صرافی یونی سواپ در واقع پروتکلی روی شبکه اتریوم است که برای جابجایی توکن‌های ERC۲۰ بدون نیاز به تقاضای خریدار و فروشنده به کار می‌رود. این کار از طریق معادله‌ای انجام می‌شود که بسته به میزان تقاضای موجود، مقدار را به صورت خودکار مشخص کرده و متعادل می‌کند. در این مطلب کوین نیک راجع به یونی سواپ و کاربرد آن بیشتر آشنا خواهیم شد.
مقدمه
صرافی‌های غیرمتمرکز بسیاری از مشکلاتی را که برای همتایان متمرکزشان وجود داشت حل کرده‌اند. از جمله این مشکلات می‌توان به ریسک هک شدن، سوء‌مدیریت و کارمزدهای غیر منصفانه اشاره کرد. با این حال صرافی‌های غیرمتمرکز هم از مشکلات مخصوص خودشان مثل نبود قابلیت لیکوئیدیتی برخوردار هستند. منظور از لیکوئیدیتی، امکان نقد کردن پول موجود در یک صرافی که موجب سریع‌تر و کاربردی‌تر شدن تریدها می‌شود می‌باشد.
این جایی است که صرافی یونی سواپ وارد می‌شود. یونی سواپ برای حل مشکل لیکوئیدیتی صرافی‌های غیرمتمرکز تلاش می‌کند. این کار از طریق اجازه یه صرافی‌ها برای جابجایی توکن‌ها بدون تکیه بر خریداران و فروشندگان انجام می‌پذیرد. در ادامه به شکل کامل‌تری با نحوه کار یونی سواپ و چگونگی تبدیل شدن آن به یکی از محبوب‌ترین صرافی‌های غیرمتمرکز روی اتر می‌پردازیم.
این مطلب را هم مطالعه کنید: آیا مدیریت یونی سواپ متمرکز است؟ رد پای بایننس در کنترل پروتکل محبوب اتریوم
یونی سواپ چیست؟
یونی سواپ پروتکلی روی اتر است که برای جابجایی توکن‌های ERC۲۰ به کار می‌رود. بر خلاف بیشتر صرافی‌ها که امورات خود را با گرفتن کارمزد می‌گذرانند، یونی سواپ به عنوان یک قابلیت عمومی عرضه شده است. ابزاری که توسط جامعه تریدرها برای ترید توکن‌ها بدون نیاز به واسطه یا پرداخت کارمزد به کار می‌رود. نکته دیگر این است که اکثر صرافی‌ها از تراز خریداران و فروشندگان برای تعیین قیمت و اجرای تریدها استفاده می‌کنند. اما یونی سواپ همین کار را فقط با کمک یک معادله ساده و استخری از توکن‌ها و اتر انجام می‌دهد.
چه کسی یونی سواپ را ابداع کرد؟
یونی سواپ توسط هایدن آدامز ابداع شده است و منبع الهام او برای این کار، ارسال پستی از سوی ویتالیک بوترین موسس اتر بود.
ویژگی خاص یونی سواپ چیست؟
نکته متمایزکننده صرافی یونی سواپ نسبت به دیگر صرافی‌های غیرمتمرکز، استفاده آن از یک مکانیسم قیمت‌گذاری تحت عنوان “مدل بازارساز محصول ثابت” است.
هر توکنی را می‌توان به یونی سواپ اضافه کرده و با ارزشی معادل اتر و توکن ERC۲۰ ترید کرد. به عنوان مثال، فرض کنید قصد تبادل آلت کوینی با نام توکن دوریان را داشته باشید. برای این کار می‌توانید یک قرارداد هوشمند جدید یونی سواپ برای توکن دوریان ثبت کرده و در عین حال یک استخر لیکوئیدیتی با -مثلا- ارزش ۱۰ دلار توکن دوریان و ۱۰ دلار اتر ایجاد نمایید.
جایی که یونی سواپ تفاوت ایجاد می‌کند این است که به جای ایجاد ارتباط بین خریداران و فروشندگان برای تعیین قیمت توکن دوریان، از یک معادله ثابت برای این کار بهره می‌برد: x*y = k.
در این معادله، x و y نشان‌دهنده مقدار اتر و توکن ERC۲۰ قابل دسترس در استخر لیکوئیدیتی هستند. k یک مقدار ثابت است. این معادله از توازن میان اتر و ERC۲۰ (و عرضه و تقاضا) برای مشخص کردن قیمت توکنی خاص استفاده می‌کند. در واقع هر موقع کسی اقدام به خرید توکن دوریان با استفاده از ارز اتر کند، باعث کاهش عرضه این توکن می‌شود. در نقطه مقابل، افزایش عرضه اتر موجب بالا رفتن قیمت توکن دوریان هم خواهد شد.
