باعث افزایش قیمت هم میشود. اگر قیمت بیت کوین کاهش پیدا کند و شاهد حداقل حجم معاملات باشیم، نشان از حضور کم رنگتر مردم در بازار دارد.
به همین دلیل حجم معاملات یکی از مهمترین شاخصهایی است که تریدرهای رمزارزها به آن توجه زیادی دارند. با کمک این شاخص و باز کردن آن، اطلاعات مختلفی به دست تحلیلگران میرسد. با کمک حجم معاملات بیت کوین، میتوان مسیر و حرکتهای این رمزارز را حدس زد. از آن جایی که این شاخص برای تریدرها از اهمیت بالایی برخوردار است، تحلیلگران این آمار را حتی از بازه ۲۴ ساعته، به بازههای کوچکتر و بزرگتر هم تبدیل کردهاند. برای مثال شما میتوانید حجم معاملات در ۲۴ ساعت، یک هفته یا ۳۰ روز اخیر مشاهده کنید.
برخورداری از چند بازه زمانی در خصوص حجم معاملات اجازه میدهد تا یک تریدر تحقیق کند که آیا تغییر قیمتهای اخیر بیت کوین یک انحراف موقتی است یا مسیر دقیقی را طی میکند. مثلا اگر بیت کوین حرکات مکرر بزرگی را انجام دهد اما حجم معاملات بالایی نداشته باشد، توجه تریدرهای حرفهای را که به این شاخص نگاه میکنند، جلب نخواهد کرد. یا اگر بیت کوین حجم پایینی داشته باشد اما میزان معاملات ۲۴ ساعته آن بسیار بالا باشد، به یک تریدر حرفهای نشان میدهد که این اتفاق ممکن است شکلگیری یک حمایت در پشت این حرکات باشد.
همچنین همانطور که پیشتر هم گفتیم، با استفاده از حجم معاملات میتوان تشخیص داد که کدام صرافیها بیشترین حجم معاملات را در اختیار داشتند. این مسئله از آن جایی مهم است چرا که معمولا در صرافیهای مختلف، قیمتهای متفاوتی را شاهد هستیم. همچنین برخی از این صرافیها، فقط در منطقه خاصی از دنیا تمرکز دارند. مثلا صرافی OKCoin تمرکز به شدت بالایی در منطقه چین داشت (هرچند که توسط بانک چین متوقف شد). صرافی Kraken بیشتر در اروپا متمرکز است یا صرافی کوین نیک مارکت که برای کاربران ایرانی در دسترس قرار دارد. با توجه به حجم معاملات، تریدرها متوجه میشوند که در کدام صرافی و منطقه، خریداران و فروشندگان بیشتری حضور دارند.
در نتیجه این آمار باعث میشود تا تریدرها به سمت صرافیای بروند که نقدینگی در آنجا بیشتر است. البته این مسئله در خصوص صرافیهایی که کارمزد دریافت میکنند و صرافیهایی که کارمزد دریافت نمیکنند متفاوت است. برای مثال سایت CoinMarketCap که تمامی آمار بیت کوین از قیمت تا ارزش بازار را در سایت خود درج میکند، در حال حاضر آمار صرافیهای بدون کارمزد را نشان نمیدهد. در این صرافیها، تریدرها میتوانند بدون پرداخت هزینه، به صورت رایگان داراییهای خود را ارسال یا دریافت کنند.
برای تریدرهای ارزهای دیجیتال، حجم معملات نشان دهنده پایداری یک ارز است. یک افزایش قابل توجه قیمت اما با حجم معاملات پایین، ممکن است یک انحراف باشد. یک سقوط آزاد قیمت با حجم معاملات قابل توجه، ممکن است نشان دهنده خرسی بودن روند حرکتی آن ارز دیجیتال باشد. در خصوص ارزهای دیجیتال، این آمارها و شاخصها، یک جواب ۱۰۰ درصدی ندارند، با این حال یکی از مهمترین ابزار در خصوص سرمایهگذاری و ترید بیت کوین، همین حجم معاملات است.
در زمان نوشته شدن این مطلب، بیت کوین با ارزش بازار نزدیک به ۱ تریلیون دلار، حجم بازار ۵۵ میلیارد دلاری دارد و قیمت آن ۴۹ هزار دلار است. حجم بازار بیت کوین نه تنها برای خرید و فروش تریدرها نکته مهمی است، بلکه نشان از قدرت بالای آن در بازار و صنایع مختلف هم دارد. مثلا بیت کوین در ماه آوریل سال ۲۰۲۱، هفت برابر بیشتر از شرکت اپل، حجم معامله داشته است. در این ماه، بیت کوین ۱٫۸۴ تریلیون دلار حجم معامله را تجربه کرد، این در حالی بود که اپل فقط ۲۴۹٫۲۲ میلیارد دلار حجم معامله داشت.
البته یکی دیگر از فاکتورهایی که تریدرهای بیت کوین به آن توجه دارند، حجم تراکنشها است. حجم تراکنشها با حجم معاملات متفاوت است. حجم تراکنشهای بیت کوین، به تعداد تراکنشهای انجام شده در یک روز یا بازههای زمانی مختلف گفته میشود.
فصل یازدهم – فاکتور NVT بیت کوین
همانطور که میدانیم، تریدرهای ارز دیجیتال برای به دست آوردن ارزش یک ارز دیجیتال و پیشبینی قیمت آن در آینده، از ابزار و شاخصهای مختلفی استفاده میکنند. فاکتور NVT یکی دیگر از همین شاخصها محسوب میشود. فاکتور NVT (Network Value to Transaction) به معنی نسبت ارزش به تراکنش است. با استفاده از نرخ به دست آمده از طریق این فاکتور، یک تریدر متوجه خواهد شد که قیمت حال حاضر بیت کوین یک اغراق است یا ارزش پایینتری نسبت به قیمت واقعی خود پیدا کرده است.
از آن جایی که بیت کوین یک دارایی بر اساس حجم شبکه دارایی است، بنابراین حرکت و روند حجم بازار این ارز یجیتال، نشان دهنده روندی است که سرمایهگذاران آن طی میکنند. هر چقدر که حرکت سرمایهگذاران و تریدرها بیشتر باشد و سرمایهگذاری بیشتر انجام شود، حجم بالاتری هم ایجاد میشود. در همین حال شاخص نسبت شبکه ارزش به تراکنش از منطقه عادی خود بالاتر میرود.
این فاکتور ابتدا توسط شخصی به نام ویلی وو (Willy Woo) در سال ۲۰۱۷ در دنیای بیت کوین و تحلیلهای ارزهای دیجیتال معرفی شد. این دقیقا زمانی بود که بازار بیت کوین بیش از ارزش واقعی خود ارزشگذاری شده بود و یک وحشت ایجاد کرده بود.
برای به دست آوردن نسبت ارزش به تراکنش، باید ارزش بازار بیت کوین را بر حجم دلارهای ارسال شده از طریق بلاک چین تقسیم کرد. ویلی وو چطور این فاکتور را به یکی از شاخصهای بیت کوین تبدیل کرده است؟ برای پاسخ به این سوال باید با نرخ P/E آشنا شویم. این شاخص که نسبت قیمت به درآمد (Price to Earnings ration) نام دارد، از نسبت قیمت به درآمد هر سهم در بازار سهام به دست میآید.
این فرمول یکی از ابزارهای مهم برای ارزشگذاری در بازار سهام به شمار میرود. یک نرخ بالای قیمت به درآمد، نشان از این دارد که یک سهم بیش از حد قیمت گذاری شده یا یک سرمایهگذار انتظار دارد که نرخ رشد آن سهم در آینده افزایش پیدا کند. بر عکس، زمانی که این نسبت پایین باشد، احتمالا یک سهم پایینتر از ارزش خود ارزشگذاری شده است. مثلا در پایان سال ۲۰۱۹، شرکت اپل با نسبت قیمت به درآمد ۲۴٫۷ کار خود را نسبت به شرکت آمازون که نرخ ۸۱٫۸ را در اختیار داشت، به پایان رساند. سهامداران با استفاده از این شاخص و تحقیقات بیشتر با کمک این آمار، پی خواهند برد که آیا شرکت اپل پایینتر از ارزش واقعی خود ارزشگذاری شده یا آمازون بیشتر از ارزش واقعی خود ارزشگذاری شده است.
در نقطه مقابل، ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین وجود دارند. مسئلهای که در خصوص این داراییهای رمزنگاری شده وجود دارد این است که آنها با وجود دارا بودن قیمت و ارزش بازار، فاقد فاکتور درآمد (Earning) هستند. بنابراین به جای این درآمد، ما از ارزش تراکنشهای روزانه استفاده میکنیم. همانطور که گفتیم، حجم تراکنشهای ارز دیجیتال از میزان تراکنشهای رخ داده بیت کوین در طول یک روز یا بازههای زمانی مختلف به دست میآید.
معمولا حجم تراکنشهای انجام شده در بلاک چین بیت کوین، فاصله نزدیکی با ارزش شبکه آن دارد. با استفاده از این رابطه، فاکتور NVT به وجود آمده است.
یکی دیگر از کاربردهای فاکتور NVT، پیشبینی یا شناسایی حباب بودن یک ارز دیجیتال است. همیشه وقتی که قیمت بیت کوین یک رشد ناگهانی را تجربه میکند، به این معنی نیست که این ارز دیجیتال یک حباب است. ما زمانی میتوانیم از حباب بودن یا نبودن آن مطمئن شویم که پس از رسیدن به قله قیمت، بازار با ارزیابی مجدد بیت کوین، شاهد پابرجایی قیمت یا ترکیدن آن باشیم.
فاکتور NVT بیت کوین با این که نمیتواند به طور صد در صد حباب بودن یا نبودن آن را شناسایی کند، اما برای آگاهی بین یک سقوط قیمت یا استحکام قیمت پس از رسیدن قیمت به اوج، مورد استفاده بسیاری از تریدرها یا سرمایهگذاران قرار میگیرد. با کمک NVT میتوان تفاوت بین تحکیم قیمت یا حبابها را به طور واضح مشاهده کرد. اگر نرخ NVT یا نسبت ارزش به تراکنش در یک رنج عادی قرار داشته باشد، بیت کوین در یک حباب قرار نگرفته است. اگر این نرخ به بالاتر از حد نرمال برسد، نشان از این دارد که تراکنشهای انجام شده حافظ ارزش جدید نیستند و میتوان انتظار یک تصحیح قیمت را داشت. میتوان با کمک این فرمول، یک نمونه از حبابهای بیت کوین را مثال زد.
در سال ۲۰۱۱ و اوایل سال ۲۰۱۳، بیت کوین شاهد یک انفجار قیمت بود جایی که نرخ NVT آن به بالاتر از حد نرمال رسیده بود. با توجه به نرخی که از فاکتور NVT به دست آمد، بیت کوین در حباب قرار داشت. سپس شاهد یک تصحیح قیمت ۹۲ و ۸۳ درصدی طولانی از بیت کوین بودیم.
فصل دوازدهم – استخراج بیت کوین
پروسه استخراج بیت کوینهای جدید، به استخراج فلزات گرانبها از دل زمین شباهت دارد. به همین دلیل به آن استخراج بیت کوین میگویند. فرق بین استخراج بیت کوین با استخراج فلزات گرانبها این است که بیت کوین در یک فضای مجازی صورت میگیرد. برای استخراج بیت کوین، از کامپیوترهای قدرتمند استفاده میشود تا حل مسائل ریاضی پیچیده، بیت کوینهای کشف شوند. این مسائل ریاضی به قدری پیچیده هستند که نمیتوان آنها را با دست یا حتی یک ماشین حساب حل کرد. حتی بسیاری از کامپیوترها با قدرت معمولی (مثل یک لپ تاپ عادی) نمیتوانند از پس این کار بربیایند.
هنگامی که کامپیوترهای ماینینگ بتوانند مسائل ریاضی را حل کنندد، بیت کوین جدید به دست میآید. اما نکته هم دیگر پروسه استخراج بیت کوین این است که ماینرها یا استخراج کنندگان بیت کوین، با عملیاتی که انجام میدهد، شبکه تراکنشهای بیت کوین را قابل اطمینان و امن میسازند. آنها با این کار اطلاعات تراکنشهای بیت کوین را اعتبارسنجی و به شبکه بلاک چین بیت کوین منتقل میکنند.
قطعا میدانید که اگر یک فردی بیت کوینهای خود را در شبکه بلاک چین آن به هر فرد دیگر انتقال دهد، یک تراکنش انجام داده است. ماینرهای بیت کوین این تراکنشها را در یک بلاک قرار میدهند و آن را وارد شبکه عمومی بلاک چین میکنند.
هنگامی که ماینرهای بیت کوین بلاکهای جدید تراکنشها را وارد شبکه بلاک چین میکنند، بخشی از وظیفه آنها این است تا مطمئن شوند که این تراکنشها امن و درست هستند. مثلا ماینرهای بیت کوین مطمئن خواهند شد که بیت کوینی که قرار است وارد بلاکچین کنند، تکثیر نشده یا تکراری نباشد. یکی از ویژگیهای بیت کوین همین است که نمیتوان آن را به هر دلیلی دو برابر یا کپی کرد. این یکی از نقاط قوت بیت کوین در برابر پولهای فیات محسوب میشود.
اهمیت استخراج بیت کوین
استخراج بیت کوین یک مولفه اساسی در شبکه این ارز دیجیتال است تا توافق عام و امنیت بلاک چین تامین شود. به زبان ساده، ماینینگ بیت کوین مرکز امنسازی و تضمین امنیت تراکنشهای بیت کوین است. شبکه بیت کوین یک دفتر عمومی توزیع شده است که تراکنشهای بیشماری در آن انجام میشود. تقریبا هر ۱۰ دقیقه یک بار، بلوکهای جدید وارد شبکه میشوند و با هر بار اضافه شدن یک بلوک، تمامی شبکه که در اختیار صدها هزار کامپیوتر سرتاسر دنیاست، آپدیت میشود. این کامپیوترهای سرتاسر دنیا به صورت داوطلبانه تصمیم گرفتهاند تا یک نسخه از بلاک چین را روی کامپیوتر خود داشته باشند. این کامپیوترها به گرهها یا Nodes شناخته میشوند.
از آن جایی که صدها هزار کامپیوتر در سرتاسر جهان هر کدام یک نسخه از بلاک چین بیت کوین را در اختیار دارند، باعث شده تا هیچ مرکزی کنترل بیت کوین را در اختیار نداشته باشد تا بتواند تراکنشها را سانسور یا به انتخاب خود تکمیل کند. این نودها هستند که بسیاری از ویژگیهای بیت کوین از جمله قابلیت ضد سانسور، ضد مقاومت یا عدم نیاز به اجازه را فراهم کردهاند.
برخی از این نودها، تنها کارشان اعتبارسنجی درستی تراکنشها، ذخیره دفتر عمومی بیت کوین (بلاکچین) روی سیستمشان و انتقال آپدیت بلاک چین از یک نود به دیگر نودها هستند. در نقطه مقابل یک سری نودهای دیگر به نام ماینرها هستند که برای به دست آوردن بیت کوینهای جدید تلاش و رقابت میکنند. هنگامی که این ماینرها بلاکهای جدید ایجاد میکنند، در عین حال شبکه بلاک چین را هم با اطلاعات جدید (مثل تغییر صاحب یک بیت کوین به شخصی دیگر) بهروزرسانی کردهاند.
استخراج بیت کوین چه اهدافی را دنبال میکند؟
بیت کوین به دلایل مختلف و با اهداف مهمی که دنبال میکند، به یکی از مهمترین المانهای بیت کوین تبدیل شده است. در ادامه با ۴ هدف اصلی مهم بیت کوین آشنا میشویم:
- بیت کوین به عنوان اولین ارز دیجیتال، از مکانیزم استخراج به منظور توزیع عادلانه و صحیح سکههای جدید استفاده میکند.
- استخراج بخشی از یک اکوسیستم بینقص اس تا اطمینان حاصل کند که فقط تراکنشهای درست و صحیح به شبکه بلاک چین اضافه میشوند.
- استخراج بیت کوین یک روش به منظور اولویت بندی تراکنشها با ظریفت پذیرش محدود هستند. این هدف باعث شده تا بازاری عادلانه برای فضای بلاکهای محدود ایجاد شود.
- استخراج یک مشوق مالی برای ماینرهایی است (گرههایی که تصمیم گرفتهاند تا عضوی از شبکه بلاکچین باشند) که برای انجام عملیات استخراج هزینه پرداخت کردهاند تا سه هدف اصلی قبلی را در بلاک چین بیت کوین عملی، و از امنیت شبکه در برابر حملات هکرها جلوگیری کنند.
البته لازم به ذکر است که این هکرها میتوانند از خود ماینرها باشند. اما به لطف یک سیستم تشویقی عالی در برابر هزینه گزافی که یک هکر باید برای موفقیت خود (که احتمال آن به شدت هم پایین است) پرداخت کند، بلاک چین بیت کوین مطمئن خواهد شد که ماینرها از قوانین این شبکه پیروی خواهند کرد.
شاید برایتان سوال باشد که چطور وقتی ماینرها به استخراج بیت کوین میپردازند، شبکه این ارز دیجیتال امن میشود؟ همانطور که قبلا هم گفتیم، به این کاری که ماینرها انجام میدهند و برای انجام آن هزینههای زیادی برای خرید سختافزار و مصرف انرژی برق پرداخت میکنند، اثبات کار (Proof of Work) گفته میشود. روش اثبات کار به این صورت است که شبکه بیت کوین برای این که یک عضو ماینر را بپذیرد، این ماینر باید برای سختافزار و مصرف انرژی هزینه زیادی بپردازد. حال تصور کنید که یک هکر بخواهد شبکه بلاک چین بیت کوین را هک کند. این هکر برای این که موفق شود، فقط با یک سختافزار قادر نخواهد بود این کار را انجام دهد بلکه او باید حداقل به اندازه ۵۱ درصد کل شبکه بلاک چین قدرت سختافزاری داشته باشد.
از آن جایی که هزینه سختافزار و مصرف انرژی این مقدار مورد نیاز به شدت بالاست، برای هیچ هکر و حتی دولت و بانکی صرف نمیکند تا به سراغ این کار برود. حال تصور کنید که روز به روز به تعداد ماینرهای بلاک چین افزوده شود. هر ماینری که سختافزار خود را روشن و عضوی از بلاک چین میشود، یا هر گرهای که تصمیم میگیرد یک نسخه از بلاک چین را در سیستم خود راهاندازی کند، یک لایه به امنیت بلاک چین بیت کوین نیز افزوده میشود.
به زبان دیگر، سیستم بلاک چین بیت کوین به گونهای طراحی شده که حمله به بیت کوین قطعا یک عمل از پیش باخت برای آن فرد یا گروه است.
استخراج بیت کوین چطور کار میکند؟
بگذارید ابتدا یک نگاه کلی به چگونگی عملکرد بیت کوین داشته باشیم، سپس کمی دقیقتر به جزئیات آن نگاه میکنیم.
- تراکنشهای جدید برای تمامی نودهای شبکه پخش میشوند.
- هر نود تراکنهای جدید را در یک بلاک جمعآوری میکند.
- هر نود کار میکند تا یک اثبات کار سخت را برای بلاک خود پیدا کند.
- زمانی که یک نود یک اثبات کار پیدا کرد، آن بلاک را برای همه نودهای دیگر پخش میکند.
- نودها زمانی این بلاک را قبول میکنند که تمامی تراکنشهای آن درست باشند و کپی یا دوباره استفاده شده نباشند.
حالا کمی دقیقتر این سیستم را توضیح میدهیم.
برای شروع، ماینرها اشخاصی هستند که با هر تراکنش و اقدام جدید، شبکه بلاک چین را آپدیت میکنند و فقط ماینرهایی که توانستهاند اثبات کار خود را با موفقیت تکمیل کنند، این اجازه را خواهند داشت که بلاک جدید به شبکه اضافه کنند. این روند و قانون در پروتکل بیت کوین ثبت شده است.