در نتیجه، قیمت توکن‌های دوریان تنها در صورت ترید شدن تغییر خواهند یافت. در واقع کاری که یونی سواپ انجام می‌دهد متعادل‌سازی ارزش توکن‌ها و مبادله آن‌ها بر اساس میزان درخواست مردم برای خرید و فروش آن‌ها است.
این مطلب را هم مطالعه کنید: حجم معاملات یونی سواپ از ۵۰ میلیارد دلار گذشت
دیگر تفاوت‌های صرافی یونی سواپ
قطعا همه توکن‌های ERC۲۰ قابلیت استفاده در صرافی یونی سواپ را دارند. هر توکن دارای قرارداد هوشمند و استخر لیکوئیدیتی مخصوص به خود است. حتی در صورت نداشتن این موارد می‌تواند به راحتی اقدام به ایجاد آن‌ها کند. به همین دلیل هر کسی می‌تواند به ترید توکن یا مشارکت در استخر لیکوئیدیتی آن بپردازد (با کارمزد ۰/۳ درصد). برای مشارکت در اسخر لیکوئیدیتی نیاز به ارزش برابر با اتر و توکن‌های ERC۲۰ دارید.
نحوه تولید توکن‌های یونی‌سواپ
هر موقع توکن‌های جدید اتر یا ERC۲۰ در استخر لیکوئیدیتی یونی سواپ مشارکت داده شوند، مشارکت کنندگان یک توکن استخر (token pool) دریافت می‌کنند. این توکن هم در واقع یک توکن ERC۲۰ است.
توکن‌ها به محض واریز توکن‌ها به استخر ایجاد می‌شوند. به عنوان توکن ERC۲۰، این توکن‌ها می‌توانند به صورت رایگان مبادله و جابجا شده یا در دیگر برنامه‌های غیرمتمرکز (dapp) مورد استفاده قرار گیرند. با پس گرفتن وجوه واریز شده، توکن‌ها هم سوخته یا نابود می‌شوند. هر توکن ارائه دهنده سهم کاربر از کل دارایی استخر و البته سهم کارمزد ۰/۳ درصدی استخر است.
نحوه جابجایی توکن‌ها با استفاده از یونی سواپ
پروتکل یونی سواپ از طریق سایت این صرافی قابل دسترسی است. ضمنا نیاز به یک آدرس اتریوم هم خواهید داشت. برای مثال می‌توانید از کیف پول MetaMask استفاده کنید.
بدین ترتیب، می‌توانید به مبادله یا اضافه کردن توکن به یک استخر لیکوئیدیتی یونی سواپ بپردازید. مساله مهم در اینجا انتخاب توکنی که می‌خواهید از این استخر خارج یا به آن وارد کنید. پس از این مرحله باید این تراکنش را با کمک کیف پول خود ثابت کرده و مبادله را تایید کنید (کارمزدهای اضافی اتریوم برای مبادله را در نظر بگیرید).
از آنجا که یونی سواپ یک پروتکل باز برای قراردادهای هوشمند است، تعدادی رابط کاربری برای آن ایجاد شده است. برای مثال، InstaDApp به شما امکان اضافه کردن سرمایه به استخرهای یونی سواپ بدون نیاز به دسترسی به رابط کاربری رسمی آن را می‌دهد. همچنین رابط‌های کاربری مثل Zapper.fi هم به کاربران این امان را می‌دهند که سرمایه مدنظرشان را فقط با استفاده از اتریوم (به جای اتریوم و یک توکن دیگر) به استخر یونی سواپ اضافه کنند. در این سایت حتی می‌توانید به سادگی هر چه تمام‌تر، توکن‌های استخر را در ترکیب با استراتژی‌های توکن bzx خریداری نمایید.
مجموعه‌ای از منابع رسمی و غیررسمی که راجع به این پروتکل در اختیار توسعه دهندگان است. به همین دلیل انتظار می‌رود در سال‌های پیش رو ادغام بیشتری بین سیستم انتقال توکن منحصربفرد یونی سواپ و سیستم های مالی غیرمتمرکز (دیفای) صورت گیرد.
یونی سواپ V۲ چیست؟
صرافی یونی سواپ در نوامبر ۲۰۱۸ راه‌اندازی شده است. منتهی استقبال اصلی از این پروتکل در ماه‌های اخیر صورت گرفته است. حجم قابل توجهی از این استقبال به دلیل انتشار یونی سواپ V۲ بوده است. با استفاده از یونی سواپ V2 می‌توان مبادله مستقیم ERC۲۰ با ERC۲۰ را انجام داد. در واقع با استفاده از این روش، تا جای ممکن اتر از معادله خارج می‌شود. یونی سواپ V۲ از توکن‌هایی مثل OmisGo و تتر که پیش از این با یونی سواپ سازگار نبودند هم پشتیبانی می‌کند. به طور کلی در این نسخه از یونی سواپ شاهد بهبودهای فنی زیادی هستیم که استفاده از آن را راحت‌تر کرده است.
در سال ۲۰۲۰، پلتفرم‌های استخراج لیکوئیدیتی و کشت سود از محبوبیت فراوانی برخوردار شده‌اند. یونی سواپ هم به این دلیل که بسیاری از پلتفرم‌های دیفای به فراهم آورندگان لیکوئیدیتی در آن امکان بازدهی بیشتر روی توکن‌های LP را می‌دهند، با استقبال خوبی مواجه شده است.
دلایل بررسی شده به همراه کارمزد ۰/۳ درصدی و همچنین محبوبیت پلتفرم به عنوان سکوی پرتابی برای توکن‌های پروژه دیفای، همگی باعث کسب رتبه اول از نظر ارزش کل قفل شده (TVL) در میان پلتفرم‌های دیفای توسط یونی سواپ شده‌اند. ارزش کل قفل شده، معیاری برای ارزش‌گذاری پروژه‌های دیفای است.
این مطلب را هم مطالعه کنید: ارزش قفل شده در یونی سواپ از ۲ میلیارد دلار هم عبور کرد
راه‌اندازی و ایردراپ توکن UNI
یونی سواپ در سپتامبر ۲۰۲۰ اقدام به راه‌اندازی UNI کرد. UNI توکن مدیریت شبکه است. یونی سواپ در حین راه‌اندازی این توکن، اقدام به ایردراپ ۴۰۰ توکن UNI به آدرس هر کدام از کیف پول‌هایی که پیش از اول سپتامبر از یونی سواپ استفاده کرده بودند نمود.
با توزیع ۱۵۰ میلیون توکن UNI، حدود ۶۶ میلیون نفر در ۲۴ ساعت اول راه‌اندازی آن توانستند از این ایردراپ بهره ببرند. پس از توزیع ۴۰ درصد از توکن‌ها در سال اول، تعداد آن در هر سال تا ۱۰ درصد کاهش می‌یابد. این روند تا اختصاص همه توکن‌ها ادامه پیدا می‌کند.
برنامه یونی سواپ این است که طی ۴ سال آینده، یک میلیارد توکن UNI را عرضه کند. به این ترتیب که ۶۰ درصد از آن به عموم، ۲۱/۵ دردص به کارمندان یونی سواپ و ۱۸/۵ درصد باقی مانده به سرمایه گذاران و مشاوران آن می‌رسد.
دارندگان توکن UNI، به دلیل ماهیت مدیریتی آن از مزایایی چون حق رای برای نحوه اجرای پروتکل، مالکیت فوری مدیریت یونی سواپ، عضویت در جامعه UNI و … برخوردار می‌شوند. این توکن بلافاصله در لیست صرافی کوین بیس پرو و اندکی بعد در صرافی اصلی کوین بیس قرار گرفت.
جمع‌بندی
راه‌اندازی توکن یونی سواپ را می‌توان در پاسخ به ظهور سوشی سواپ دانست. سوشی سواپ کلونی از پروتکل‌ها است که توکن را برای ترغیب کاربران به استفاده از آن، اضافه کرده است. سوشی سواپ در چالشی مستقیم با سونی سواپ، حتی تلاش کرد که لیکوئیدیتی آن را با فرایندی به نام “استخراج خون آشام” تحت تاثیر قرار دهد.
قیمت توکن UNI در اولین هفته تریدینگ پس از راه‌اندازی توانست از یک دلار به ۷ دلار رسیده و سپس روی حدود ۵ دلار تثبیت شود. مقدار اتریوم قفل شده در یونی سواپ در ۲ روز اول راه‌اندازی توکن UNI بیش از ۱/۶ میلیارد دلار بود. این مقدار در ۷ روز بعدی به ۱/۹ میلیارد دلار رسید.
منبع: decrypt