ماینرها آزاد هستند تا از میان تراکنشهای معتبر که توسط نوها در شبکه پخش شدهاند، آنها را انتخاب کنند. این تراکنشها در بخشی به نام Mempool جمعآوری شدهاند. ماینرها معمولا بر اساس میزان کارمزدی که هر تراکنش به آنها میپردازد، آنها را انتخاب میکنند. شما زمانی که بخواهید یک تراکنش را در شبکه بیت کوین انجام دهید، باید میزان کارمزد را هم مشخص کنید. هر چقدر که این کارمزد بیشتر باشد، ماینرها برای تکمیل تراکنش شما هم زودتر اقدام میکنند. این یکی از اهدافی است که بیت کوین به آن رسیده. یعنی از آن جایی که ظرفیت هر بلاک محدود است، بنابراین آن تراکنشهایی اول وارد شبکه بیت کوین میشوند که کارمزد بهتری هم بپردازند.
حالا اولین ماینری که اثبات کار خود را تکمیل کند، بلاک ایجاد شده را در شبکه بلاک چین پخش میکند تا نودهای حاضر در این شبکه از اعتبار و پیروی از قوانین اطمینان حاصل کنند. این قوانین عبارتاند از این که اول، تمامی تراکنشها معتبر هستند و هیچ یک از این تراکنشها دوباره مصرف نباشند و دوم این که هر بلاک جدید به درستی ارجاعی به بلاک قبلی داشته باشد. در بلاک چین باید هر بلاک ادامه بلاک قبلی خود باشد. به این صورت زنجیره بلاک به وجود میآید. هر بلاک که این قوانین را رعایت کند، از یک نود به نود دیگر منتقل میشود تا این پروسه را دوباره تکمیل کند. این روش آن قدر در شبکه ادامه مییابد تا به صورت گستنرده به عنوان یک Truth مورد قبول نودها قرار بگیرد.
البته این را هم در نظر داشته باشید که در آن واحد چندین ماینر اثبات کار خود را تکمیل و آن را در شبکه پخش میکنند. همچنین به دلیل تاخیر در شبکه و موقعیت جغرافیایی، هر نود ممکن است با کمی تفاوت نسبت به نودهای دیگر، بلاکها را دریافت کند.
الگوریتم هش بیت کوین چیست؟
بیت کوین از یک الگوریتم رمزنگاری در سطح نظامی به نام Secure Hash Algorithm 2 استفاده میکند. ماینرهای بیت کوین زمانی بیت کوینهای جدید پاداش میگیرند که بتوانند شمارهای اتفاقی را پیدا کنند که بتواند بارها و بارها توسط الگوریتم هشینگ تولید شود. این سیستم به نوعی شبیه به یک لاتاری است. جایی که اگر بلیتهای بیشتری بخرید، شانس پیروزی شما هم بیشتر میشود. ماینرها نیز با داشتن سختافزارهای بیشتر و قویتر، برای هشینگ الگوریتم شانس خود را افزایش میدهند. اما اینطور نیست که با پیشرفت تکنولوژی و تولید سختافزارهای بهتر، کار هشینگ راحتتر انجام شود. چرا که ماینینگ بیت کوین از یک سیستم تنظیم سختی استفاده میکند.
بگذارید سختی یافتن عدد کمیاب در استخراج بیت کوین را به زبانی سادهتر شرح دهیم.
فرض کنید در یک جمع ۴ نفره نشستهایم و من از بین ۱ تا ۱۰۰ به یک عدد فکر میکنم. من این عدد را روی یک تکه کاغذ مینویسم و آن را در یک پاکت بستهبندی میکنم. حال دیگر دوستان من باید حدس بزنند که من به چه عددی فکر کردم. نیازی نیست حدس آنها حتما دقیق باشد. بلکه اولین دوستی که بتواند عددی مساوی یا کوچکتر از آن را حدس بزند کافی است. همچنین هیچ محدودیتی هم در تعداد حدس آنها وجود ندارد.
مثلا من به عدد ۲۳ فکر میکنم. اگر اولین نفر شماره ۲۷ را انتخاب کند، او باخته است. چرا که ۲۷ از عدد ۲۳ بزرگتر است. اگر دوستان بعدی من هر کدام عدد ۲۰ و عدد ۱۵ را انتخاب کنند، از نظر تئوری هر دو به عدد مورد نظر نزدیک شدهاند چرا که این اعداد از عدد ۲۳ کوچکتر هستند. با این حال فردی که عدد ۲۰ را انتخاب کرده، با اینکه به عدد ۲۳ نزدیکتر است، پاداش بیشتری نسبت به فردی که عدد ۱۵ را حدس زده، دریافت نمیکند.
حالا همین ذهنیت را در یافتن عدد کمیاب در بلاک چین بیت کوین تصور کنید. در بلاک چین ما از ۳ یا ۴ نفر آدم عدد مورد نظر را نمیپرسیم، همچنین عددی که باید آنها حدس بزنند از بین ۱ تا ۱۰۰ نخواهد بود. بلکه در بلاکچین بیت کوین ممکن است میلیونها ماینر حضور داشته باشند و بازه عددی که آنها باید حدس بزنند ۶۴ عدد دیجیتالی هگزادسیمال (دستگاه اعداد پایه ۱۶) است. حالا متوجه خواهید شد که این کار چقدر سخت است و بدون داشتن سختافزارهای قدرتمند، یافتن آن عملا غیرممکن است. ماینرها نه تنها باید هش صحیح را پیدا کنند، بلکه آنها باید در بین میلیونها نفر ماینر دیگر، اولین نفری باشند که آن را پیدا میکنند.
از آن جایی که استخراج بیت کوین کاری به شدت سخت و بر پایه حدس است، رسیدن به عدد مورد نیاز آن هم به عنوان اولین نفر، کاملا بستگی به قدرت و سرعت هشهایی دارد که کامپیوتر و سختافزار او قادر به انجام آن است.
تنظیم سختی استخراج بیت کوین چیست؟
سطح سختی الگوریتم اثبات کار به صورت خودکار در هر ۲٫۰۱۶ بلاک تنظیم میشود که تقریبا میتوان گفت هر دو هفته یک بار. این تنظیم به این دلیل انجام میشود تا استخراج هر بلاک جدید را به صورت ثابت در هر ۱۰ دقیقه یک بار حفظ کند.
فاکتورهای تنظیم سختی در مجموع حجم قدرت محاسباتی سختافزاری یا «قدرت هش» در الگوریتمهای هشینگ قرار میگیرند. همانطور که به قدرت سختافزاری و محاسباتی ماینرها افزوده میشود، سختی هشینگ هم افزایش پیدا میکند و باعث میشود تا ماینینگ برای همه سختتر شود. اگر قدرت سختافزاری کاهش پیدا کند، سختی آن هم کاهش پیدا میکند و ماینینگ سادهتر میشود.
با این که بارها مثال زدیم که استخراج بیت کوین مشابه استخراج فلزات گرانبهاست، اما این تنظیم سختی باعث میشود تا استخراج بیت کوین نسبت به استخراج فلزات گرانبها متمایز شود. برای مثال، اگر قیمت طلا افزایش پیدا کند، ماینرهای زیادی تصمیم میگیرند تا وارد بازار شوند. هر چقدر که ماینرهای جدید اضافه شوند، به طور اجتناب ناپذیری طلای بیشتری هم استخراج میشود. حال با توجه به قدرت عرضه و تقاضا، در نهایت این اتفاق باعث کاهش قیمت در بازار طلا میشود.
اما در خصوص بیت کوین، حجم بیت کوینهای استخراج شده، توسط پروتکل بیت کوین از پیش تعیین شده است. هر چقدر هم که به تعداد ماینرها اضافه شود، هیچ تغییری در آن صورت نمیگیرد. بنابراین مهم نیست که چقدر قدرت ماینینگ اضافه شده و سعی دارند بیت کوینهای بیشتری استخراج کنند. حجم بیت کوینهای استخراج شده هیچگاه تغییر نخواهد کرد.
جالب است بدانید که یک دهه پیش، استخراج بیت کوین به راحتی میتوانست توسط کامپیوترها و لپتاپهای خانگی انجام شود. در طول زمان، ماینرها متوجه شدند که کارتهای گرافیکی که برای بازیهای ویدیویی و طراحی تولید میشوند، سرعت به مراتب بیشتری در استخراج بیت کوین دارند. تقریبا از سال ۲۰۱۳ بود که ماینرها به سراغ کامپیوترهایی رفتند که به طور خاص برای استخراج بیت کوین مورد استفاده قرار میگرفت. این دستگاهها، همانطور که پیشتر هم گفتیم، مدارهای مجتمع با کاربردهای خاص یا Aplication Specifitc Integrated Cicuits نام دارند. امروزه این دستگاهها ممکن است از چند صد دلار تا چند ده هزار دلار قیمت داشته باشند، اما قدرت آنها در استخراج بیت کوین به شدت بالاست.
دقیقا هم به خاطر همین دستگاههای قدرتمند است که استخراج بیت کوین بسیار سخت شده است. امروزه اگر بخواهید از کارتهای گرافیک، پردازندهها یا حتی مدارهای مجتمع قدیمیتر برای استخراج استفاده کنید، نه تنها نتیجه زیادی نمیگیرید، بلکه هزینه برق و استفاده از آنها در خصوص ماینینگ به شدت بالا است.
فصل سیزدهم – میزان به صرفه بودن استخراج بیت کوین
در حقیقت استخراج بیت کوین یک صنعت رقابتی است که سود آن میتواند بسیار ناچیز باشد. مسئله این است که جدا از هزینه سختافزار و محلی برای استفاده و نگهداری آنها، هزینه برق آنها هم سرسامآور است. همچنین سختافزار تخصصی استخراج بیت کوین که به مدارهای مجتمع با کاربردهای خاص (ASIC) شناخته میشود، به گونهای طراحی شدهاند که فقط برای هشینگ الگوریتم بیت کوین عمل میکنند. هر مدل از این سختافزارها یک قدرت هش مختلف دارند. بنابراین اگر به دنبال سود هستید، ابتدا باید سختافزار تخصصی خود را به نسبت هزینههای برق و راههایی برای کاهش مصرف انرژی پیدا کنید.
ماینینگ بیت کوین به صورت ذاتی یک سیستم متعادل است. همانطور که قیمت بیت کوین افزایش پیدا میکند، حاشیه ماینرها هم افزایش پیددا میکند و شاهد عضو شدن ماینرهای بیشتری به بازار هستیم. اما همانطور که تا الان متوجه شدید، هر چقدر که ماینرهای جدیدی وارد شوند، سختی استخراج هم افزایش پیدا میکند و در ادامه، هر ماینر باید منابع خود را برای موفقیت در این کار افزایش دهد و در نهایت این کار باعث کاهش سودمندی این عمل میشود. به همین دلیل بسیاری از ماینرها سعی میکنند در پلتفرمهای استخر استخراج عضو شوند.
در استخر استخراج، ماینرها قدرت سختافزاری خود را روی هم میگذارند تا یک بلاک جدید به شبکه اضافه کنند. با هر بلاک جدید و دریافت پاداش، بیت کوینهای جدید بین اعضا تقسیم میشوند که با یک حساب سرانگشتی میتوان متوجه شد که سود هر شخص میتواند چقدر ناچیز باشد. استخرهای استخراج و سختی قابل توجه ماینینگ بیت کوین، باعث شده تا یک ماینر به تنهایی قادر نباشد اثبات کار خود را انجام دهد.
با این تفاسیر، ماینینگ بیت کوین فقط زمانی سودمند خواهد بود که بتوانید هزینه برق خود را کاهش دهید و از سختافزار مناسبی هم برخوردار باشید.
آیا ماینینگ بیت کوین قانونی است؟
استخراج بیت کوین در برخی کشورها مانعی ندارد و در برخی کشورها یک عمل غیرقانونی است. این موضوع به سیستم قانونگذاری یک کشور برمیگردد که در ادامه این مقاله به این مبحث هم خواهیم پرداخت.
پاداش ماینرهای بیت کوین
با این که در این خصوص توضیحاتی ارائه دادیم، اما بد نیست کمی دقیقتر در خصوص پاداش ماینرها صحبت کنیم. در طول روز بیش از صدها هزار خرید و فروش صورت میگیرد. برای تایید و اعتبارسنجی هر یک از این تراکنشهایی که صورت میگیرد، ماینرها همیشه مشغول و پرکار هستند. به همین دلیل، ماینرهایی که سختافزار خود را در اختیار شبکه بلاک چین قرار میدهند تا تمامی این تراکنشها را اعتبارسنجی کنند، پاداش دریافت خواهند کرد. هر بار که یک یا گروهی از ماینرها در استخر استخراج، بلوک جدیدی از تراکنشها را به بلاکچین اضافه کنند، پاداش خود را دریافت خواهند کرد.
مقدار هر بیت کوین جدیدی که با استخراج بلاک و اضافه شدن آن به بلاکچین آزاد میشود، پاداش بلاک (Block Reward) نام دارد. هر پاداش بلاک پس از استخراج هر ۲۱۰ هزار بلاک جدید، نصف میشود که به آن هوینگ (Halving) میگویند. برای استخراج این تعداد بلوک حدودا ۴ سال زمان نیاز است. در سال ۲۰۰۹، تعداد پاداش بلوک ۵۰ بیت کوین بود. این عدد در سال ۲۰۱۳ به ۲۵ عدد بیت کوین کاهش پیدا کرد. در سال ۲۰۱۸ این عدد ۱۲٫۵ و در سال ۲۰۲۰ این عدد به ۶٫۲۵ کاهش پیدا کرد.
این سیستم تا سال ۲۱۴۰ ادامه خواهد داشت. شاید با خود بپرسید که پس از پایان یافتن بیت کوینهای جدید، ماینرها با چه امید و انگیزهای باید به کار خود ادامه دهند؟ جواب سوال کارمزد تراکنشهای بیت کوین است. ماینرها برای این که تراکنشها را در شبکه تکمیل کنند، کارمزد دریافت میکنند. این کارمزدها به ماینرها اطمینان خواهد داد که همچنان با اشتیاق به کار خود ادامه دهند و شبکه را با قدرت سختافزاری خود امن نگه دارند. ایده اصلی ساتوشی ناکاموتو این بود تا با رقابت برای دریافت این کارمزدها، باعث شود نه تنها ماینرها همچنان یک مشوق داشته باشند، بلکه مزیان آن همچنان به لطف رقابت بالای ماینرها، پایین بماند.
وجود هاوینگ باعث میشود تا سکههای جدیدی که تولید میشود با رسیدن به حد نصاب تعیین شده، به نصف کاهش پیدا کند. بنابراین میزان عرضه آن هم کاهش پیدا خواهد کرد. این اتفاق باعث میشود تا با کاهش میزان عرضه، تقاضا از سوی سرمایهگذاران بالاتر برود و در ادامه شاهد افزایش قیمت بیت کوین خواهیم بود.
اعتبارسنجی تراکنشهای بیت کوین چیست؟
به منظور این که ماینرهای بیت کوین بتوانند از طریق اعتبارسنجی تراکنشها بیت کوینهای جدید پاداش بگیرند، دو اتفاق باید به درستی رخ دهد. اولین اتفاق این استت که آنها باید تراکنشهایی به ارزش یک مگابایت را اعتبارسنجی کنند. شاید این رقم کم به نظر برسد و فکر کنید که ماینرها فقط با یک تراکنش روبهرو هستند، اما در حقیقت تعداد تراکنشها در یک مگابایت ممکن است به چندین هزار عدد برسند. حجم آنها به میزان دادههایی بستگی دارد که هر تراکنش ذخیره میکند.
دوم، به منظور این که یک بلاک از تراکنشها وارد بلاکچین شود، ماینرها باید همان مسئله ریاضی بسیار پیچیده را حال کنند که به آن اثبات کار (Proof of Work) گفته میشود. کاری که آنها در حقیقت انجام میدهند، یافتن همان عدد دیجیتالی ۶۴تایی هگزادسیمال است و به آن یک هش (Hash) گفته میشود. عددی که آنها باید پیدا کنند، مساوی یا کوچکتر از این رقم باید باشد. هر یک از ماینرها سختافزارهای مختلفی دارند که از نرخ هش مختلفی برخوردار هستند. قدرت این سختافزارها بر اساس مگا هش بر ثانیه، گیگا هش بر ثانیه یا ترا هش بر ثانیه محاسبه میشود. یافتن عدد هش مورد نظر برای استخراج هر بلوک به لطف قدرت سختافزاری، باعث شده تا این کار به نوعی یک قمار شناخته شود.
تا همین سال ۲۰۲۰، سطح سختی یافتن بلوکهای جدید، بیش از ۱۶ تریلیون بوده است. به زبان دیگر، شانس یک کامپیوتر برای هش جدید، ۱ به ۱۶ تریلیون است. یک مقایسه ساده. شما ۴۴ هزار بار شانس بیشتری برای بردن در یک لاتاری پاور پال نسبت به پیدا کردن یک هش در اولین تلاش ماینینگ خود دارید.
فصل چهاردهم – نرخ بازگشت سرمایه بیت کوین
قبل از پرداخت به مبحث بازگشت سرمایه بیت کوین، بد نیست ابتدا بدانیم که این معیار چیست و چطور محاسبه میشود.
بازگشت سرمایه یا Return of Investment که به اختصار ROI نشان داده میشود، به معیار عملکرد سودمندی یک دارایی سرمایه یا مقایسه سودمندی چند دارایی سرمایهگذاری با یکدیگر گفته میشود. در نرخ بازگشت سرمایه، ما مستقیما میزان بازگشت سرمایه از یک دارایی را با توجه به هزینهای که برای سرمایهگذاری میپردازیم، اندازهگیری میکنیم.
برای اندازهگیری نرخ بازگشت سرمایه، سود یا بازدهای یک سرمایه را بر هزینه سرمایهگذاری آن تقسیم میکنیم. نتیجه به دست آمده تشریح درصد یا نرخ بازگشت سرمایه است.
بیت کوین یکی از پر سودترین سرمایهگذاریهای یک دهه اخیر بوده است. بیت کوین با توجه به افزایش قیمت قابل توجهی که در طول این سالها تجربه کرده است، حتی توانسته فراتر از بسیاری از سهامها و باندها عمل کند و به عنوان یکی از پرسودترین و پرارزشترین داراییهای دیجیتال تحت وب شناخته شود.
زمانی که به سرمایهگذاری نگاه میکنیم، نرخ بازگشت سرمایه، یکی از مهمترین المانهایی است که باید به آن توجه کنیم. هر چه که باشد، هدف ما از سرمایهگذاری به دست آوردن سود است. بیت کوین در طول تاریخ یکی از بهترین نرخ بازگشتهای سرمایه را در تاریخ سرمایهگذاری از آن خود کرده است. در دهه ۲۰۱۰ میلادی، در ۹ سال، از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰، بیت کوین معادل ۹ میلیون و ۶۵۰ درصد بازگشت سرمایه داشته است. این میزان به طور سالانه حدود ۶۰۰ درصد سود است. در یک مقایسه ساده، تخمین زده شده است که شما با سرمایهگذاری در مسکن یا سهام فقط ۱۰ درصد میتوانید سود کنید و نرخ بازگشت سرمایه داشته باشید.
در حال حاضر، هیچ گزینه سرمایهگذاری وجود ندارد که بتواند با بیت کوین از نظر سود و بازگشت سرمایه، برابری کند. البته شرکتهای تکنولوژی بزرگ مانند آمازون یا گوگل، توانستهاند به چنین میزان نرخ بازگشت سرمایهای برسند، اما برخلاف بیت کوین، سهام این شرکتها برای مردم عادی در دسترس نیست.
آمار نرخ بازگشت سرمایه بیت کوین
بیت کوین به صورت سالانه و با توجه به رشد پی در پی قیمت خود، توانسته به شدت برای سرمایهگذاران سودمند باشد. در ادامه با هم به قیمت و افزایش نرخ بازگشت سرمایه بیت کوین نگاهی میاندازیم:
- سال ۲۰۱۱: شروع قیمت از ۰٫۳۰ دلار و قیمت پایانی سال ۴٫۷۲ دلار. نرخ بازگشت سرمایه: ۱۴۷۳ درصد
- سال ۲۰۱۲: شروع قیمت از ۴٫۷۲ دلار و قیمت پایانی سال ۱۳٫۵۱ دلار. نرخ بازگشت سرمایه: ۱۸۶ درصد
- سال ۲۰۱۳: شروع قیمت از ۱۳٫۵۱ دلار و قیمت پایانی سال ۷۵۸ دلار. نرخ بازگشت سرمایه: ۵۵۰۷ درصد
- سال ۲۰۱۴: شروع قیمت از ۷۳۷ دلار و قیمت پایانی سال ۴۲۲ دلار. نرخ بازگشت سرمایه: منفی ۵۶ درصد
- سال ۲۰۱۵: شروع قیمت از ۳۲۲ دلار و قیمت پایانی سال ۴۲۹ دلار. نرخ بازگشت سرمایه: ۳۳ درصد
- سال ۲۰۱۶: شروع قیمت از ۴۲۹ دلار و قیمت پایانی سال ۹۶۶ دلار. نرخ بازگشت سرمایه: ۱۲۵ درصد
- سال ۲۰۱۷: شروع قیمت از ۹۶۶ دلار و قیمت پایانی سال ۱۳٫۷۶۹ دلار. نرخ بازگشت سرمایه: ۱۳۲۵ درصد
- سال ۲۰۱۸: شروع قیمت از ۱۳٫۷۶۹ دلار و قیمت پایانی سال ۳٫۸۳۰ دلار. نرخ بازگشت سرمایه: منفی ۷۲ درصد
- سال ۲۰۱۹: شروع قیمت از ۳٫۸۳۲ دلار و قیمت پایانی سال ۷٫۲۰۸ دلار. نرخ بازگشت سرمایه: ۸۸ درصد
- سال ۲۰۲۰: شروع قیمت از ۷٫۲۰۸ دلار و قیمت پایانی سال ۲۸٫۹۹۰ دلار. نرخ بازگشت سرمایه ۳۰۲ درصد
همانطور که مشاهده میکنید، بیت کوین فقط در دو سال نرخ بازگت سرمایه منفی را تجربه کرده است. در بین سرمایهگذاران بیت کوین، به خصوص سرمایهگذاران تازهکار، ترس و طمع زیاد است. این سرمایهگذاران با کوچکترین ریزش قیمت یا برخی از سرمایهگذاران با عدم تحمل ریزش قیمت تا بازگشت قیمتها به روند صعودی، به سرعت سرمایه خود را میفروشند. اما با توجه به آمار، کاملا متوجه شدهاید که سرمایهگذاران بلند مدت، به خصوص سرمایه گذارانی که برای چندین و چند سال بیت کوینهای خود را هولد کردهاند، چه سود کلانی به جیب زدهاند و بالاترین نرخ بازگشت سرمایه در بین تمامی داراییهای دنیا را تجربه کردهاند. این آمار تا سال ۲۰۲۰ به این میزان رسیده است. در دهه جدید و از سال ۲۰۲۱ که قیمت بیت کوین به ۵۰ هزار دلار رسیده، حدس میزنید بازگشت سرمایه چقدر باشد؟
چطور بازگشت سرمایه بیت کوین را محاسبه کنیم؟
اگر میخواهید بازگشت سرمایه خود در گذشته را به دست آورید، یک ماشین حساب برای این کار وجود دارد. در این ماشین حساب باید مقدار بیت کوین خود و البته نوع ارزی را که با آن روی بیت کوین سرمایهگذاری کردهاید، انتخاب کنید. در بخش بعد باید بازه زمانی که در آن وارد و خارج شدهاید انتخاب کنید. سپس با محاسبه این دادهها، نرخ بازگشت سرمایه بیت کوینهایتان به دست میآید.
این نوع محاسبه برای سرمایهگذارانی که برای طولانی مدت هودل میکنند بسیار کاربرد دارد. البته این نوع ماشین حساب برای سرمایهگذاران متوسط هم بسیار ضروری است. چرا که به آنها کمک میکند تا پویایی و نوسانات قیمت بیت کوین را به خوبی درک کنند. بر خلاف بازار طلا یا سهام که سود یا ضرر آنها کمتر است، به دلایل مختلفی که در این مقاله هم مطالعه کردید، بیت کوین نوسانات بیشتری را در چارچوبهای زمانی کوچک تجربه میکند. به همین دلیل بیت کوین در عین حال که میتواند ریسک بالایی داشته باشد، میتواند با افزایش قیمت خود، سود بالایی هم برای سرمایهگذاران خود به ارمغان بیاورد.
فصل پانزدهم – چالشها و راهکارهای بیت کوین
بیت کوین به عنوان اولین ارزهای دیجیتال، با این که موفقیتهای قابل توجهی کسب کرده، با این حال با مشکلات و چالشهای مختلفی هم دست و پنجه نرم میکند که باید برای آنها چارهای بیاندیشد. در ادامه با اینن چالشها آشنا خواهیم شد.
تعویضپذیری بیت کوین
تعویض پذیری چیست؟ تعویضپذیری (Fungibility) یکی از ویژگیهای اولیه و اساس هر نوع پول است. به این معنی که هر واحد یا کل یک پول یا دارایی قابل تعویض است. برای مثال طلا یک دارایی تعویضپذیر است، چرا که مقدار مشخصی از طلا، دقیقا یک میزان مساوی با مقدار طلای مشابه است. حال طلای مشابه میتواند به صورت سکه، شمش یا اشکال دیگر باشد.
پولهای فیات هم از این قابلیت برخوردار هستند. یک دلار دقیقا برابر است با یک دلار دیگر و مهم نیست که این یک دلار به صورت یک چک باشد یا به چهار واحد کوچکتر تقسیم شده باشد. مثلا شما یک قبض ۲۰ دلاری در اختیار دارید که میتوان به لطف تعویضپذیر بودن آن، پول را به دو ۱۰ دلاری یا به چهار ۵ دلاری تقسیم کرد.
اما جالب است بدانید که این قابلیت تعویضپذیری است که بیت کوین و دیگر رمزارزها را نسبت به پولهای فیات متمایز میکند. شاید برایتان شگفتانگیز باشد که متوجه شوید بیت کوین به اندازه پولهای فیات قابل تعویض نیست. درست است که هر یک ساتوشی بیت کوین برابر است با یک ساتوشی دیگر. اما بیت کوین در عین حال نشان داده است میتواند به اندازه پولهای فیات از این ویژگی برخوردار نباشد. در حال حاضر بیت کوین را نیمه تعویضپذیر میدانند چرا که به دلیل ذات خود نمیتواند به اندازه طلا یا پولهای فیات ناشناس باشد. اما چرا این مسئله مطرح است؟
تمامی تراکنشهای بیت کوین قابل ردیابی هستند. بنابراین از آن جایی که میتوان هر اقدامی در بیت کوین را از طریق بلاک چین ردیابی کرد، اجازه میدهد تا برخی از پارتیها یا شرکتهایی که در قدرت هستند، برخی از بیت کوینها را در لیست سیاه قرار دهند. این مسئله به برخی امور غیرقانونی، هک و کلاهبرداریها بازمیگردد.
مثلا در خصوص دلار یا طلا، شما هیچگاه متوجه نخواهید شد که قبلا از کجا آمدهاند و به چه شیوهای به دست آمدهاند. هیچگاه متوجه نخواهید شد که چه کسی قبلا از آن استفاده کرده است و اگر غیر قانونی بوده، هیچ تاثیری روی ارزش آن نگذاشته است.
وجود بلاک چین عمومی بیت کوین که باعث شده هر شخصی بتواند تراکنشهای موجود در آن را ردگیری کند، قابلیت تعویضپذیری بیت کوین را به خطر انداخته است. شاید صرفا من و شما به دنبال این نباشیم که چه شخصی برای شخص دیگر پول فرستاده است. اما خیلی از شرکتهای تحلیل داده، شرکتهای تولید کننده کیف پولهای دیجیتالی و حتی دولتها، برای اهداف مختلف خود ممکن است این کار را انجام دهند.
بگذارید با یک مثال این موضوع را روشنتر کنیم. فرض کنید شما یک بیت کوین خریداری کردهاید. شما صرفا به گذشته این بیت کوین نگاه نمیکنید که از کجا آمده و در اختیار چه شخصی بوده است. اما ممکن است این بیت کوین برای پادشاه کوکائین کلمبیا بوده باشد! درست است که شما احتمالا هیچ دخلی در عملیات مجرمانه آن فرد نداشتهاید، اما برای دولت مهم نیست. اگر دولت بیت کوین شما که قبلا در اختیار شنین شخصی بوده است را پیگری کند، ممکن است تحت پیگرد قانونی قرار بگیرید یا خیلی راحت بیت کوینی که در کیف پول خود نگهداری میکنید، مصادره شود!
حتی ممکن است تمامی بیت کوینهای یک صرافی هک شوند و هکر آنها را به یک کیف پول انتقال دهد. سپس شرکت توسعه دهنده کیف پول با شناسایی آن، آدرس بیتکوینها را در لیست سیاه قرار میدهد و بیتکوینها فریز میشوند.
بنابراین اهمیت ویژهای دارد که بیت کوین و به طور کل ارزهای رمزنگاری شده، قابلیت تعویضپذیری داشته باشند و صرافیها یا شرکتهای متمرکز مرتبط به رمزارزها قدرت مسدودسازی وجود نداشته باشد.
صرافیهای متمرکز، مجبور هستند تا از قانونگذاریهای دولت کشورهای مختلف برای فعالیت خود پیروی کنند.
این مسائل باعث شد تا در سالهای اخیر، شاهد پیدایش صرافیهای غیرمتمرکز باشیم. در صرافیهای غیرمتمرکز، به جای این که پول ابتدا در اختیار صرافی قرار بگیرد، دو شخص میتوانند مستقیم با هم معامله کنند.
حتی در این بین ارزهای دیجیتالی هم با افزایش حریم شخصی افراد، سعی کردهاند برخی از اشکالات دیگر ارزهای دیجیتال را پوشش دهند. برای مثال ارزهای پیگیر گریزی مانند مونرو وجود دارند که به دلیل قابلیتهای خود، طرفین تراکنش را پنهان میکنند.
پذیرش به عنوان پول به خاطر نوسانات بالای بیت کوین
از ابتدایی راهی که بیت کوین در آن قدم گذاشت تا امروز که قیمت آن به چندین هزار دلار رسیده، بیت کوین یکی از پر نوسانترین داراییهای مالی بوده است. افرادی که در طول این دوران روی بیت کوین سرمایهگذاری کردهاند، تعدادی تبدیل به میلیونرها و حتی میلیاردرها شدهاند و تعدادی از آنها هم تمامی مال خود را باختهاند. چنین نوسانی در بازار بیت کوین باعث شده تا این ارز رمزنگاری شده به شدت در میان تریدرها و سرمایهگذاران محبوب شود. همانطور هم که در این مقاله گفتیم، این ویژگی باعث شده تا کاربران زیادی بهجای روی آوردن به دیگر داراییهای سنتی مانند سهام یا طلا، به سراغ بیت کوین بیایند.
اما این اتفاق در سمت دیگر، هیچ کمکی به محبوبیت بیت کوین برای استفاده به عنوان پول در بازارها نمیکند. یک مثال ساده میزنیم. فرض کنید قصد داریم برای ماه آینده به مسافرت برویم و برای این کار ۲ میلیون تومان کنار گذاشتهایم اما تصمیم میگیریم این ۲ میلیون تومان را به صورت بیت کوین نگه داریم. اما ممکن است قیمت بیت کوین تا ماه آینده سقوط کند و ارزش این ۲ میلیون تومان به ۱٫۵ میلیون یا حتی کمتر کاهش پیدا کند. آنگاه یا مجبور هستیم سفر خود را کنسل کنیم یا با حداقل امکانات سفر خود را انجام دهیم.
از طرفی هم ممکن است تا ماه آینده، ارزش بیت کوین شتاب چشمگیری را تجربه کند و ارزش ۲ میلیون تومان ما به ۴ میلیون تومان یا حتی بیشتر برسد. آنگاه نه تنها به بهترین شکل ممکن از سفر خود لذت خواهیم برد، بلکه پولی هم برای پسانداز سفر یا اهداف بعدی باقی خواهد ماند. با این حال، خیلی از مردم دنیا حاضر نیستند چنین ریسکی را قبول کنند.
درست است که پیشتر در این مقاله گفتیم بیت کوین میتواند چندین دهه بعد به یک ارز با ثباتتر تبدیل شود. اما در حال حاضر این رمزارز با توجه به نوسانات بالایی که تجربه میکند، نمیتواند به عنوان پول اصلی مردم مورد استفاده قرار بگیرد. برای این که بیت کوین بتواند به پول درون جیب مردم تبدیل شود تا از آن برای امور روزانه زندگی خود بهره ببرند، قطعا نیاز است تا نوسانات خود را کاهش دهد.
استفاده آسان از بیت کوین
از حق نگذریم، خرید و فروش و استفاده از بیت کوین، در طول این سالها نسبت به گذشته به مراتب آسانتر شده است. با این حال هنوز نسبت به پولهای سنتی، استفاده از بیت کوین برای همه عموم آسان نیست. مثلا فرض کنید پدران و مادران ما قصد داشته باشند از بیت کوین استفاده کنند. آنها ابتدا باید یک کیف پول برای خود بسازند، برای خرید بیت کوین در یک صرافی ثبت نام کنند، صرافی و کیف پول را به هم لینک کنند، بیت کوین را دریافت کنند و سپس به دنبال سایت یا فروشگاهی باشند که در حال حاضر از بیت کوین پشتیبانی میکند. از این موارد بگذریم، هنوز درک و آشنایی کافی از بیت کوین در بین بسیاری از مردم وجود ندارد. با این حال این رمزارز نسبت به گذشته بیشتر و بیشتر در جوامع مختلف نفوذ کرده و با توجه به ارزش بالای خود، زمینهای را فراهم کرده که مردم روز به روز برای آشنایی با آن، دست به تحقیق و جستجو بزنند.
زمانی که استفاده از بیت کوین آسان شود و مردم بتوانند فقط با چند کلیک یا لمس ساده روی گوشی خود به بیت کوین دست پیدا کنند، مطمئنا افراد بیشتری از جامعه، حتی آنهایی که چندان در زمینه تکنولوژی آگاهی لازم را ندارند، به سراغ این ارز دیجیتال خواهند آمد.
پذیرش بیت کوین در فروشگاهها
این یکی از چالشهایی محسوب میشود که بیت کوین در طول زمان به خوبی خود را جا انداخته و در مسیر همواری قرار گرفته است. با این حال راه زیادی برای پذیرش وسیعتر در میان فروشگاهها دارد. یکی دیگر از دلایلی که مردم هنوز نتوانستهاند بیت کوین را به عنوان یک پول اصلی برای امور روزانه خود بپذیرند، عدم پشتیبانی مغازهها و فروشگاهها چه به صورت آنلاین و چه به صورت فیزیکی است. مثلا ما هنوز قادر نیستیم با بیت کوین از فروشگاه نزدیک خانه، مواد غذایی مورد نیازمان را خریداری کنیم.
البته در بخش فروشگاههای آنلاین، بیت کوین پیشرفتهای خوبی داشته است. در حال حاضر شرکتهای بزرگی هستند که به خوبی با بیت کوین ارتباط برقرار کردهاند و اجازه میدهند تا کاربران جامعه این ارز رمزنگاری شده، به راحتی از آن برای خرید محصول یا سرویسهایشان استفاده کنند.
امنیت در برابر هکرها، کلاهبرداران و سودجویان
یکی از ویژگیهایی که همیشه در خصوص بیت کوین از آن یاد میشود و ما هم بارها در این مقاله به آن اشاره کردیم، امنیت بالای شبکه این رمزارز است. شبکه بیت کوین به دلیل پیچیدگی خاص خود، عملا برای نفوذ یک هکر یا حتی دهها هکر با پشتیبانی یک دولت یا بانک، غیرقابل نفوذ است. یکی از دلایل مهم دستیابی به چنین ویژگی مهمی، غیرمتمرکز بودن شبکه بیت کوین به شمار میرود. جایی که در آن هیچ بانک و دولتی نقش ندارد و پول مردم فقط برای خودشان و با مدیریت کامل خودشان اداره میشود.
اما یکی از چالشهای بیت کوین هم دقیقا از همین مسئله نشات میگیرد. از آن جایی که بیت کوین اختیار کامل دارایی کاربران را به خودشان میسپارد، بنابراین امنیت این داراییها هم برعهده خود کاربران است. از آن جایی که هکرها نمیتوانند به خود شبکه بلاکچین بیت کوین نفوذ کنند، بنابراین به سمت هک و کلاهبرداری به روشهای مختلف از طریق خود کاربران روی آوردهاند. هر کاربری با کوچکترین سهلانگاری میتواند راهی برای از دست دادن داراییهای خود در برابر هکرها و سودجویان باز کند. از دست دادن کلید خصوصی یا حتی اشتباه گرفتن آن با کلید عمومی، عدم رعایت نکات امنیتی سیستم عامل و سختافزاری که در آن کیف پول بیت کوین خود را نگهداری میکنید، فیشینگ و خیلی از موارد دیگر، همه و همه میتوانند راهی برای از دست دادن داراییهای شما باشند.
شاید از نگاه شخصی که سرش برای تکنولوژی درد میکند و میداند که چطور از نظر امنیتی سیستم خود را تقویت کند، این یک چالش بزرگ نباشد. اما برای کاربران عادی که شاید دانش کمی در زمینه تکنولوژی و لایههای امنیتی داشته باشند، این یک ضعف یا نگرانی در خصوص نگهداری از بیت کوین باشد.
مقیاسپذیری
عدم مقیاسپذیری در بیت کوین شاید یکی از بزرگترین موانعی باشد که برترین ارز دیجیتال دنیا از نظر ارزش بازار، با آن دست و پنجه نرم میکند. به زبان ساده، مقیاسپذیری به این معنی است که بیت کوین چقدر میتواند درخواست و تکمیل تراکنشهای حجم زیادی از کاربران را پذیرا باشد. با یک مثال به شما میگویم که چرا این یک چالش برای بیت کوین است.
بیت کوین در ثانیه بین ۵ تا ۶ ثانیه تراکنش را پردازش میکند. این در حالی است که سیستم پرداخت Visa به طور میانگین ۱۷۰۰ تراکنش بر ثانیه پردازش میکند. یکی از مشکلاتی که باعث شده بیت کوین نتواند به عنوان یک پول روزمره برای کاربران مورد استفاده قرار بگیرد، همین سنگی است که در گلوی بیت کوین گیر کرده. به دلیل همین مشکل مقیاسپذیری است که بسیاری از شرکتها و کاربران، بیت کوین را یک سیستم پرداخت نسبا کند میشناسند.
تراکنشهای بیت کوین برای شرکتهایی که باید روزانه صدها تراکنش را انجام دهند و نیاز به سرعت بالایی دارند، یک سرعت حلزونی به حساب میآید. شاید در ابتدای راه بیت کوین، مشکل مقیاسپذیری اصلا مطرح نبود، اما کاربران این شبکه اولین بار و به طور جدی، مشکل مقیاسپذیری بیت کوین را در سالهای ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ تجربه کردند. با افزایش قابل توجه قیمت بیت کوین، میزان تراکنشها افزایش پیدا کرد، سرعت تکمیل انتقال بیت کوین کند شد و مردم مجبور بودند برای تکمیل هر چه زودتر تراکنشهای خود توسط ماینرها، کارمزد را هم افزایش دهند.
در حال حاضر یک شرکت مالی مانند Visa، به طور میانگین در طول روز ۱۵۰ میلیون تراکنش را پردازش میکند، که چیزی حدود ۱۷۳۶ تراکنش در روز محسوب میشود. در طرف مقابل، اگر بخواهیم بیت کوین را با ویزا مقایسه کنیم، برترین ارز دیجیتال دنیا از نظر سرعت به زانو میافتد. در حال حاضر، حجم هر بلاک بیت کوین روی ۱ مگابایت تنظیم شده است. حجم هر یک تراکنش چیزی حدود ۳۸۰٫۰۴ بایت است. استخراج هر بلاک و اضافه شدن آن به شبکه بلاک چین هم حدود ۱۰ دقیقه زمان میبرد. بنابراین با یک فرمول، میتوان متوجه شد که هر ۱۰ دقیقه یک بار، به طور میانگین ۲٫۷۵۹ تراکنش در شبکه بیت کوین انجام میشود یا به طور میانگین هر ثانیه ۴٫۶ تراکنش.
راه حلهای مقیاسپذیری بیت کوین
راه حلهای مختلفی برای رفع مشکل مقیاسپذیری بیت کوین وجود دارد. یکی از این راه حلها، افزایش حجم بلوکهای بیت کوین است. با این حال افزایش حجم هر بلوک یک راه حل درست محسوب نمیشود. با افزایش حجم هر بلوک، یک نود بلاک چین بیت کوین نیاز به فضای بیشتری برای ذخیره بلاک چین روی سیستم خود دارد. همچنین مبحث آپدیت بلاک چین هم مطرح است چرا که با اضافه شدن هر بلاک، بلاک چین همه نودهای شبکه آپدیت میشوند. از طرف دیگر با افزایش حجم بلاکها، همچنان مسئله زمان مطرح است، زیرا هر بلاک باید ۱۰ دقیقه برای تکمیل شدن و اضافه شدن به شبکه صبر کند.
راه حلهای بعدی، اضافه شدن لایههای دوم به شبکه بلاک چین است. به این صورت که راه حلهای جدیدی روی شبکه بلاک چین پیاده میشوند تا برخی از مشکلات زیرساخت خود را رفع و هموار کنند. با استفاده از این روش، ازدحام در شبکه کاهش پیدا میکند و سرعت بالاتری در انجام دادهها و تراکنشها صورت میگیرد. در حال حاضر چندین راه حل لایه ثانویه توسعه یافته است تا مشکل مقیاسپذیری بیت کوین را برطرف کند. در ادامه با برخی از این راه حلها آشنا خواهیم شد.
راه حل لایه ثانویه
هدف اصلی از راه حل لایههای ثانویه این است که تکنولوژی بیت کوین را تا حد ممکن با ثبات نگه دارد. میتوان گفت از طریق همین روش هم بیت کوین توانسته تا حد زیادی مشکل مقیاسپذیری خود را بر طرف کند. راه حلهایی که از طریق لایه ثانویه به بیت کوین اضافه میشوند، به صورت یک لایه دوم روی بلاک چین اصلی قرار میگیرند.
لایتنینگ
یکی از این راهها که به یک راه حل متداول هم برای رفع مقیاسپذیری بیت کوین شناخته میشود، استفاده از شبکه لایتنینگ (Lightning Network) است. در لایتنینگ، کانالهای ریز پرداختی ایجاد میشود که به مقیاسپذیری بیت کوین و رفع مشکلات ناشی از آن برای پردازش تراکنشها، کمک میکند. با کمک این روش، بلاک چین بیت کوین در نهایت قادر خواهد بود تا در سریعترین زمان ممکن تراکنشها را تکمیل کند. یکی دیگر از مشکلاتی که شبکه لایتنینگ سعی در رفع آن دارد، کارمزد تراکنشهاست.
شبکه لایتنینگ یا صاعقه به صورت برون زنجیرهای یا Off Chain عمل می:ند. به این صورت که برای ثبت تمامی تراکنشها، نیاز نیست حتما در بلاک چین ثبت شوند. در این شبکه، کاربران با ایجاد یک کانال پرداختی، با دیگر کاربران به صورت مستقیم مبادله خود را با سریعترین زمان ممکن انجام میدهند. از آن جایی که بیشتر مبالغی که به این صورت انجام میشوند به صورت خرد هستند، بنابراین کاربران نیازی ندارند تا برای تکمیل این تراکنشها برای مدت طولانی صبر کنند. در اصل، به لطف عملکرد شبکه لایتنینگ که به صورت کانالهای پرداختی دو طرفه عمل میکند، فقطط نیاز است تا دو کیف پول طرفهای مقابل به یکدیگر متصل شوند، سپس کار تراکنش تکمیل میشود.
سگویت
یکی دیگر از روشهای لایه ثانویه برای رفع مشکل مقیاسپذیری بیت کوین، استفاده از سگویت (SegWIT) یا Segregate Witness است. این راه حال از آن جایی شکل گرفت که اعتقاد دارد امضاهای الکترونیکی نباید در کنار داده تراکنشها قرار بگیرند. با حفظ این امضاها، تراکنشهای بیشتری در یک بلوک قرار خواهند گرفت.
فصل شانزدهم – باورهای غلط درباره بیت کوین
یکی از چالشهایی که بیت کوین برای پذیرش عمومی با آن دست و پنجه نرم میکند، باورهای غلطی هستند که در میان جوامع مختلف وجود دارد. در ادامه با برخی از این باورهای غلط آشنا خواهیم شد.
باور اول: بیت کوین یک حباب است
درست است که برخی از مردم بیت کوین را به عنوان یک سرمایه قمار خریداری میکنند تا به دنبال سود بزرگ باشند یا گاهی پیش آمده است که بیت کوین قیمت خود را اصلاح کند، اما به این معنی نیست که خود بیت کوین یک حباب است. حبابها در حقیقت چرخههای اقتصادیای هستند که در هنگام افزایش ناپایدار در ارزش بازار خود شناسایی میشوند. این حبابها زمانی پدیدار میشوند که سرمایهگذاران در نهایت متوجه شوند که قیمت یک دارایی بیشتر از ارزش فاندامنتال آن قیمتگذاری شده است. معمولا یک حباب باعث میشود قیمت یک دارایی آنقدر بیش از حد بزرگ شود که پس از ترکیدن، هیچگاه نتواند دوباره خود را بازسازی یا احیا کند.
البته که بیت کوین در طول سالهایی که عمر کرده، بارها در این چرخه حباب قرار گرفته است،با این حال توانسته هر بار خود را احیا کند و رکورد قیمت قبلی خود را هم بشکند. مسئله این است که ما در هر تکنولوژی جدید و پر سر و صدایی، شاهد یک قدرت گرفتن و انفجار هستیم. بسیاری از سرمایهگذاران بزرگ بیت کوین باور دارند که نوسانات بیت کوین به دلیل جوان بودن بازار آن است. بیت کوین هرچقدر که بزرگ شود و رشد پیدا کند، نوسانات آن کوچکتر خواهد شد. هر چقدر که از عمر این ارز رمزنگاری شده بگذرد، در نهایت در یک نقطه، سکونت خود را به دست خواهد آورد.
باور دوم: بیت کوین ارزش واقعی ندارد
در حالی که بیت کوین پشتوانه فیزیکی مانند طلا در اختیار ندارد، اما باید در نظر بگیرید که هیچ کدام از ارزهای فیات مدرن مانند دلار هم چنین پشتوانهای در اختیار ندارند. نکتهای که بیت کوین خود را از دیگر ارزهای فیات متمایز کرده، قوانین پروتکل آن در ایجاد کمیابی است تا در برابر تورم مقاوم باشد. همانطور که میدانید، تورم زمانی شکل میگیرد که مقدار زیادی از یک دارایی تولید و بیشتر از نیاز بازار عرضه شود. بنابراین حتی بیت کوین میتواند در این زمینه ارزش به مراتب بالاتری هم نسبت ارزهای فیات داشته باشد.
همانطور که در این مقاله به آن پرداختیم، فقط و فقط ۲۱ میلیون بیت کوین وجود خواهد داشت. این کمیابی بیت کوین است که بخش بزرگی از ارزش آن را تشکیل میدهد. مسئله این است که نه تنها بیت کوین از نظر عرضه محدود است، بلکه محدودیتهای قابل پیشبینی هم در خصوص استخراج آن در پروتکل بیت کوین وجود دارد. تقریبا هر ۴ سال یک بار، پدیدهای به نام هوینگ رخ میدهد که مقدار پاداشهای بلوکها را نصف میکند. این رویداد کمک میکند تا مقدار عرضه در طول زمان همیشه رو به کاهش باشد. این روند از نظر اقتصادی، باعث میشود تا قیمت بیت کوین در بلند مدت روند صعودی به خود بگیرد. همانطور هم که میدانیم، با چندین سالی که از عمر بیت کوین گذشته، این ارز رمزنگاری شده از پایینترین قیمت ممکن تا اوایل سال ۲۰۲۰۱ به ۵۰ هزار دلار رسید. میتوان گفت پشتوانه بیت کوین، علاوه بر این که مقدار محدود و کمیاب بودن آن است، بلکه ماینرهایی هستند که با کمک سختافزارهای خود، امنیت شبکه را تا حد ممکن فراهم میکنند.
باور سوم: بیت کوین هیچ استفاده واقعی ندارد
بسیاری از منتقدان دوست دارند که ثاثبت کنند بیت کوین در دنیای واقعی هیچ استفاده مفیدی ندارد، یا حداقل اگر هم استفادهای داشته باشد، برای فعالیتهای غیرقانونی مورد بهره قرار میگیرد. نکته این است که هیچ کدام از این نظرها درستت نیست. یکی از اهداف بلند مدت بیت کوین این است که در طول زمان به یک انتخاب پرداخت برای مردم تبدیل شود. در مدت زمانی هم که بیت کوین حضور داشته، توانسته در سالهای اخیر تا حدی به این امر مهم دست پیدا کند. با این تفاوت نسبت به داراییهای دیگر که در پروسه پرداخت بیت کوین، هیچ واسطهای مانند بانک حضور نخواهد داشت.
حتی در طول سالهای اخیر، شاهد این هستیم که بیت کوین را طلای دیجیتال مینامند. به این دلیل که این ارز رمزنگاری شده عرضه محدودی دارد و هیچگاه تورم را تجربه نخواهد کرد. حتی شرکتهای بسیار بزرگی در دنیا مانند تسلا یا مایکرواستراتژی وجود دارند که با خرید میلیونها دلار بیت کوین، یک پشتوانه بزرگ برای کسب و کار خود ایجاد کردهاند. البته نمیتوان انکار کرد که از بیت کوین در موارد نامشروعی استفاده شده است. به خصوص در دار کوب، بیت کوین سابقه تاریکی در اختیار دارد. اما نباید فراموش کرد که بیت کوین پس از پشت سر گذاشتن آن روزهای تاریک، توانست دوباره رشد کند و قیمت خود را افزایش دهد.
مسئله این است که نه فقط بیت کوین، بلکه بسیاری از داراییهای ارزشمند، از ارزهای فیات گرفته تا یک نقاشی، همگی در بخشی از تاریخ خود مورد استفادههای نادرست مانند پولشویی یا خرید و فروش مواد مخدر قرار گرفتهاند. اما یک آمار جالب هم وجود دارد. استفاده غیرقانونی از بیت کوین در مقایسه با دلار آمریکا، همانند یک قطره در اقیانوس است. طبق آمارهای به دست آمده در سال ۲۰۱۹، فقط ۲/۱ درصد بیت کوین در تراکنشهای غیرقانونی ردگیری شدهاند. تمامی تراکنشهای بیت کوین در یک شبکه عمومی بلاک چین ذخیره میشوند. بنابراین بسیار راحتتر است تا فعالیتهای غیرقانونی را نسبت به سیستمهای مالی سنتی، رهگیری کرد.
باور چهارم: بیت کوین به راحتی جایگزین خواهد شد
برخیها بر این باور هستند که در طول زمان، بیت کوین در برابر رقبای خود زانو خواهد زد و جای خود را به یک ارز دیگر خواهد داد. مسئله این است که بیت کوین اولین ارز دیجیتال موفق تاریخ نام دارد. در حالی که همیشه شاهد ظهور ارزهای رمزنگاری شده جدید با ویژگیهای بهتری بودهایم که با قصد کنار زدن بیت کوین وارد میدان شدند، اما همانطور که ارزش بازار و قیمت بیت کوین را مشاهده میکنیم، این رقبا حتی نزدیک بیت کوین هم نشدهاند.
در دهه اخیر، هزاران ارز دیجیتال توسعه یافتهاند. با این حال بیت کوین در آمارها و از نظر ارزش، همیشه در صدر قرار داشته است. نه فقط از نظر ارزش، بلکه بیت کوین محبوبترین رمزارز دنیا محسوب میشود، چرا که تقریبا ۶۰ درصد از بازار کریپتوها را در اختیار دارد. درست است که رقبایی در میدان ارزهای دیجیتال وجود دارند که قابلیتها و میزایی به مراتب بهتری نسبت به بیت کوین دارند. مانند کاردانو که در حال حاضر از نظر غیرمتمرکز بودن حرف اول را میزند یا اتریوم که ویژگیهایی فراتر از مباحث مالی را در اختیار کاربران قرار داده است. با این حال حداقل تا اینجا، هیچ کدام از آنها از نظر ارزش حتی به گرد پای بیت کوین هم نرسیدهاند و بعید است که این اتفاق برای مدت طولانی رخ دهد.
باور پنجم: سرمایهگذاری در بیت کوین قمار است
درست است که بیت کوین در دهه اخیر نوسانات قیمت قابل توجهی را تجربه کرده، به این دلیل است که بیت کوین یک دارایی جوان و در حال رشد است. از زمان آغاز به کار بیت کوین در سال ۲۰۱۰، این رمزارز به طور ثابت در بلند مدت، افزایش ارزش داشته است و حالا تا زمان نگارش این مطلب، به ارزش بازار ۱ تریلیون دلاری رسیده است. همانطور که بیت کوین در حال بالغ شدن است، وجود قانونگذاریهای مختلف در کشورها نیز کمک کرده تا سرمایهگذاران نهادی هم به سراغ این ارز دیجیتال بیایند.
یکی از دلایلی که شرکتهای بزرگ به سراغ سرمایهگذاری این ارز دیجیتال میآیند این است که باور دارند بیت کوین در مدت طولانی، ارزش چند برابری پیدا خواهد کرد. با این که نمیتوان در هیچ زمینه مالی در خصوص آینده مطمئن بود، با این حال بیت کوین ثابت کرده است که در مدت زمانی که در اختیار داشته، همیشه یک روند رو به جلو را طی کرده است. مسئلهای که باید در نظر داشت این است که بیت کوین پس از انفجار خود در سال ۲۰۱۷، شاهد کاهش نوسانات خود بوده است. دلیل این اتفاق، روی آوردن سرمایهگذاری نهادی از سوی شرکتها و پذیرفتن بیت کوین به عنوان یک سرمایه با ارزش بوده است.
باور ششم: بیت کوین برای محیط زیست زیان آور است
درست است که پروسه استخراج بیت کوین انرژی زیادی مصرف میکند. اما در خصوص همه ارزهای دیجیتال، حتی ارزهای فیات هم صادق است. فقط سیستم بانکی جهانی، انرژی بالایی که برای پروسه تراکنشها مصرف میکنند، نیرویی که در دفاتر بانکی مصرف میشود، ATMهایی که در جای جای شهرهای دنیا قرار دارند و بسیاری دیگر، همه و همه انرژی بالایی مصرف میکنند.
حتی در یک تحقیق توسط شرکت Ark Investment Management، به این نتیجه رسیدهایم که بیت کوین نسبت به بانکهای سنتی و استخراج طلا در مقیاس جهانی از انرژی به مراتب کمتری استفاده میکند.
حتی جالب است بدانید که بخش بزرگی از استخراج بیت کوین از انرژیهای پاک مانند باد، انرژی خورشیدی و غیره استفاده میشود. طبق تحقیقات انجام شدهد توسط Cambridge Bitcoin Electricity Consumption Index این میزان بین ۲۰ تا ۷۰ درصد است. طبق این تحقیقات، مصرف انرژی بیت کوین در حال حاضر بسیار ناچیز است.
نکته جالب توجهی که در خصوص مصرف انرژی بیت کوین وجود دارد این است که بسیاری از ماینرها به دنبال روشهایی برای افزایش سود خود هستند. بنابراین ماینرها برای کاهش حداقل هزینههای انرژی، به سمت انرژیهای قابل بازیافت میروند که این به خودی خود برای محیط زیست یک نقطه قوت محسوب میشود.
فصل هفدهم – برنامه ها و رویدادهای پیش رو بیت کوین
هیچ شخصی نمیتواند به درستی پیشبینی کند که بیت کوین در آینده به چه سمت و سویی خواهد رفت. بسیاری از افراد موفقی که در دنیای ارزهای دیجیتال حضور دارند نیز آینده دقیقی را برای پادشاه ارزهای دیجیتال متصور نیستند و اگر به پیشبینی آنها در خصوص قیمت این ارز دیجیتال نگاهی بندازیم (در ادامه این مقاله) متوجه خواهیم شد که حتی بزرگترین سرمایهگذاران هم هر کدام یک قیمت متفاوت از بیت کوین را حدس میزنند. البته که بسیاری از آنها هم نمیدانند بیت کوین در آینده چقدر بزرگ یا کوچک خواهد شد.
از نگاه الیزابت استارک، شخصی که سرپرستی تیم Lightning Labs را برعهده دارد میگوید:
بسیاری از بزرگترین موارد استفاده از بیت کوین در ۱۰ سال آینده، چیزهایی خواهند بود که برای ما در حال حاضر دیوانهوار به نظر میرسند. این درست مانند وقتی است که در میان مردم پیش از دوران ویکیپدیا، صحبت از دانشنامه عظیمی بود که هر شخصی میتوانست آن را ویرایش کند.
از نظر آندریاس آنتونوپلوس، یکی از ترویج دهندگان و طرفداران بیچون و چرای بیت کوین، فکر میکند که بعید است بیت کوین فقط روی یک چیز واحد متمرکز باشد. او در این خصوص میگوید:
از نظر من بیت کوین یک کاربرد واحد نخواهد داشت. بیت کوین میتواند به عنوان ذخیره ارزش، یک پول عادی یا دهها موارد بیشمار دیگر مورد استفاده قرار بگیرد. بیت کوین در همه این موارد و در شرایط مختلف کاربرد دارد. هرچقدر که بیت کوین به شکل وسیعتری پخش شود، کاربردهای پراکندهتری هم پیدا خواهد کرد.
منظور آندریاس این است که بیت کوین در حال حاضر هم در دنیای واقعی، در سناریوهای متفاوتی به کار گرفته میشود. بنابراین بیت کوین به این راه خود ادامه خواهد داد و وارد جادههایی خواهد شد که هیچ شخصی نمیتواند آن را پیشبینی کند.
فصل هجدهم – فورک بیت کوین
اما پیش از این که سری به آینده بیت کوین بزنیم، بد نیست ابتدا به رویدادها و برنامههای بیت کوین اشاره کنیم. اگر بیت کوین بخواهد با یک رویداد تازه یا یک تغییر مواجه شود چه اتفاقی خواهد افتاد؟ چه کسانی برای بیت کوین و چگونگی عملکرد آن تصمیم میگیرند؟ انجام آپدیتهای شبکه چطور صورت میگیرد؟ برای درک و پاسخ به این سوالات، باید با فورک بیت کوین آشنا شویم.
فورک بیت کوین چیست؟
فورکها، باعث آپگرید شبکه میشوند و قوانین آن را دست خوش تغییر میکنند. دو نوع فورک وجود دارد. فورک سخت (Hard Fork) و فورک نرم (Soft Fork).
هر دو نوع فورک میتوانند باعث تغییرات ریشهای در بنیان پروتکلها شوند، اما آنها دو تفاوت کلیدی دارند. یک سافت فورک، یک تغییر قانون پیش سازگار (Backward Compatible) است. به این معنی که قوانین جدیدی که از طریق این فورک وارد پروتکل میشوند، همچنان میتوانند با پروتکلهای قدیمی سازگاری و تعامل داشته باشند.
در نقطه مقابل، یک هارد فورک قانون جدیدی را درون نرمافزار اجرا میکند که قابلیت پیش سازگاری ندارد. به این معنی که یک هارد فورک باعث تغییر همیشگی میان قوانین جدید و قوانین قدیمی پروتکلها میشود و دوران بلاک چین را به دو بخش پیش از هارد فورک جدید و پس از هارد فورک جدید تقسیم میکند.
از زمان عرضه بیت کوین تا به حال، این ارز دیجیتال شاهد چندین فورک بوده است. از فورکهای قابل توجه میتوان به فورک ماه مارس سال ۲۰۱۳ اشاره کرد. جایی که ویتالیک بوترین، خالق اتریوم، در انجام آن نقشداشتت. او در خصوص رویداد فورک مارس ۲۰۱۳ نوشت:
شروع از بلاک ۲۲۵۴۳۰، بلاک چین به معنای واقعی به دو بخش تقسیم میشود. یک بخش از شبکه بلاکها را به یک نسخه از زنجیره اضافه میکنند و بخش دیگر بلاکها را به یک زنجیر دیگر اضافه میکنند.
برخی از فورکهای بیت کوین بسیار با ارزش و بزرگ توصیف شدهاند. به طوری که آنها توسط آیتمهایی که به وجود آوردند و از طریق ارزش بازار اندازهگیری شدهاند. برخی از برترین هارد فورکهای بیت کوین عبارتاند از:
- بیت کوین کش: در سال ۲۰۱۷ این هارد فورک باعث ایجاد مباحثهای در خصوص مقیاسپذیری بیت کوین شد. در این هارد فورک شاهد یک بلاک با حجم ۳۲ مگابایت بودیم که باعث افزایش تراکنشها و در نتیجه سرعت تکمیل آن ها شد.
- بیت کوین گلد: در سال ۲۰۱۷، این فورک اجازه ماینینگ از طریق پردازندههای گرافیکی (GPU) را برای کاربران فراهم کرد.
- لایت کوین: لایت کوین به عنوان یکی از موفقترین فورکهای بیت کوین، ارز رمزنگاری شده اورجینال خود را با کاهش حجم بلوکها و سرعت تراکنشها ایجاد کرد. در لایت کوین سرعت ایجاد بلاکها ۲/۵ دقیقه و تعداد نهایی عرضه آن ۸۴ میلیون تایید شده است.
- زیکش: در سال ۲۰۱۶ زیکش به عنوان یک ارز رمزنگاری شده با تمرکز بیشتر روی حریم خصوصی وارد میدان شد. این شبکه به کاربران دو اختیار متفاوت برای اجرای یک تراکنش میداد: تراکنشهای شفاف مانند تراکنشهای بیت کوین و تراکنشهای محافظت شده که هیچ اثری از فرد ارسال کننده در آن وجود نداشت.
بیت کوین تا کنون بیش از ۱۲۰ فورک را تجربه کرده است. فورکها اجازه میدهند تا ساختارهای متفاوت و آزمایشی زیادی درون پلتفرم بیت کوین صورت بگیرد آن هم بدون این که برای محصول اصلی مشکلی رخ دهد. همانطور هم که در تاریخچه برخی از بزرگترین فورکهای بیت کوین متوجه شدید، برخی از فورکها باعث شدند تا ارزهایی با حجم بلوک بالاتر، سرعت بیشتر و تنوع در ویژگیها شکل بگیرد.
فورکهای بیت کوین چطور کار میکنند؟
سافت فورک: یک سافت فورک یک تغییر در پروتکل بیت کوین است و تغییری در محصول نهایی ایجاد نمیکند. همانطور که میدانید، یک سافت فورک با پروتکلهای گذشته بیت کوین سازگار و قابل تعامل است. همچنین از طریق سافت فورکها، محصول جدیدی عرضه نمیشود.
هارد فورک: هارد فورکها، نسخههای جدیدتری از بیت کوین هستند که خود را به طور کامل از نسخه اصلی بیت کوین جدا کردهاند. پس از انجام یک هارد فورک، هیچ تراکنش یا ارتباطی میان دو نوع بیت کوین صورت نمیگیرد. آنها پس از این هارد فورک از هم جدا شدهاند و تغییرات آنها همیشگی است. همچنین اگر شما نرمافزار قدیمیتر بیت کوین را اجرا میکنید، قادر نخواهید بود با کاربرانی که به نسخه جدیدتر آپگرید کردهاند، ارتباط و تعامل داشته باشید.
فورکها را میتوانید همانند یک تقسیم سازمانی تصور کنید. جایی که در آن بخشی از یک سازمان مسیر جدید را انتخاب میکنند و بخش دیگر سازمان مسیر دیگر را پیش میگیرند.
خیلیها از حالا کنجکاو هستند تا بدانند چه چیزی پیش روی بیت کوین خواهد بود یا بیت کوین تا سال ۲۰۳۰ به کجا خواهد رسید. همانطور که در طول این مقاله گفتیم، بیت کوین آینده امیدوار کنندهای دارد. تاریخ نشان داده است که بیت کوین در بلند مدت، چقدر میتواند برای یک سرمایهگذار سودمند باشد. اما این که در نهایت بیت کوین تا چندین سال دیگر چه سرنوشتی خواهد داشت، به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد.
یک فورک بیت کوین زمانی رخ میدهد که از کدهای منبع بیت کوین، یک سری کد جدید با قوانین تازه نوشته شود. در سافت فورکها، این کدها در کنار کدهای قدیمی قرار میگیرند. در هارد فورکها کدهای قدیمی به کلی تغییر میکنند و جای خود را به کدها با قوانین جدید میدهند.
چرا کاربران بیت کوین به فورکها اهمیت میدهند؟
دلایل مختلفی برای پاسخ به این سوال وجود دارد. برخی از کاربران، قوانین جدید را به قوانین قدیمی ترجیح میدهند، چرا که فکر میکنند ارز تازهای که ساخته شده است، نسبت به بیت کوین اورجیتال بهتر است.
همچنین یک فورک میتواند در جامعه بیت کوین باعث تاثیرگذاری قابل توجهی شود. نه تنها تغییر و دگرگونی در جامعه، بلکه تغییر در پذیرش بیت کوین یا حتی تغییر قیمت این ارز دیجیتال، از عوارض فورک خواهد بود.
در نهایت کاربران پس از فورک جدید، میتوانند کوینهای تازه خود را بفروشند.
قوانین فورک چیست و پاداش فورک بیت کوین چطور تنظیم میشود؟
هنگامی که یک فورک رخ میدهد، افرادی (نودها) که در خصوص انجام فورک تصمیم میگیرند، بر این عقیده هستند که قوانین اصلی بیت کوین را دوست ندارند و میخواهند قوانین جدیدی را پیاده کنند. بنابراین تصمیم میگیرند که از یک بلاک به بعد، مثلا بلاک ۲۳۷/۲۷۶، قوانین جدید را دنبال خواهند کرد. زمانی که تعداد زیادی از نودها به این توافق برسند، با رسیدن به بلاک تعیین شده، تمامی هولدرهای بیت کوین حالا دو نوع بیت کوین در اختیار دارند: بیت کوینهای اورجینال و بیت کوینهای جدید.
در این رویداد، برای مثال اگر شما ۲ بیت کوین در اختیار داشته باشید، پس از وقوع فورک جدید، شما همچنان ۲ بیت کوین خود را در اختیار دارید، اما در عین حال قادر هستید در شبکهای که قوانین جدید بیت کوین اجرا میشوند، ۲ بیت کوین جدید را هم در اختیار داشته باشید. زمانی که کوینهای جدید را به دست آوردید، میتوانید در صورت پشتیبانی در یک صرافی، آنها را معامله کنید و بفروشید. بنابراین به لطف فورکی که انجام شده است، شما یک پول تازه به دست آوردهاید، بدون این که کار خاصی انجام داده باشید.
اما فورکها همیشه اتفاق خوبی نیستند.
روی تاریک فورکهای بیت کوین
هنگامی که ترند فورک بیت کویت کوین با بیت کوین کش در سال ۲۰۱۷ آغاز شد، به نظر میرسید که فورک بیت کوین به راهی واضح برای مخالفت و ابراز نارضایتی از قوانین بیت کوین تبدیل شده است. هرچند که از آن زمان تا به حال بسیاری از فورکهای بیت کوین شبیه به هم شدهاند. اکثر فورکهایی که پدیدار میشوند، بیشتر جنبه تبلیغاتی دارند تا یک ایدئولوژی واقعی.
مسئله این است که اگر هم شخصی ایده بهتری نسبت به ایده اصلی بیت کوین داشته باشد، میتواند یک آلت کوین جدید خلق کند و نیازی به ایجاد یک همانند سازی از بیت کوین نیست. برخیها با این تصور، بر این باور هستند که اگر توسعه دهندهای بخواهد یک فورک بیت کوین ایجاد کند، یا قصد ایجاد همهمه در مارکتینگ دارند، یا بنا به روشی که گفتیم، سعی در ایجاد پول آسان دارد یا هدف او کلاه برداری است. برخی از فورکها مانند فورک پلاتینیوم، به عنوان کلاهبرداری شناخته میشوند.
تپ روت (Taproot) در کنار الگوریتم امضای دیجیتال اشنور (Schnorr)، یکی از مهمترین بهروزرسانیهای فناورانه برای بیت کوین از زمان ارائه سگویت (SegWit) است. هدف تپ روت تغییر نحوه کار اسکریپتهای بیت کوین برای بهبود حریم خصوصی، مقیاسپذیری و امنیت است. این گزینهها و موارد دیگر با ترکیب تپ روت با یک ارتقا به نام امضای اشنور امکانپذیر خواهند شد. سافت فورک تپ روت در تاریخ ۱۲ مه ۲۰۲۱ (۲۲ خرداد ۱۴۰۰) تایید شد و قرار است در نوامبر ۲۰۲۱ (آبان ۱۴۰۰) اجرا شود.
هر فردی که با جامعه ارزهای دیجیتال آشنا باشد، میداند که حریم خصوصی، مقیاسپذیری و امنیت مهمترین نگرانیهای این جامعه هستند. در حالی که بیت کوین محبوبترین ارز دیجیتال در جهان است، این مشکلات همچنان نیاز به ارائه راهحلهایی دارند. تپ روت قصد دارد این کار را انجام دهد.
تپ روت
تپ روت (Taproot) و همچنین الگوریتم امضای دیجیتال اشنور (Schnorr)، یکی از مهمترین آپگریدهای بیت کوین از زمان آپدیت سگویت (SegWit) محسوب میشوند. تپ روت قصد دارد تا شیوه کار اسکریپتهای بیت کوین را به منظور بهبود هر چه بهتر حریم خصوصی، مقیاسپذیری و امنیت تغییر دهد. به منظور انجام این کار، این گزینهها با ترکیب تپ روت با ترکیب تپ روت با ارتقای اشنور انجام میشود. سافت فورک تپ روت در تاریخ ۱۲ مه ۲۰۲۱ (۲۲ خرداد ۱۴۰۰) تایید شد و در ۲۱ نوامبر اجرایی میشود.
همانطور که در این مقاله هم گفتیم و بارها ذکر کردیم، خریم خصوصی، مقیاسپذیری و امنیت، مهمترین مسائل در خصوص ارزهای دیجیتال هستند. مخصوصا که صحبت در خصوص بیت کوین به عنوان محبوبترین ارز دیجیتال باشد. میدانیم که این مسائل در خصوص بیتکوین همیشه مطرح هستند و همیشه نیاز به راه حلهای جدید دارند.
درست است که بیت کوین با برخی از نقاط منفی خود مانند مقیاسپذیری یا حتی مسائل امنیتی که در از سوی صرافیهایی مانند Mtgox شکل گرفته، با این حال توانسته باز هم مقاومت کند و به عنوان برترین ارز دیجیتال دنیا خود را معرفی و حفظ کند. با این حال بیت کوین نمیتواند در جای خود بیحرکت بماند و قطعا به تغییرات مثبت نیاز دارد.
یکی از باورهای غلط در خصوص بیت کوین این است که این ارز دیجیتال، یک رمزارز ناشناس محسوب میشود. اما درست نیست و بیتکوینها را میتوان به راحتی ردیابی کرد. تکنیکهایی مانند کوین میکسینگ و کوین جوین وجود دارند که بتوان ناشناس بودن را در بیت کوین افزایش داد. با این حال هیچگاه این روشها باعث نمیشوند تا بیت کوین یک ارز خصوصی شود. تپ روت نیز قرار نیست این کار را انجام دهد، اما به افزایش ناشناس ماندن در شبکه بیت کوین کمک شایانی خواهد کرد. تب روت قصد دارد تا حریم خصوصی بیت کوین را به سطح بالاتری برساند.
تپ روت چیست و چه کار خواهد کرد؟
تپ روت یک سافت فورک است و باعث بهبود وضعیت اسکریپتهای بیت کوین در در زمینه حریم خصوصی بیت کوین و تراکنشهای آن میشود. با آپگرید تپ روت زمینهای فراهم میشود تا تمامی فعالیتهای یک تراکنش بیت کوین به صورت پنهانی انجام شود. این اتفاقی بزرگ در زمینه حفظ حریم خصوصی بیت کوین خواهد بود.
انتظار میرود تپ روت همراه با ارتقای جدید دیگری به نام امضای اشنور اجرا شود. این ارتقا نه تنها اجرای تپ روت را ممکن میکند، بلکه یک ویژگی به نام تجمیع امضا را که بسیار مورد انتظار بوده، امکانپذیر میکند. با این حال تپ روت علاوهبر افزایش حریم خصوصی، ویژگیهای جالب توجه دیگری هم دارد که از جمله آنها میتوان به کاهش مقدار داده انتقال و ذخیره شده در بلاک چین اشاره کرد. همچنین در این آپگرید تراکنشهای بیشتری در هر بلاک جای خواهند گرفت و در نتیجه کارمزد کمتری هم برای تراکنشها برچسب میخورد.
همچنین تپ روت باعث میشود تا دیگر امضاها قابل تغییر نباشند تا با این کار امنیت شبکه بیت کوین بیش از پیش افزایش پیدا کند.
فصل نوزدهم – تیم فنی و اجرایی بیت کوین
همانند هر بستر نرمافزاری و شبکهای، بیت کوین نیز برای نگهداری و آپدیت خود نیازمند به تیمی از توسعه دهندگان است. با این وجود سوالهای زیادی به وجود آمده که وقتی بیت کوین و شبکه آن غیرمتمرکز و متن باز است، چطور یک تیم توسعه دهنده میتواند چنین نقشی برای این ارز دیجیتال ایفا کند؟ از آن جایی که بیت کوین توسط هیچ شخص یا مرکزی کنترل نمیشود، بنابراین توسعه و نگهداری این شبکه باید بر اساس توافق همه طرفین و حاضرین این شبکه صورت بگیرد. یک تیم توسعه دهنده با ارائه پیشنهاد خود، باید ابتدا نظر حاضرین این شبکه را جلب کند. در صورتی که آپگرید آنها نتواند از پشتیبانی زیادی برخوردار باشد، بنابراین شانس اجرای آن بسیار کاهش مییابد.
همانطور که اجرای نرمافزار بیت کوین و همه عملیاتهای درون شبکه آن منوط به غیرمتمرکز بودن و توزیع شدن است، تیم توسعه دهندهای که روی بیت کوین کار میکند، باید رفتار خالصانه و درستی از خود در زمینه ارزهای دیجیتال بهجا بگذارد. میدانیم که هیچ شخص و شرکتی به تنهایی روی مدیریت توسعه بیت کوین نقش ندارد و حتی نمیتواند به تنهایی در خصوص توسعه یا اجرای پروژهای روی آن هر گونه عملیاتی انجام دهد. در عوض، هر تیم توسعه دهندهای در هر نقطه از دنیا، آپگرید مورد نظر خود را ابتدا پیشنهاد میدهد. این پیشنهاد توسط صدها تیم توسعه دهنده دیگری که در شبکه بیت کوین فعالیت دارند، به صورت دقیق بررسی میشود. نتیجه این بررسیها مشخص میکند که آیا این پروژه یا آپگرید باید اجرا شود یا نه.
تیمهای توسعه دهندهای که در کنار هم جمع شدهاند تا بیت کوین را حفظ و آپگرید کنند، در مرجعی به نام Bitcoin Core حضور مییابند.
بیت کوین کور (Bitcoin Core) چیست؟
بیت کوین کور محبوبترین مرجع نرمافزاری کاربران بیت کوین است که برای ایجاد نودها، ذخیره کوینها، تراکنشها و دیگر عملیات بیت کوین توسط مشترکین این ارز دیجیتال مورد استفاده قرار میگیرد. به بیت کوین کور به عنوان یک محیط کاربری یا در ورودی به شبکه بیت کوین و فعالیت در آن نگاه کنید. با این حال مراجع نرمافزاری مختلف دیگری هم در کنار بیت کوین کور وجود دارند که کاربران بتوانند از آن بهرهمند شوند. با این حال هیچ کدام از آنها به وسعت استفاده و نفوذ بیتکوین کور نمیرسند. به این دلیل که ساتوشی ناکاموتو، خالق ناشناس بیت کوین، آن را برای شبکه بیت کوین اجرایی کرده بود.
بیت کوین کور حالا به لطف تعداد قابل توجهی از تیم توسعه دهندگانی که در سرتاسر جهان قرار دارند، سود فراوانی میبرد و باعث گسترش روزافزون شبکه بیت کوین میشود. این مرجع به قدری بزرگ است که حتی به خودی خود برای دیگر مراجع توسعه بیت کوین، استاندارد تعیین میکند.
تعداد توسعه دهندگان بیت کوین کور به قدری زیاد است که به نوعی نام بردن و حتی ورود تیمهای جدید به آن کمی سخت است. هیچ خصوصیت یا نیاز ویژهای برای ورود به تیم توسعه دهندگان بیت کوین وجود ندارد. هر شخصی میتواند عضو آن شود، آن جا را ترک کند یا حتی فقط روی بخشی توسعه بیت کوین تمرکز کند. این توسعه دهندگان حتی تا پیش از واجد شرایط شدن برای حضور به عنوان یکی از اعضای توسعه دهنده بیت کوین کور، نیازی به فاش کردن هویت خود هم ندارند. به همین دلیل ایجاد یک فهرست است تیمهای توسعه دهنده فنی و اجرایی بیت کوین کار آسانی نیست.
با این حال برخی از این توسعه دهندگان، از نظر نام و نشان، شناخته شدهتر و برجستهتر از سایرین هستند. در ادامه با برخی از این تیم فنی و اجرایی بیت کوین آشنا میشویم.
معرفی برترین تیم های فنی و اجرایی بیت کوین
اسکوار کریپتو (Square Crypto)
اسکوار کریپتو یک تیم مستقل تحقیقاتی است که توسط شرکت اسکوار با هدف بهبود نرمافزار متن باز بیت کوین ایجاد شده است. برای دستیابی به این هدف، تیم اسکوار کریپتو چندین توسعه دهنده را دور یکدیگر جمع کرده تا روی ارائه پیشنهادات و اجرای آپگریدها در بیت کوین کور فعالیت کنند. از جمله توسعهدهندگانی که توسط اسکوار پشتیبانی میشوند، میتوان به جان اتک (John Atack)، وسیل دیمو (Vasil Dimo) و گلوریا ژاو (Gloria Zhao) اشاره کرد. همچنین مت کارالو (Matt Carlo) در دستی دیگر یکی از اعضای ماندگار تیم اسکوار کریپتو محسوب میشود.
چینکد (Chaincode)
چین کد یک تیم تحقیقاتی ارز دیجیتال در نیویورک است که در شبکه بیت کوین نقشآفرینی میکند. این تیم با هدف پشتیبانی توسعه دهندگان بیت کوین مستقل و همچنین ایجاد منابع برای تیم اصلی خود فعالیت میکند. برخی از توسعه دهندگان اصلی این تیم عبارتاند از Pieter Wuille، Alex Morcos، Suhas Daftuar، John Newbury، Russ Yanofsky، Marco Falke و Carl Dong هستند.
امآیتی دیسیآی (MIT DCI)
تیم MIT Media Lab’s Digital Currency Initiative یکی دیگر از تیمهای تحقیقاتی است که برای توسعه دهندگان مستقل منابع و امتیاز ایجاد میکند و خود نیز دارای یک تیم متمرکز برای فعالیت بیت کوین کور است. هرچند، بر خلاف بسیاری از تیمهای توسعه دهنده دیگر، تیم MIT DCI وابسته به کمکهای مالی برای منابع خود است.
بلاکاستریم (Blockstream)
تیم بلاکچیناستریم با پشتوانه سرمایهگذاری خطرپذیر ایجاد شده است و شامل اشخاصی نظیر Gregory Maxwell، Jorge Timon، Matt Corallo و Mark Friedenbach است. هدف اصلی این شرکت ایجاد یک سایدچین برای بیت کوین است که تراکنشهای قابل تعامل را برای کاربران فراهم میکند.
جمینی (Gemini)
جمینی یک صرافی ارز دیجیتال است که شروع به حمایت توسعه دهندگان بیت کوین کور کرده است و میخواهد بخش مهمی از شبکه بیت کوین باشد. از جمله افرادی که تحت حمایت جمینی قرار گرفتهاند، میتوان به Dhruv Mehta، Amiti Uttarwar و Jarol Rodriguez اشاره کرد.
کوینبیس (Coinbase)
کوینبیس به تازگی به دسته توسعهدهندگان و حمایت از آنها پیوسته و اعلام کرده که برنامه خود را برای توسعه بیت کوین کور در ذهن میپروراند.
بیتمکس (BitMEX)
بیتمکس یکی دیگر از صرافیهایی محسوب میشود که مشارکت خود در تیم توسعه دهندگان و حمایتهای مالی از آنها را اعلام کرده است. این تیم در حال حضار Micheal Ford را حمایت میکند، یکی از شاخصترین افراد حاضر در جامعه بیت کوین کور.
فصل بیستم – قیمت بیت کوین در ۱۰ سال آینده
مسئله این است که هیچ شخصی، حتی پرنفوذترین فرد دنیای کریپتوها هم نمیتواند با اطمینان کامل در خصوص آینده بیت کوین صحبت کند. در حقیقت تحلیل بیت کوین در خصوص آینده این ارز رمزنگاری شده به شدت سخت است. شاید خیلی از ما ۱۰ سال پیش برایمان مهم نبود که بیت کوین چه آیندهای در سال ۲۰۲۱ دارد. اما حالا با رشد سرسامآور قیمت بیت کوین و رسیدن به ارزش ۵۰ هزار دلاری، حالا خیلیها کنجکاو هستند تا بدانند بیت کوین تا سال ۲۰۳۰ چه وضعیتی خواهد داشت. مخصوصا با بازار پرنوسانی که بیت کوین تجربه میکند، دانست آینده ایم ارز رمزنگاری شده برای همه یک آرزوست.
با وجود این که پیشبینی قیمت بیت کوین در ۱۰ سال آینده غیرقابل انجام است، اما در میان متخصصین کریپتو، حس مثبتی وجود دارد که این ارز دیجیتال در آینده به ترند رشد خود ادامه میدهد. دلیل این حس خوب و خوشبینی، عملکرد بیت کوین در ۱۰ سال گذشته بوده است. ارزش بازار بیت کوین از چند دلار، حالا به بیش از یک تریلیارد دلار رسیده و توانسته در یک مدت زمان کم، به ۱۰ درصد از ارزش بازار طلا دست پیدا کند. این رشد قابل توجه نشان میدهد که مشتریان و طرفداران بیت کوین، نسبت به این ارز و دیگر ارزهای رمزنگاری شده اطمینان و اعتماد دارند.
همانطور که در طول این مقاله خواندیم، هدف اصلی توسعه بلاک چین بیت کوین این بود تا مردم سراسر دنیا به یک آزادی واقعی در زمینه مالی دست پیدا کنند. آزادی، امنیت، حریم خصوصی، حذف واسطهها و موارد بسیار زیاد دیگر که حالا نه تنها در زمینه مالی توسط بیت کوین محقق شده، بلکه بسیاری از صنایع دیگر نیز از قدرت بلاک چین ارزهای دیجیتال برای اهداف مختلف خود بهره میبرند. بنابراین با پذیرش بلاک چین ارزهای رمزنگاری شده، میتوان حداقل این اطمینان را به خود بدهیم که مردم هیچگاه اجازه نمیدهند بلاک چین و ارزهای دیجیتال از بین بروند. مخصوصا که نه تنها بسیاری از شرکتهای بزرگ روی این ارز سرمایهگذاری کردهاند، بلکه ارزهای دیجیتال باعث شدهاند تا بسیاری از مردم درآمدهای بزرگی کسب کنند.
با توجه به عملکرد بانکها و دولتهای کشورهای مختلف، بسیاری از مردم دنیا خواستار آزادی و حریم خصوصی در زمینه مالی هستند. بانکها، دولتها و دیگر موسسات مالی و تجاری، در طول سالیان متوالی همیشه راه را برای کسب درآمد مردم سخت کردهاند و باعث شدهاند تا مردم بیشتر از کسب درآمد خود، بدهکار آنها باشند.
اما شاید شما هم دوست داشته باشید که بدانید برخی از متخصصین دنیای ارزهای دیجیتال، آینده بیت کوین را چطور پیشبینی کردهاند. در ادامه این مقاله با هم نظر ۱۰ متخصص را در خصوص آینده بیت کوین میخوانیم.
نظر ۱۰ متخصص در خصوص آینده بیت کوین
آنتونی پامپلیانو: طبق نظر آنتونی پامپلیانو، یکی از بزرگترین سرمایهگذاران ارزهای رمزنگاری شده، قیمت بیت کوین به ۱۰۰ هزار دلار خواهد رسید.
سیتیبانک: بانک سرمایهگذاری و سرویسهای مالی Citibank نسبت به آینده بیت کوین خوشبین است و قیمت آن بیش از ۱۲۰ هزار دلار پیشبینی کرده است.
بابی لی: موسس اولین صرافی چین باور دارد که ۲۰ سال زمان نیاز است تا بیت کوین به ۱ میلیون دلار برسد. او در پیشبینی خود اعلام کرد که بیت کوین در سال ۲۰۲۱ به ۳۳۳ هزار دلار میرسد و سپس در سال ۲۰۲۰ به قیمت ۴۱ هزار دلار باز میگردد.
مارک یوسکو: مدیر شرکت Morgan Creek Capital management برای مدتها یکی از بدبینان بیت کوین بود. اما حالا او به روند گاوی بیت کوین باور دارد. طبق پیشبینی او، بیت کوین تا سال ۲۰۳۰ به قیمت ۱۰۰ تا ۵۰۰ هزار دلاری میرسد. او همچنین باور دارد که بیت کوین در آینده نزدیک به ارزش بازار طلا خواهد رسید.
جرمی لیو: موسس اسنپچت و یکی از شرکای Lightspeed Venture Partners قیمت بیت کوین را تا سال ۲۰۳۰ به نزدیکی ۵۰۰ هزار دلار پیشبینی کرده است.
کریپتو ریسرچ: طبق گزارش Crypto Research، قیمت بیت کوین در مسیر دستیابی به قیمت ۳۹۷ هزار دلار تا سال ۲۰۳۰ قرار دارد. با این قیمت، بیت کوین به با ارزشترین دارایی دنیا دست پیدا میکند.
جان ففر: یکی از معروفترین سرمایهگذاران در زمینه سهامداری، همیشه پیشبینیهای خود را بر اساس ریاضیات اعلام میکند. جان ففر در خصوص بیت کوین کاملا خوشبین و بیپرده سحن گفته است. طبق نظر او، بیت کوین تا سال ۲۰۳۰ به قیمت ۷۰۰ هزار دلار خواهد رسید و تبدیل به برترین ارزش ذخیره دنیا میشود.
فیلیپ سویفت: خالق سایت Look in to Bitcoin که منبعی از شاخصها برای سرمایهگذاران بیت کوین است، باور دارد که تا سال ۲۰۳۰، قیمت بیت کوین بین ۹۲ تا ۱۳۷ هزار دلار خواهد بود. او باور دارد که بیت کوین به عنوان یک دارایی تازه کار، با ریسکهای زیادی روبهرو است که باعث سخت شدن پیشبینی قیمت آن میشود.
برادران وینکلوس: این دو برادر به عنوان یکی از ابتداییترین سرمایهگذاران بیت کوین، باور دارند که شبکه ارزش بیت کوین به ۱ میلیارد دلار میرسد. این دو که موسس صرافی ارز دیجیتال جمینی هستند، باور دارند که دستیابی قیمت بیت کوین به ۵۰۰ هزار دلار، چندان دور نیست.
جان مکآفی: او باور دارد که بیت کوین یک تکنولوژی کهنه و آینده است. او به شدت باور دارد که پولهای فیات کم ارزش خواهند شد و همین مسئله باعث رشد بیت کوین میشود.
کلید موفقیت بلاک چین در آینده
شاید چند بار به این مسئله در طول این مقاله اشاره کرده باشیم، اما بد نیست با خواندن پیشبینی برخی از مهمترین اشخاص صنعت تکنولوژی و ارزهای دیجیتال، به مهمترین عوامل موفقیت بیت کوین برای دستیابی به عنوان برترین ارزش ذخیره جهان، نگاهی بندازیم.
همانطور که گفتیم، بیت کوین آینده امیدوار کنندهای دارد، اما در نهایت آینده این ارز دیجیتال به چندین فاکتور وابسته است. بیت کوین شاید به خاطر نوسانات خود بسیاری را پولدار و ثروتمند کرده باشد، اما در نقطه مقابل بسیاری از مردم مال خود را از دست دادهاند و همچنین نتوانسته به دلیل این نوسان شدید، تبدیل به یک ارز مورد قبول برای استفاده روزمره مردم قرار بگیرد.
یکی از روشهایی که بیت کوین میتواند به عنوان دارایی عرف و مورد استفاده در روند روزمره مردم قرار بگیرد این است که فروشگاههای بزرگ و کوچک از آن پشتیبانی کنند. از مسئله این است که وقتی بیت کوین به عنوان شیوه پرداخت شانس بالایی برای از دست دادن ارزش خود در بازههای زمانی مختلف دارد، بنابراین این فروشگاهها نیز از پذیرش آن به عنوان یک شیوه پرداخت خودداری میکنند.
مثالهای زیادی در خصوص بیت کوین وجود دارد که میتوانند برنامهها و سرنوشت این ارز دیجیتال را رقم بزنند. ما در ادامه ۳ مسئله کلیدی را مطرح خواهیم کرد که بیت کوین با موفقیت در برابر آنها، میتواند بیش از پیش مورد توجه عموم قرار بگیرد:
مقیاسپذیری بیت کوین
بله، بارها در این مقاله در خصوص مقیاسپذیری بیت کوین صحبت کردیم، چرا که مقیاسپذیری همواره یکی از مشکلات بیت کوین است. تعداد تراکنشهای بیت کوین به نسبت دیگر روشهای پرداخت، به شدت کم و کند است.
بنابراین واضح است که اگر بیت کوین بخواهد با شیوههای سنتی پرداخت رقابت کند، باید به فکر تغییر و بهبود مقیاسپذیری خود باشد. در حال حاضر روشهای زیادی برای بهبودی آن انجام شده است. یکی از این روشها، سافت فورک سگویت است. این سافت فورک با تفکیک امضاهای دیجیتال نسبت به داده تراکنشها در هر بلاک، تعداد تراکنشها را افزایش میدهد. سگویت در کنار شبکه لایتنینگ، اجازه میدهد تا میلیونها تراکنش بر ثانیه در شبکه بیت کوین پردازش شود. این روش از سال ۲۰۱۷ مورد استفاده قرار گرفته و روند رو به رشدی داشته است. با این حال بیت کوین هنوز هم باید روی افزایش سرعت پردازش تراکنشها کار کند.
محیط کاربری دوستانه
پرداخت برای محصولات، سرویسها و خرید ضروریات روزانه، باید به سادهترین شکل ممکن انجام شود. با این که در طول سالهای اخیر، استفاده از پول نقد بسیار کاهش یافته است، اما پرداخت از طریق کارتهای اعتباری مثل آب خوردن انجام میشود. حتی در کشورهای مدرنتر، کارتهای اعتباری حذف شدهاند و فقط با یک لمس ساده از طریق گوشی همراه، پرداخت تکمیل میشود. اما در حال حاضر، پرداخت از طریق بیت کوین به اندازه دیگر روشهای سنتی ساده نیست.
مسئله این است که درک صحیح کیف پولهای سرد و گرم و کلیدهای خصوصی، برای مردم عادی کار آسانی نیست. بنابراین صنعت کریپتو باید راهی را پیدا کند تا استفاده از بیت کوین و پرداخت از طریق کیف پولهای آن، سادهتر شود.
گفتنی است آخرین سافت فورکی روی بیت کوین انجام شده است، سافت فورتک تپ روت است.
این مطلب را هم مطالعه کنید: تپ روت چیست و چه فایدهای برای بیت کوین خواهد داشت؟
فصل بیست و یکم – قانونگذاری بیت کوین
بیت کوین از ابتدا با هدف غیرمتمرکز بودن و حذف واسطههایی نظیر دولتها و بانکها روی کار آمد. شاید مسئله قانونگذاری در خصوص بیت کوین با چنین قابلیتهایی کمی عجیب به نظر برسد، اما یکی از داغترین مباحث این روزهای مردم با دولتمردان کشورهای مختلف دنیاست. با این که کشورهایی نظیر ژاپن به سرعت دستورالعملی شفاف در خصوص ارزهای دیجیتال ترتیب دادهاند، اما بسیاری از کشورهای دنیا هم هستند که هنوز نتوانستهاند به درستی قانونی مناسب را برای استفاده از ارزهای دیجیتال، سرمایهگذاری روی آنها و استخراج ارزهایی مانند بیت کوین پیاده کنند.
حتی در بسیاری از کشورها، قانونی بودن استفاده از بیت کوین تحت شعاع قرار دارد و مردم و صرافیهای فعال در این کشورها، هرروز با یک خواب جدید از سوی دولت خود مواجه میشوند.
قانون گذاری بیت کوین یکی از بزرگترین مسائل و موانعی است که در برابر این ارز دیجیتال و دیگر ارزهای رمزنگاری شده قرار دارد. در ادامه به صورت مفصل در خصوص این موضوع صحبت خواهیم کرد.
قانونگذاری در کشورهای مختلف
قانون گذاری، یکی از مهمترین فاکتورهایی است که روی قیمت بیت کوین تاثیر میگذارد. هر بار که قانون جدیدی در خصوص بیت کوین از سوی یکی از کشورهای بزرگ تصویب و خبر آن منتشر میشود، شاهد تغییر در قیمت بیت کوین هستیم. هر کشوری، یک راه متفاوت را در خصوص بیت کوین پیش گرفته است. در بسیاری از مواقع، یک قانون از سوی کشورهای بزرگ باعث شود تا قیمت بیت کوین فرو بریزد. مثلا در نوامبر سال ۲۰۱۹، پس از سختگیریهای شدید دولت چین در برابر کسب و کارهای کریپتوکارنسی، قیمت بیت کوین به پایینتری حد خود رسید. بیت کوین حتی به دلیل رفتارها و قوانین که کشور کره جنوبی در سال ۲۰۱۷ در خصوص ترید ارزهای رمزنگاری شده تصویب کرد، دچار دگرگونی شد. حتی کشوری مانند هند با سختگیری بر صرافیهای ارزهای رمزنگاری شده، باعث کاهش قیمت بیت کوین در چند وقت اخیر شده بود.
بیت کوین به دلیل ذات غیرمتمرکز خود، در بند هیچ کشور و مرزی قرار نمیگیرد یک دولت نمیتواند جلوی آن را بگیرد، اما چطور قیمت بیت کوین در بند قانونگذاریهای کشورهای مختلف قرار میگیرد؟ بیت کوین بر خلاف ارزهای سنتی مانند فیات، راه خود را از چنین داراییهایی جدا کرده است. اما با افزایش محبوبیت این ارز دیجیتال، روی آوردن مردم به سمت این نوع دارایی به جای سهام، برخی استفادههای غیرقانونی مانند پولشویی و موارد دیگر، باعث شده تا کشورهای زیادی به فکر قانون گذاری بیت کوین باشند. اما برخی از مسائل شیوه قانونگذاری کشورها را تحت شعاع قرار داده است. در حال حاضر بیت کوین بنا به دو دلیلی که هنوز نتوانسته این مسائل را در خصوص مشکلات قانونگذاری رفع کند. در ادامه به این دو مسئله میپردازیم.
چه افرادی باید ارزهای رمزنگاری شده را قانونگذاری کنند؟
یکی از پدیدههای عجیبی که از سوی قانونگذارها شاهد هستیم، پیچیدگی آنها و عدم درک درست چگونگی عملکرد بیت کوین از سوی این اشخاص است. برای مثال در کشور ایالات متحده آمریکا، آشفتگی عجیب و غریبی گریبانگیر بیت کوین شده است. مثلا در قانون جدید مالیات بیت کوین در کشور آمریکا، کمیسیون معاملاتی معاملات آتی کلای ایالات متحده آمریکا (CFTC)، بیت کوین را به عنوان یک کالا و خدمات درآمد داخلی وزارت خزانهداری ایالات متحده آمریکا (IRS) بیت کوین را به عنوان یک دارایی میشناسند.
یکی دیگر از اشتباهاتی که مثلا دولت آمریکا در خصوص قانونگذاری مرتکب شده است، عدم آگاهی آنها نسبت به چگونگی محاسبه مالیات است. عملا درستی حسابرسی مالیات ارزهای دیجیتال بدون در اختیار داشتن یک نرم افزار مناسب و پیچیده، غیر ممکن است. چنین نرمافزاری نیاز به شناخت عمیق و درک بالا از چگونگی عملکرد بلاکچین دارد. یک دولت هیچگاه قادر نیست تراکنشها را با در اکسل پیاده و به درستی مالیات را برای ارزهای دیجیتال محاسبه کند.
این مشکلات نه فقط در آمریکا، بلکه در همه کشورهای دنیا وجود دارد.
چطور ارزهای رمزنگاری شده باید قانونگذاری شوند؟
خصوصیتهای منحصر به فرد و قابلیت انتقال بینالمللی بدون اجازه بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال، یک سری مشکلات دیگر را برای قانونگذارها ایجاد کرده است. مثلا کاربران کشور چین، برای مقابله در برابر قانونگذاری خود، خیلی راحت ارزهای دیجیتالشان را در صرافیهای کشور همسایه که قانون خاصی در خصوص ترید رمزارزها ندارد منتقل کردهاند. برای مقابله با چنین مشکلی، آژانسهای بینالمللی مانند صندوق بینالمللی پول، در خصوص این مسائل جلسهای با قانونگذاران تحت مجموعه خود برگزار کردهاند. در کشورهایی مانند اروپا، که از انقلاب ارزهای دیجیتال استقبال کردهاند، به راحتی میتوانند مسئله قابلیت انتقال بینالمللی را رفع کنند، چرا که ۲۸ کشور عضو این مجموعه هستند و ایجاد یک قانون مشترک برای آنها کار چندان سخنی نیست. کشورهایی مانند آمریکا که از چندین ایالت مختلف تشکیل شدهاند و هرکدام بعضا قانون خاص خود را دارند، یا کشورهای شرق آسیا، همچنان با این مشکل روبهرو هستند.
با این حال مهم است که شما از قانونگذاری کشورهای مختلف در خصوص بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال آگاه باشید. برخی کشورها برای استفاده از بیت کوین موانع و جریمههای سختگیرانهای در نظر گرفتهاند، برخی کشورها استفاده از بیت کوین را آزاد اعلام کردهاند، برخی از کشورها برای استفاده از بیت کوین مالیات تعیین کردهاند و برخی کشورهای دیگر هم هنوز هیچ قانون معینی در خصوص بیت کوین مشخص نکردهاند.
همچنین به عنوان یک تریدر و سرمایهگذار، دنبال کردن اخبار قانونگذاری ارزهای دیجیتال، مخصوصا کشورهای بزرگ، باید یکی از جدیترین فاکتورهایی باشد که دنبال میکنید. در ادامه به برخی از جدیدترین قوانین کشورهای مهم دنیا میپردازیم:
ایالات متحده آمریکا: بیت کوین به عنوان یک وسیله پرداخت
همانطور که گفتیم، آمریکا هنوز در خصوص چگونگی محاسبه مالیات بیت کوین وضعیت نامشخصی دارد. با این حال شما قادر هستید از بیت کوین به عنوان وسیلهای برای پرداخت محصول یا سرویس استفاده کنید. همچنین استخراج بیت کوین در ایالات متحده منعی ندارد. در صورتی که از بیت کوین به عنوان یک منبع کسب درآمد استفاده میکنید، باید هرگونه درآمد خود را گزارش دهید تا مالیات آن حساب شود. البته در نظر داشته باشید که در ایالات متحده، قانونگذاری در هر ایالت ممکن است با دیگری متفاوت باشد.
کانادا: یکی از اولین کشورهایی که بیت کوین را پذیرفت
شما قادر هستید بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال را در کانادا معامله کنید. البته ارزهای دیجیتال، تحت هیچ عنوان جای ارز رسمی این کشور را نمیگیرند. همچنین باید به مالیات ارزهای دیجیتال در کشور کانادا توجه کنید. در کانادا، بیت کوین به عنوان یک کالا محسوب میشود. به همین منظور، هر گونه کسب درآمد خود از طریق معامله بیت کوین را باید گذارش دهید تا مالیات آن محاسبه شود.
اروپا: یک آغوش باز برای بیت کوین
اگر به اروپا سفر میکنید، هیچ مشکلی برای استفاده از بیت کوینهای خود نخواهید داشت. بیت کوین در ۴۵ کشور اروپا قانونی است. حتی در کشوری مانند سوئد، ۲ بانک کریپتوکارنسی قانونی وجود دارد. در این کشور میتوانید دستگاههای ATM بیت کوین پیدا کنید. البته این دستگاهها در آمریکا و کانادا نیز موجود هستند. اما در کشورهای زیادی از اروپا از جمله انلگستان، اسپانیا، ایتالیا و غیره، دستگاههای ATM بیت کوین تبدیل به یک وسیله ضروری در خیابانهای این کشور تبدیل شدهاند.
البته همه کشورهای اروپایی بیت کوین را قانونی نکردهاند. مثلا مقدونیه شمالی، تنها کشور اروپایی است که ارزهای دیجیتال را غیرقانونی اعلام کرده است و نمیتوانید در آن سرمایهگذاری کنید. حتی تراکنشهای کریپتویی در این کشور، یک فعالیت مجرمانه شناخته میشوند.
ژاپن: کشور همیشه در حال رشد
بیت کوین در کشور ژاپن قانونی است و به طور شفاف در آن قانونگذاری شده است. بر خلاف بسیاری از کشورهای آسیایی، ژاپن به یک لیدر جهانی در خصوص قانونگذاری ارزهای دیجیتال تبدیل شده است. همچنین صرافیهای ارزهای رمزنگاری شده این کشور نیز دارای قانونگذاری خود هستند و فعالیت در آنها منعی ندارد.
کره شمالی، پاکستان و استرالیا؛ پیشرفت در قانونگذاری و قانونی کردن بیت کوین
کره شمالی در تلاش است تا قوانین مرتبط با فعالیت صرافیها را شفافسازی کند. همچنین کشور پاکستان در حال قانونگذاری صحیح ارزهای رمزنگاری شده است تا از فعالیتهای مجرمانه جلوگیری کند. در کشور استرالیا نیز، ارزهای رمزنگاری شده از سال ۲۰۱۷ قانونی شدهاند. البته که در کشوری مانند استرالیا، استفاده از بیت کوین و دیگر رمزارزها وابسته به مالیات هستند. بنابراین اگر در استرالیا استخراج ارز دیجیتال انجام میدهید، باید نام خود را ثبت و تمام مالیاتی که برایتان تعیین میشود را بپردازید.
چین؛ ممنوعیت معاملات ارزهای دیجیتال
چین در خصوص استخراج بیت کوین وضعیت نامشخصی دارد. با این که به نظر میرسد استخراج ارزهای دیجیتال در این کشور ممنوع است، اما تقریبا ۸۰ درصد استخراج ارزهای رمزنگاری شده در کشور چین انجام میشود. یکی از دلایلی که چین بیشترین حجم ماینینگ را در اختیار دارد، هزینه بسیار پایین برق است. با این حال مصرف بیش از حد انرژی در این کشور، به یکی از نگرانیهای دوست داران محیط زیست تبدیل شده است.
کشورهای آفریقایی
بیت کوین در سه کشور آفریقا ممنوع است: الجزایر، مصر و مراکش. همچنین بیت کوین در چهار کشور آفریقای جنوبی، نامبیا، زیمبابوه و نیجریه آزاد است. جالب است بدانید که آفریقای جنوبی بیت کوین را با این که به عنوان پول رسمی کشور خود به رسمیت نمیشناسد، با این حال تعداد قابل توجهی از مردم آفریقای جنوبی، از صاحبان بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال محسوب میشوند.
ایران؛ بلاتکلیف
در زمان نگارش این مقاله، قانون گذاری ارزهای دیجیتال هنوز بلاتکلیف مانده است. در ایران تعداد قابل توجهی از مردم به سراغ سرمایهگذاری روی بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال آمدهاند. با این حال دولت ایران هنوز قانون مشخصی در خصوص رمزارزها تصویب نکرده است. همچنین زمزمههای ممنوعیت استخراج ارزهای دیجیتال نیز کشور شنیده میشود.
فصل بیست و دوم – همکاری ها و پذیرندگان
با این که در طول مقاله بارها در خصوص عدم پذیرش عمومی بیت کوین به عنوان پول در جریان اصلی زندگی مردم صحبت کردیم، با این حال نمیتوان از پشتیبانی تعداد قابل توجهی از شرکتهای ریز و درشت از بیت کوین هم گذشت. در حقیقت، بیت کوین بزرگترین و شناخته شدهترین ارز دیجیتالی است که توسط تعداد زیادی از شرکتها مورد قبول واقع میشود. در حال حاضر طبق یک نظرسنجی در سال ۲۰۲۰، بیش از ۳۶ درصد از شرکتهای کوچک و متوسط در آمریکا از بیت کوین پشتیبانی میکنند. البته فقط شرکتهای کوچک و متوسط نیستند. شرکتهای بسیار محبوب و بزرگی نظیر مایکروسافت، ویکیپدیا و AT&T هم بیت کوین را به عنوان روش پرداخت میپذیرند.
پذیرش بیت کوین توسط مایکروسافت
مایکروسافت یکی از اولین غولهای تکنولوژی بود که بیت کوین را به عنوان یکی از شیوههای پرداخت پذیرفت. با اضافه کردن بیت کوین به حساب کاربری مایکروسافت، میتوانید از لایسنس ویندوز ۱۰ گرفته تا بازی، فیلم و اپلیکیشن را از ویندوز و استور اکسباکس خریداری کنید. البته در بازهای از زمان، مایکروسافت به دلیل نوسان به شدت بالای بیت کوین، پشتیبانی از این ارز را متوقف کرد، اما کمی بعد دوباره پشتیبانی این ارز رمزنگاری شده را از سر گرفت.
اوراستاک
یکی از اولین خرده فروشهای آنلاین که پشتیبانی از بیت کوین به عنوان یکی از شیوههای پرداخت را پذیرفت، Overstock بود. در حقیقت این شرکت از سال ۲۰۱۴ پشتیبانی خود را از این ارز آغاز کرد. از لوازم الکترونیکی مانند تلویزیون و لپتاپ گرفته تا لوازم آشپزخانه مثل قابلمه، هر چیزی را با بیت کوین میتوانید از این سایت خریداری کنید.
اکسپدیا
استفاده از بیت کوین برای خرج و مخارج سفر، چیز دور از ذهنی نیست. با استفاده از اکسپدیا که یکی از بزرگترین آژانسهای مسافرتی دنیا محسوب میشود، به راحتی میتوانید بلیط سفر خود را رزرو کنید. حتی این شرکت با امضای یک قرارداد با شرکت کوینبیس، روش پرداخت با بیت کوین به شدت آسانتر و دردسترستر قرار داده است.
ایگیفتر
از آن جایی که زندگی ما بیشتر از هر زمان دیگری دیجیتالی و آنلاین شده است، بنابراین برای امور زندگی و سرگرمیهای خود، نیاز به سرویسهای متنوع داریم. سرویسهای سرگرمی رایگان نیستند، اما میتوان به راحتی اکانت خود را با گیفت کارتهای مخصوص هر سرویس شارژ کرد و از مزایای آنها لذت برد. حال چه بهتر که بتوانیم با استفاده از بیت کوین گیفتکارتهای مورد نظر خود را خریداری کنیم. سایت eGifter این انتخاب را برای ما فراهم کرده است.
شاپیفای
سایت Shopify یکی از بزرگترین پلتفرمهای خرید و فروش آنلاین است که به کاربران اجازه میدهد فروشگاه آنلاین خود را روی این سایت برقرار کنند. این شرکت از سال ۲۰۱۳ به کاربران خود اجازه داده است تا بیت کوین را هم به عنوان یک روش پرداخت بپذیرند.
ایتیاندتی
AT&T یکی از عظیمترین شرکتهای مخابراتی دنیاست که از بیت کوین به عنوان یک روش پرداخت قبض پشتیبانی میکند.
تعداد سایتها و شرکتهایی که از بیت کوین پشتیبانی میکنند روز به روز در حال افزایش هستند. در حقیقت، تا ما آپریل ۲۰۲۱، بیش از ۱۶۵ شرکت بیت کوین را به عنوان یک روش پرداخت محصول یا سرویس پذیرفتهاند. البته در این بین بیت کوین برخی از هواداران خود را هم از دست داده است. برای مثال در تاریخ ۱۳ می ۲۰۲۱، شرکت تسلا با مدیریت ایلان ماسک اعلام کرد که پشتیبانی خود از بیت کوین را قطع میکند. ایلان ماسک قطع رابطه شرکت خود با بیت کوین را نگرانیهای محیط زیستی اعلام کرد. این که آیا دلیل واقعی ایلان ماسک این بوده یا نه، به هر حال این حرکت تسلا باعث شد که قیمت بیت کوین در آن روز با یک افت ۱۴ درصدی همراه شود.
به هر حال با روندی که بیت کوین در طول سالهای طی کرده، نه تنها نشان داده که میتواند کاهش قیمتهای خود را جبران کند، بلکه روز به روز شرکتهای بیشتری به سمت این ارز دیجیتال و پذیرفتن آن به عنوان یک شیوه پرداخت، کشیده میشوند.
فصل بیست و سوم – رقبای مهم
هر ارز دیجیتال دیگری به جز بیت کوین، آلت کوین (Altcoin) نام دارد. از زمان ظهور بیت کوین، سالانه صدها آلت کوین وارد بازار شده که سعی دارند یا جای بیت کوین را بگیرند، یا توانستهاند ایده متفاوتی را پیاده کنند، یا هدفی جز کلاهبرداری نداشتهاند. شاید جالب باشد که بدانید در حال حاضر تا تاریخ ۲۰۲۱ ژانویه، بیش از ۴ هزار آلت کوین وجود دارد. در حالی که بسیاری از این ارزهای رمزنگاری شده هیچ دنبال کننده یا حتی حجم معاملهای ندارند، اما برخیها با ارائه ویژگیهای منحصر به فرد، توانستهاند پشت سر بیت کوین حرکت کنند و طرفداران بیشماری را به دست آورند.
دنیای ارزهای رمزنگاری شده روزبهروز در حال گسترش است و کسی چه میداند، شاید همین فردا یک ارز دیجیتال بسیار بزرگ عرضه شود که بتواند بسیاری از رقبای خود را کنار بزند. با این حال، کنار زدن رقیبی مثل بیت کوین کار هر ارزی نیست. بیخود نیست که به بیت کوین، پادشاه ارزهای دیجیتال گفته میشود. بیت کوین شاید به اندازه رقیبانی مانند اتریوم یا کاردانو از نظر عملکرد تنوع نداشته باشد و بیشتر روی جنبههای مالی تمرکز کرده است، با این حال از نظر قیمت و ارزش بازار، دیگر رقبای او فاصله بسیار زیادی با این پادشاه سرسخت دارند.
در ادامه این مقاله، با برخی از رقبای مهم بیت کوین آشنا خواهیم شد.
اتریوم
اولین رقیب مستقیم بیت کوین، تریوم است. یک پلتفرم نرمافزاری غیرمتمرکز که با خود ویژگیهایی نظیر قراردادهای هوشمند و اپلیکیشنهای غیرمتمرکز را به همراه دارد. با کمک اتریوم، کاربران میتوانند اپلیکیشنها و قراردادهای هوشمندی ایجاد کنند که هیچوقت خاموش یا خراب نمیشود، هیچ کلاهبرداریای در آن صورت نمیگیرد و هیچ واسطهای در آن دخالت نمیکند و قادر به کنترل آن نیست. اتریوم با هدف ایجاد امور مالی غیرمتمرکز ایجاد شد تا هر شخصی در سرتاسر دنیا بتواند بدون در نظر گرفتن محل زندگی، ملیت و اعتقادات خود، به یک پلتفرم آزاد و مطمئن دسترسی پیدا کند. مخصوصا برای کشورهایی که از نظر مدیریتی، کلاهبرداری یا دخالتهای بیجا، با مشکلات مختلفی دست و پنجه نرم میکنند.
اپلیکیشنهای اتریوم با توکن رمزنگاری شده مخصوص این پلتفرم به نام اتر (Ether) کار میکنند. اتر مانند وسیلهای است که برای استفاده از اتریوم، ساخت اپلیکیشن در آن یا خرید و فروش دیگر ارزهای دیجیتال، هر شخص باید در اختیار داشته باشد. اتر که در سال ۲۰۱۵ عرضه شد، دومین ارز دیجیتال بزرگ دنیا از نظر ارزش بازار است. در سال ۲۰۲۱، ارزش بازار اتر به ۱۹ درصد ارزش بازار بیت کوین رسید.
البته اتریوم برخلاف بیت کوین، دیگر از سیستم اثبات کار استفاده نمیکند و برای امن سازی و پردازش تراکنشها، از شیوه اثبات سهام (Proof of Stake) بهره میبرد. افرادی در شبکه اتریوم سهامگذاری کنند، بدون نیاز به انجام کار خاص یا خرید سختافزارهای گران قیمت ماینینگ، پاداش دریافت میکنند و در عین حال باعث امن شدن و پردازش تراکنشها میشوند.
لایت کوین
لایت کوین که در سال ۲۰۱۱ منتشر شد، یکی از اولین ارزهای دیجیتالی بود که راه بیت کوین را دنبال کرد و معمولا به عنوان نقره بیت کوین شناخته میشود. این ارز دیجیتال توسط چارلی لی ایجاد شد، یک فارغالتحصیل MIT یکی از مهندسان سابق گوگل بوده است. لایت کوین بر اساس کدهای متن باز یک شبکه پرداخت جهانی ایجاد شده است و توسط هیچ شخصی کنترل نمیشود و از اسکریپت به عنوان گواه اثبات کار استفاده میکند. این اسکریپتها را میتوان با کمک پردازندههای ساده کامپیوتر باز کرد و در نتیجه پاداش گرفت. اگرچه لایت کویت کوین در بسیاری جهات شبیه به بیت کوین است، با این حال نرخ ایجاد بلاک در آن بیشتر است. بنابراین سرعت تراکنشها نیز در آن نیز نسبت به بیتکوین از سرعت بالاتری برخوردار است. تا تاریخ ۲۰۲۱ ماه ژانویه، لایت کوین به ارزش بازار ۱۰٫۱ میلیارد دلاری رسیده است.
کاردانو
کاردانو یک ارز دیجیتال بر پایه گواه سهام است که توسط مهندسین، ریاضیدانان و متخصصین کریپتوگرافی ساخته شده است. این پروژه با کمک چارلس هاسکینسون، یکی از ۵ عضو موسس اتریوم ایجاد شده است. او پس از برخی مخالفتها با روشی که اتریوم پیش گرفت، این پلتفرم را ترک کرد تا پلتفرم کاردانو (Cardano) را ایجاد کند. این پلتفرم از طریق آزمایشات و تحقیقهای عمیق ایجاد شده است. در حقیقت تحقیقات انجام شده برای این پروژه، بیش از ۹۰ صفحه در تکنولوژی بلاک چین است که در خصوص موضوعات مختلفی انجام شده. این تحقیقات به عنوان ستون فقرات کاردانو شناخته میشوند.
کاردانو علاوه بر این که به عنوان یک رقیب بیت کوین شناخته میشود، بلکه اتریوم کیلر هم نام گرفته است. چرا که این پلتفرم قادر است علاوه بر قابلیتهای اتریوم، ویژگیهای بیشتری به کاربران خود ارائه دهد. البته که کاردانو هنوز در ابتدای راه خود قرار دارد و نسبت به پلتفرمهای بیت کوین و اتریوم جوانتر است. با این حال کاردانو در سر دارد تا تبدیل به اولین سیستم عامل اقتصادی و مالی جهان تبدیل شود. این پلتفرم قصد دارد برای رسیدن به این هدف، همانند اتریوم، محصولات مالی غیرمتمرکز را ارائه دهد که در عین حال مشکلات اتریوم را هم نداشته باشد. تا ژانویه سال ۲۰۲۱، کاردانو به ارزش بازار ۹٫۸ میلیارد دلاری رسیده و با قیمت ۰٫۳۱ دلار معامله میشود.
پولکادات
پولکادات یک ارز دیجیتال بر پایه گواه سهام است که هدف خود را قابلیت همکاری و تعامل بیت دیگر بلاک چینها قرار داده است. پروتکلهای این ارز دیجیتال به گونهای طراحی شدهاند تا بلاکچینهای دارای اجازه و بیاجازه را همراه با اوراکلها زیر یک سقف به هم متصل کند. این ارز دیجیتال از آن جایی متفاوت است که به جای ارائه اپلیکیشنهای غیرمتمرکز و سیستمهای مالی، به توسعه دهندگان اجازه میدهد تا بلاک چین خود را روی آن بسازند. پولکادات توسط گیوین وود ساخته شده است، یکی دیگر از اعضای پروژه اتریوم که به خاطر عقیده متفاوتی که داشت، از این پروژه جدا شد تا روی پروژه خود کار کند. تا ژانویه سال ۲۰۲۱، این ارز دیجیتال به ارزش بازار ۱۱٫۲ میلیارد دلاری رسید و با قیمت ۱۲٫۵۴ دلار معامله میشود.
بیت کوین کش
بیت کوین کش جایگاه مهمی در تاریخ آلت کوینها دارد چرا که یکی از اولین و موفقترین هارد فورکهای بیت کوین اورجینال است. بیت کوین کش در ماه آگوست سال ۲۰۱۷ چشم به جهان ارزهای دیجیتال گشود. دلیل اصلی ایجاد بیت کوین کش، مشکل مقیاسپذیری بیت کوین بود. در حالی که محدودیت حجم هر بلاک بیت کوین ۱ مگابایت است، محدودیت حجم بیت کوین کش ۸ مگابایت تعیین شده است. بنابراین در بیت کوین کش بلاکها تراکنشهای بسیار بیشتری را در خود جای میدهند، بنابراین سرعت پروسه تراکنشها هم در آن بسیار بالاتر است. تا تاریخ ژانویه ۲۰۲۱، بیت کوین کش به ارزش بازار ۸٫۹ میلیارد دلاری رسیده و در قیمت ۵۱۳٫۴۵ دلار معامله میشود.
بیت کوین رقبای زیادی دارد که از جمله دیگر رقبای آن میتوان به استلار، چین لینک، بایننس کوین، مونرو و غیره اشاره کرد. اما این که یکی از این ارزهای دیجیتال بتوانند در نهایت به ارزش بازار بیت کوین دست پیدا کنند یا نه، فقط زمان مشخص میکند، آن هم نه به این زودیها! احتمالا باید چند دهه برای وقوع این اتفاق صبر کنیم.
فصل بیست و چهارم – اتفاقات و اخبار تاثیرگذار
بد نیست این بخش را با یک جمله تقریبا آشنا شروع کنیم. تاریخ رم یک روزه نوشته نشد. پس بیت کوین هم یک روزه به اینجا نرسید. ما فقط ۱۰ سال است که از زمان ظهور بیت کوین سوار بر ترن هوایی این ارز دیجیتال شدیم. در این مدت، بیت کوین اتفاقات عجیب و غریبی به خود دید. از حضور در تاریکترین نقاط اینترنت یعنی دارک وب و حضور در معاملات نامشروع، تا افزایشهای قیمت باشکوهی که چشم همه جهان را به خود معطوف کرد یا برعکس، سقوط عجیب و غریب آن که وحشت به جان بسیاری از سرمایهگذاران و تریدرها انداخت.
در ادامه این بخش، بد نیست نگاهی به چند رویداد کلیدی و مهم بیت کوین بندازیم.
سال ۲۰۰۵؛ قبل از ظهور بیت کوین، بیتگلد بود
شاید اتفاقات بیتگلد ربطی به بیت کوین یا قیمت آن نداشته باشد، اما اشاره به آن خالی از لطف نیست. چرا که برخیها باور دارند که بیت گلد، الهام بخش ظهور بیت کوین بود.
در سال ۲۰۰۵، شخصی به نام نیک زاسو، بیت گلد (Bitgold) را معرفی کرد. بیت گلد ویژگیهای مشابه بیت کوین داشت، مانند گواه کار، غیرمتمرکز بودن و سیستمی مانند بلاک چین. اما بیتگلد نتوانست جای خود را محکم کند، آن هم فقط به خاطر یک نقطه ضعف: دوبار خرج کردن یا مشکل Double Spend. کاربران بیتگلد میتوانستند از این ارز دیجیتال بدون این که گیر بیافتند، دو باره استفاده کنند.
این ایراد، همانند دزدی فیلمها، موزیک، بازیها و دیگر محصولات آنلاین است. جایی که در آن یک شخص با کپی کردن یک فیلم، میتواند آن را برای استفاده دیگر در دسترس قرار دهد. این ارز دیجیتال هم از چنین مشکلی رنج میبرد. سیستمهای پرداخت سنتی دیجیتال مانند VISA با استفاده از متمرکز کردن سیستم پرداخت خود، این مشکل را حل کردند، اما در زمینه ارزهای رمزنگاری شده، وجود یک سیستم متمرکز تمام خاصیت خود را از دست میدهد.
بیت گلد نتوانست این مشکل خود را حل کند و خیلی زود تبدیل به همان سیستمهای عادی متمرکز شد و دیگر یک انقلاب نبود. هرچند، این مشکل، و کلا قابلیتهای بیتگلد، یک منبع الهام برای ظهور بیت کوین بود.
سال ۲۰۰۸؛ انتشار وایتپیپر بیت کوین
در سال ۲۰۰۸، فرد ناشناسی به نام ساتوشی ناکاموتو، وارد صحنه شد. از آن زمان تا امروز، هنوز هیچ شخصی نمیداند که ساتوشی ناکاموتو کیست. ساتوشی ابتدا در یک سری فرومهای کریپتوگرافی ظاهر شد. سپس در سال ۲۰۰۹، در یک سایت به نام سورسفورج، ساتوشی اولین نسخه نرمافزار بیت کوین را به صورت عمومی در دسترس قرار داد. این اولین قدم بیت کوین برای عمومی شدن در تاریخ بود. ساتوشی که مشخص نیست یک فرد یا یک گروه باشند، اولین بلاک شبکه بلاکچین که بلاک جنسیس نام دارد را استخراج کردند. این شخص یا اشخاص، با انتشار یک مقاله، بیت کوین را یک سیستم پرداخت الکترونیکی همتا به همتا معرفی کردند. در این مقاله، مشکل دوبار خرج کردن حل شده بود. بیت کوین این کار را با یک ساختار غیرمتمرکز انجام داد. کامیپترهای سرتاسر جهان، هر کدام یک نسخه از بلاکچین که شامل تمامی تراکنشهاست را در خود جای دادند تا در کنار هم، به اعتبارسنجی بلاکها و تراکنشها بپردازند.
برای اینکه یک هکر بتواند این سیستم را هک کند، بر خلاف سیستمهای متمرکز، قادر نبود فقط با نفوذ به یک سیستم بلاک چین بیت کوین را به چنگ درآورد، بلکه این هکر باید صدها کامپیوتر را هک میکرد که عملا یک کار غیرممکن بود. در نهایت در سال ۲۰۱۰، ساتوشی برای همیشه ناپدید شد.
سال ۲۰۰۹؛ انتشار بیت کوین
در سال ۲۰۰۹، با کمک یک برنامه نویس به نام هال فینی، ساتوشی ناکاموتو بیت کوین را برای اولین بار منتشر کرد. این بدون شک مهمترین اتفاق تاریخ بیت کوین است، چرا که برای همیشه، دنیای اقتصاد دیجیتال را تغییر داد. ساتوشی اولین بلاکهای بیت کوین را خودش استخراج کرد. اولین تراکنش انجام شده، از ساتوشی ناکاموتو به هال فینی به ارزش ۱۰ بیت کوین بود. این تراکنش برای همیشه به لطف بلاک چین غیرقابل تغییر بیت کوین، در تاریخ ثبت شد.
سال ۲۰۱۰؛ ده هزار بیت کوین برای خرید دو پیتزا
یکی از عجیبترین و البته عظیمترین رویدادهای تاریخ بیت کوین، زمانی بود که یک تراکنش به منظور خرید یک آیتم در دنیای واقعی پردازش شد. این اتفاق در تاریخ ۲۲ می سال ۲۰۱۰ رخ داد. این روز به روز پیتزای بیت کوین مشهور است. چرا که یک شخص ۱۰ هزار دلار برای دو عدد پیتزا پرداخت کرد. اما با گذشت زمان، این شخص قطعا حالا یکی از پشیمانترین اشخاص دنیاست، چرا که قیمت حال حاضر بیت کوین در زمان نگارش این مطلب، ۵۰ هزار دلار است.
سال ۲۰۱۱؛ قدرت بیت کوین در برابر دلار
سال ۲۰۱۱، ارزش یک بیت کوین بالاخره مساوی با یک دلار آمریکا شد. برای اولین بار در تاریخ بیت کوین، به اندازهای برای بیت کوین خریدار وجود داشت که قیمت آن را به ۱ دلار برای ۱ بیت کوین برساند. این اولین قدم برای بیت کوین به منظور مقابله در برابر پولهای فیات سنتی بود.
سال ۲۰۱۳؛ حباب بیت کوین
برای اولین بار در تاریخ، بیت کوین منفجر شد. در تاریخ نوامبر سال ۲۰۱۳، صرافی ارزهای دیجیتال کوین بیس گزارش داد که در طول یک ماه، بیش از ۱ میلیون دلار بیت کوین فروش داشته است. قیمت بیت کوین در این زمان از ۵ دلار به ۲۲ دلار برای هر یک عدد بیت کوین رسید. این شروع یک حرکت گاوی قدرتمنند برای بیت کوین و البته حباب آن بود. خیلی زود، قیمت بیت کوین به ۱٫۲۱۳ دلار رسید. مردم سرتاسر دنیا در شوک بودند که چطور یک پول اینترنتی، میتواند تا این حد ارزشمند باشد. اما در ماه دسامبر همان سال، مهمانی پر هیاهوی بیت کوین تمام شد و با ترکیدن خود، به قیمت ۵۰۰ دلار برگشت.
سال ۲۰۱۴؛ Mt. Gox و چین
در تاریخ بیت کوین، اتفاقاتی هم رخ داده است که این ارز دیجیتال را دچار دردسرهای فراوان کند. اولین اتفاق و شاید بزرگترین اتفاق ناگوار بیت کوین، در خصوص صرافی Mt. Gox رخ داد. این صرافی، در زمان خود بزرگترین صرافی ارزهای رمزنگاری شده دنیا بود که ناگهان از کار افتاد و خاموش شد. هزاران نفر ناگهان تمامی داراییهای بیت کوین خود در این صرافی را از دست دادند. این صرافی سپس اعلام ورشکستگی کرد و درهای خود را روی مشتریانش بست. در این رویداد، ۵ میلیون دلار بیت کوین گم شد با این حال با تحقیقات بیت کوین، ۲٫۱ میلیون دلار از این بیت کوینهای از دست رفته بازگشتند.
یکی دیگر از بدترین دوران بیت کوین، در دسامبر همان سال رخ داد، جایی که دولت چین بیت کوین را ممنوع کرد اجازه نداد تا بانکها در خصوص بیت کوین با مردم تعامل داشته باشند. با این اتفاق، بیت کوین افت قیمت شدیدی پیدا کرد و دوباره دو رقمی شد.
سال ۲۰۱۵؛ ورود رقیب اصلی بیت کوین
در سال ۲۰۱۵، اتریوم ساخته شد. تا قبل از اتریوم، فضای ارزهای دیجیتال پر بودن از بیت کوینهای تقلبی یا ارزهای دیجیتالی که سعی داشتند بیت کوین بعدی باشند یا مشکلات فعلی بیت کوین را حل کنند. اما تنها ارز دیجیتالی که توانست رقیب واقعی بیت کوین شناخته شود، همین اتریوم بود. چرا که اتریوم با استفاده از تکنولوژی بیت کوین، برای کاربردهایی به غیر از یک دارایی دیجیتال وارد میدان شد. در شبکه اتریوم، کاربران میتوانند قراردادهای هوشمند ایجاد کنند و اپلیکیشنهای مالی غیرمتمرکز بسازند. در حالی که بیت کوین فقط برای معاملات و انتقال ارز از یک آدرس به یک آدرس دیگر کاربرد داشت، اتریوم تراکنشها را وارد مرحله جدیدتر و پیچیدهتری کرد.
سال ۲۰۱۷؛ بزرگترین حباب بیت کوین
بیت کوین در سال ۲۰۱۷ به بالاتری نقطه قله رسیده بود. به دلیل وجود سیستم ICO در اتریوم، سر و صدای زیادی در دنیای ارزهای دیجیتال به پا شد. در نتیجه بیت کوین و به طور کلی بازار ارزهای رمزنگاری شده، به بالاترین نقطه از حباب خود رسیده بودند. در این زمان، بیت کوین با بیش از ۲۰۰ ارز دیجیتال مشغول رقابت بود، در چین و هند ممنوع شده بود و اتریوم توجه مردم را به خود جلب کرده بود. اما بیت کوین با تمام این مشکلات، توانست به رکورد قیمت ۱۹٫۷۸۷ دلار برسد. هرچند که این یک حباب بزرگ بود که دوام نیاورد و ترکید.
سال ۲۰۱۸؛ سر پایین بیت کوین
یکسال پس از ترکیدن حباب بیت کوین، این ارز دیجیتال به پایینترین ارزش خود یعنی ۳٫۳۰۰ دلار رسید. هرچند که این اتفاق باعث نشد تا بیت کوین برای ادامه دادن مسیر خود متوقف شود. با کاهش قیمت بیت کوین، مردم بیشتری به استخراج آن روی آوردند، شرکتهای بیشتری از بیت کوین استفاده کردند، و مردم بیشتری به امید افزایش قیمت آن روی بیت کوین سرمایهگذاری کردند. در نهایت دوباره بیت کوین سرش را بالا گرفت و مسیر خود را ادامه داد.
سال ۲۰۲۰؛ بیت کوین در برابر کرونا
همه چیز عالی پیش میرفت. بیت کوین حتی سال ۲۰۲۰ را با یک روند و ذهنیت مثبت و سال ادامه داد. هاوینگ بیت کوین در راه بود و قیمت آن به ۱۰ هزار دلار رسیده بود. اما ناگهان در مارس ۲۰۲۰، سر و کله ویروس کرونا پیدا شد و همه جهان را درگیر خود کرد. بازارهای سنتی، خیلی سریع در برابر کرونا زانو زدند، اما بیت کوین با کمی مقاومت همراه بود که البته او هم نتوانست در برابر کرونا ایستادگی کند. بیت کوین به سرعت به قیمت ۳٫۸۰۰ دلار رسید. اما بیت کوین پادشاه ارزهای دیجیتال بود و کرونا برایش اهمیتی نداشت. خیلی زود بیت کوین برخاست و دوباره اوج گرفت. از ۱۲ مارس ۲۰۲۰ تا امروز، بیت کوین یک روند صعودی قدرتمند را دنبال کرد.
سال ۲۰۲۱؛ به رسمیت شناختن بیت کوین به عنوان پول رسمی
نجیب ابوکیله (Nayib Bukele) رئیس جمهور السالوادور، در خبری اعلام کرد که در حال طرحی برای به رسمیت شناختن ارز دیجیتال بیت کوین به عنوان پول قانونی است. این طرح در مجلس کنگره آمریکای مرکزی با کسب ۶۲ رای مثبت از ۸۴ رای، به سرعت تصویب شد. این طرح باعث شد تا قیمت بیت کوین در زمان خود ۵ درصد افزایش پیدا کند. رئیس جمهور السالوادور به تمامی شهروندان خود ۳۰ دلار بیت کوین هدیه داد. السالوادور یکی از کشورهای بسیار فقیر آمریکای مرکزی محسوب میشود و تقریبا ۷۰ درصد از مردم آن حساب بانکی ندارند. با این حال رئیس جمهور آن تلاش کرده تا السالوادور را به اولین کشور بیت کوین تبدیل کند.
تاثیر اخبار روی بیت کوین
همانطور که متوجه شدید، هر خبر و اتفاقی میتواند روی قیمت بیت کوین تاثیر گذار باشد. حتی از ۱۲ مارس ۲۰۲۰ که بیت کوین یک روند طوفانی را طی کرد و به قیمت ۶۰ هزار دلار رسید، باز هم دربرابر خبر و توییتهای یک مرد بخشی از قیمتش را از دست داد. ایلان ماسک ناگهان اعلام کرد که شرکت او به دلیل مشکلات محیط زیست، از بیت کوین پشتیبانی نخواهد کرد. یکی از پرنفوذترین انسانهای تاریخ ارزهای دیجیتال و البته ثروتمندترین مردان دنیا، با این خبر باعث شد تا قیمت بیت کوین به زیر ۴۰ هزار دلار برسد. هرچند بیت کوین باز هم سرش را بالا گرفته و روند صعودی خود را طی میکند، با این حال همیشه اخباری وجود خواهد داشت که قیمت بیت کوین را بالا و پایین کند.
فصل بیست و پنجم – بیت کوین در شبکه های اجتماعی
شبکههای احتماعی بخش بسیار بزرگی از زندگی مدرن امروز مردم را تشکیل میدهند. ارزهای دیجیتال نیز از این فرصت استفاده کردند و با تعامل شبکههای اجتماعی، توانستند برای خود سهمی در این زمینه دست و پا کنند. شاید حتی بتوان گفت بخش مهمی از رویدادهای بیت کوین و بالا و پایین شدن قیمتهای آن، در همین شبکههای اجتماعی و پخش شدن اخبار رخ میدهد. شبکههای اجتماعی در خصوص ارزهای دیجیتال، مخصوصا بیت کوین، به شکلهای مختلفی ظاهر میشوند از جمله آنها میتوان به پیامرسانهایی مانند تلگرام و اسلک، به شبکههای اجتماعی مانند توییتر و اینستاگرام، شبکههای ویدیویی زندهای و منحصربهفردی مانند توییچ و بسیاری دیگر اشاره کرد.
دست یافتن بیت کوین به ارزشهای قابل توجه، باعث جلب توجه بسیاری از مردم از طریق شبکههای اجتماعی و ایجاد بحث و گفت و گو در این دنیاهای مجازی شد. بسیاری از مردم، از طریق همین شبکهها، پیامرسانها و حتی فرومها با بیت کوین آشنا شدند. چنین جوامعی نه تنها باعث شدند تا بیت کوین دهان به دهان بین مردم گسترش پیدا کند، بلکه باعث شد تا حتی شبکه بیت کوین به یک مدیریت جالب توجه برسد.
زمانی که ساتوشی ناکاموتو برای اولین بار ایده بیت کوین را مطرح کرد، او از فرومهایی نظیر P2P Foundation، the Linux Foundation و Bitcointalk.org استفاده کرد تا بیت کوین را به مردم معرفی کند. حتی جالب است بدانید که روز پیتزای بیت کوین که در آن دو پیتزا به قمیت ۱۰ هزار دلار فروخته شدند، از طریق یک فروم اینترنتی صورت گرفت. این شبکههای اجتماعی حتی باعث ایجاد ایدههای جدید شدند تا بازیکنان جدیدی در دنیای ارزهای دیجیتال، با ایدههای تازهتر وارد میدان شوند.
بیت کوین در دنیای شبکههای اجتماعی مدرن
بیت کوین به کمک شبکههای اجتماعی محبوب حال حاضر دنیا، سرعت توجه مردم را به خود جلب کرد و حالا به جایی رسیده است که هیچ شبکه اجتماعی را پیدا نمیکنید که اخبار، وقایع و حتی اطلاعات بیت کوین را منتشر نکند. شما به معنای واقعی میتوانید به سراغ هر یک از پلتفرمهای شبکههای اجتماعی بروید و با یک جستجوی ساده، در خصوص آخرین وقایع و اخبار بیت کوین اطلاعات کسب کنید. فیسبوک، توییتر و ردیت، از جمله محبوبترین پلتفرمهایی هستند که در خصوص بیت کوین همیشه در آنها بحث و گفتوگو میشود. این مسئله و حضور بیت کوین در تمامی پلتفرمهای شبکههای اجتماعی، باعث شده تا همیشه ایدهها و حتی راه حلهای جدیدی هم در خصوص ارزهای دیجیتال شکل بگیرد.
کسب و کارها، توسعه دهندگان، تیمهای توسعه بیت کوین و آلت کوینها، حتی خبرنگاران و رسانهها، همیشه از شبکههای اجتماعی مانند تلگرام، اسلک یا توییتر استفاده میکنند تا بازخورد و راندمان کار خود را افزایش دهند. حتی وجود این شبکهها باعث شده تا تمام مردم سرتاسر دنیا، بدون در نظر گرفتن موقعیت مکانی خود، در توسعه، پیشرفت و کسب و کار مرتبط با ارزهای دیجیتال، با یکدیگر در ارتباط باشند.
حتی ردیت به عنوان یکی از پرطرفدارترین پلتفرمهای اجتماعی حال حاضر دنیا، نقش بسیار کلیدی را در خصوص رشد بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال ایفا کرده است. وجود سابردیتها به کاربران این اجازه را داده تا اطلاعات خود را دستهبندی کنند و جدیدترین وقایع بیت کوین را به اشتراک بگذارند.
حتی همیشه به تریدرها و سرمایهگذاران توصیه شده است که شبکههای اجتماعی را همیشه در بین ابزار خود برای سنجیدن و پیشبینی وضعیت بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال قرار دهند.
فصل بیست و ششم – نظر افراد تاثیرگذار درباره بیت کوین
افراد بزرگی در دنیای ارزهای دیجیتال، در خصوص بیت کوین اظهار نظر کردهاند که خواندن آنها خالی از لطف نیست. در ادامه و در بخش پایانی این مقاله با ما همراه باشید تا ۳۰ نقل و قول مشهور در خصوص بیت کوین را با هم بخوانیم.
بیل گیتس (بنیانگذار مایکروسافت)
بیت کوین یک عملکرد و دستاورد خارقالعاده در دنیای تکنولوژی است.
اریک اشمیت مدیرعامل گوگل
بیت کوین یک دستاورد هیجانانگیز است و میتواند به ارز جهانی تبدیل شود. فکر میکند در دهه آینده، بیت کوین آن قدری رشد میکند که به یکی از مهمترین شیوههای پرداخت تبدیل شود.
تایلر وینکلووس (مدیر و موسس صرافی جمینی)
ما انتخاب کردیم که پول و ایمانمان را به یک چارچوب ریاضیات بسپاریم که خالی از هرگونه سیاست و اشتباه انسانی است.
جولین آسانژ (موسس ویکیلیکس)
بیت کوین در حقیقت دارای مشوق و تعادل درست است. به همین دلیل تا این حد اوج گرفته و بلند شده است.
دیوید مارکوس (مدیر پیپال)
من واقعا بیت کوین را دوست دارم. من صاحب چندین بیت کوین هستم. بیت کوین ذخیره ارزش است، یک دفتر توزیع شده. بیت کوین یک جای عالی برای داراییهاست. مخصوصا در کشورهایی مانند آرژانتین که ۴۰ درصد تورم دارد.
پال بوچیت (خالق جیمیل)
بیت کوین شاید TCP/IP پولها باشد.
بن برننکی (رئیس بانک مرکزی ایالات متحده آمریکا)
ارزهای دیجیتال شاید وعده بلند مدت بدهند، مخصوصا اگر خلاقیت آنها ایجاد یک سیستم پرداخت موثرتر، امنتر و سریعتر باشد.
پیتر ثیل (شریک موسس پیپل)
فکر میکنم بیت کوین اولین پول رمزنگاری شدهای باشد که پتانسیل تغییر دنیا را دارد.
جان مکآفی
شما چیزهایی مانند بیت کوین را متوقف نمیکنید. آن همه جا خواهد بود و دنیا و دولتهای آن خود را با آن وفق میدهند.
برایان آمسترانگ
اگر یک چیز مثبت از فروپاشی Mt. Gox باقی مانده باشد، میل و اشتیاق نسل جدیدی از شرکتهای بیت کوینی است که با هم همکاری میکنند تا آینده بیت کوین و امنیت سرمایه کشورها را تضمین کنند.